Klasik İktisadi Görüş: Klasik iktisadın temelini Adam Smith atmıştır. Ekonominin sosyolojik bir yapı olduğunu ve “Herşey ekonomide dengededir, hiçbir müdahele yapılmamalıdır” demektedir ve bir görünmez el tarafından ekonominin idare edildiğini savunur. Bunun ardından Ricardo, Mill, Malthus ve Say isimli iktisatçılar Klasik Ekolü ortaya çıkarmışlardır. Ortaya konan sistemin temel çizgileri şöyledir:
– Ekonomiye hiçbir müdahele yapılmamalıdır, bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler
– Ekonomiye devlet müdahele etmemelidir
– En önemli faaliyet arzdır.Her arz kendi talebini oluşturur
– Ekonomide dengeyi sağlama aracı faizlerdir
– Ekonomide arzın miktarı, fiyat mekanizmasına göre belirlenir
Keynesyen İktisadi Görüş: John Maynard KEYNES’in iktisadi kuramıdır. Wicksell, Bernecer, Kahn’ın çalışmalarından etkilenmiştir. Ona göre Klasik iktisadi ekol talebe yeterince önem vermemiş. Geçici durumlar dışında ekomominin tam istihdahdam da çalıştığını varsaymışlardır. İktisatçımız klasiklerin tersine arza değil “talebe” dikkatleri çekmiştir. Ortaya konan sistemin temel çizgileri şöyledir:
– Devlet özel girişimciye zarar vermeden ekonomiye etkili bir müdahele yapmalıdır
– Ekonomide her talep kendi arzını yaratır
– Ekonomide dengeyi devlet Kamu Hizmetlerini attırıp vergileri azaltarak ayarlar
Kapitalist Sistem İktisadi Görüş: Kapitalizim de temel olarak Adam Smith’in ekolünü benimsemiş ve serbest ekonominin temelleri atılmıştır. Bu sisteme göre üretim faktörlerinden sermaye ve toprağın (doğa) özel mülkiyette olduğunu belitmiştir. Ekonomide teşviklerin piyasa fiyatlarına dayandığı bir sistemdir. Kapitalizmin işleyişi karmaşıktır, bununla birlikte sistemin dört temel unsuru bulunmaktadır:
– Serbest girişimcilik ve serbest seçim
– Özel mülkiyet
– Rekabet
– Piyasa ekonomisine güven ve bireycilik
Sosyalist Sistem İktisadi Görüş: Sosyalizmin temelinde Marxçılık ve Lenincilik vardır. Komünizmin ilk başladığı dönemde gelişmiştir. Bu sistemde girişimciler ve halk Kapitalisler kadar hür ve serbest değildir. Esas amacı burjuvanizme karşı çıkmak, sınıf aryrımına ve sömürücülüğe bir son vermektir.Görünüşte ilk göze çarpan eşitlik ve adalettir. Sistemin başında PLANCI adı verilen devlet yöneticileri vardır. Onların istek ve tercihlerine öncelik verilir. Dolayısıyla adalet ve eşitlik gerçekleşmez.
– Plancılar ve onların tercihlerine öncelik.
– Kamu mülkiyeti
– Piyasada Devlet otoritesi
– Devletçilik
Karma Ekonomik Sistem İktisadi Görüş: Kapitalizm ve sosyalizmin kimi yönlerini alarak işleyen sistemlerdir. Genelde özel mülkiyetle kamu mülkiyetini, teşvik unsuru olarakta fiyatlar ve yasa-düzenlemeleri birleştirir. Arz ve talep yasalarını gözardı etmeden sisteme müdahele ederler.