Değerli Para&Borsa takipçilerim. Tarafıma son günlerde bankaların ne zaman faiz indirimine gideceği konusunda çokça soru gelmekte. Bu bağlamda bu yazıyı yazmayı zorunluluk hissettim.
Bilindiği üzere TCMB geçtiğimiz günlerde radikal bir adımla 425 baz puanlık bir faiz indirimine gitti. Gerek TCMB Başkanı Sn. Murat Uysal’ın açıklamalarından, gerekse Cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın demeçlerinden bu faiz artışının devam edeceğini anlıyoruz. Kişisel düşüncem bundan sonraki 3 farklı PPK toplantısında 400 ve 200 baz puanlarla 600 baz puan daha faiz indirimine gidileceği yönündedir. Gelelim bu durumdan vatandaşın beklentisine. Sıkça sorulan soru söz konusu faiz indirimlerinin banka faiz oranlarına ne zaman ve ne kadar yansıyacağı.
425 baz puan faiz indiriminin ardından politika faizi yüzde 24’ten yüzde 19,75’e geriledi. Bu bağlamda TL mevduat faizleri ortalamada 260 baz puan düşerek %18,85’e gerilediği gözlendi. Önümüzdeki haftalarda TL mevduat faizlerinde 100 baz puan daha gerileme olmasını muhtemel görüyorum. Bununla birlikte bu gibi durumların oldukça karmaşık ve beklentilere uygun olmayan sonuçları da beraberinde getirebileceğini de belirtmek istiyorum. Bilindiği gibi bankaların temel amacı mevduat toplamak ve bu mevduatla kredi vererek kâr elde etmektir.
Türk bankacılık sisteminde batık kredilerdeki ciddi artış ve bu durumun bankalara yüklediği külfet göz ününde tutulduğunda banka faizleri ne kadar düşerse düşsün bankalar credit rationing olarak bilinen kredi tayınlaması davranışına girebilirler. Konuyu daha da açmak gerekirse kredi faiz oranı ne kadar düşük olursa olsun, banka kredi kullanmada isteksiz davranarak birçok krediyi çeşitli gerekçelerle red etme tercihini kullanabilir. Bunu geçmişte birçok kez yaşadığımızı söyleyebilirim. Yine diğer bir sorun bankaların mevduat toplama tarafında karşımıza çıkabilir. Düşük faiz ortamında bankaya mevduat yatırma yerine farklı tasarruf yöntemlerini tercih edenler nedeniyle gerekli mevduat oranına ulaşamayan bankaların da kredi faiz oranı düşürmede isteksiz davranabilecekleri unutulmamalıdır.
Bu hızda devam edecek bir faiz indiriminin 2019 yılının 4. Çeyreğinde enflasyon beklentilerinde önemli ölçüde bir bozulmayı da beraberinde getirilebilecektir. Böyle bir senaryo piyasa faizlerine ve kura olumsuz yansıyarak ekonomi üzerinde daraltıcı bir etki yaratacaktır. Unutulmamalıdır ki Piyasa faizlerinde kalıcı düşüş ise ancak sıkı ve kararlı bir para politikası ile mümkündür.