21 milyar dolarlık değer oluşturan takım tezgahları sektörünün lider pazarları ABD, Almanya ve Rusya
TİAD Başkanı Varlık: Türkiye’de takım tezgahları sektörünü iyileştirmek tüm üretim alanlarında rekabetçiliği artıracaktır.
İmalat sanayisinde ana üretim malı olarak kullanılan takım tezgahları sektörünün havacılık, savunma, otomotiv, beyaz eşya ve kalıpçılık gibi Türkiye ihracatının lokomotif sektörlerine katkısı değer bazında 21 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sektör 2019 yılını 565 milyon dolarlık ihracat ile kapatırken, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 69 seviyelerinde gerçekleşti. Sektörün çatı örgütü TİAD Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Varlık, Türkiye’nin takım tezgahları ihracatında lider pazarlarının ABD, Almanya, Rusya, Polonya ve Kanada olduğunu söyledi. Varlık, sektörün 2019 üretiminde yüzde 1’lik bir daralma yaşandığını da sözlerine ekleyerek 2020’de de geçen yıla benzer bir tablo ile karşı karşıya kalınabileceğini kaydetti.
Makineleri yapan makineler olarak tanımlanan ve imalat sanayide ana üretim malı durumunda bulunan takım tezgahları sektörünün 2019 karnesi sektörün çatı örgütü olan Takım Tezgahları Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TİAD) tarafından açıklandı.
Sektörün üretiminde genel olarak yüzde 1’lik bir gerileme yaşandığını aktaran TİAD Başkanı Fatih Varlık, 2019 yılında yaklaşık 565 milyon dolarlık bir ihracat yapıldığını, buna karşılık 819 milyon doları aşkın bir ithalatın gerçekleştiğini dile getirdi. İhracatın ithalatı karşılama oranının ise yaklaşık yüzde 69 olduğunun altını çizen Varlık, 2019 genelinde en çok ticaretin gerçekleştiği ülkeler hakkında da bilgi verdi.
Türkiye’nin takım tezgahları ihracatına bir bütün olarak bakıldığında, 2019 yılında en fazla ihracatın yapıldığı ülkeleri ABD, Almanya, Rusya, Polonya, Kanada, İtalya, Hindistan, Fransa, İspanya, İngiltere, Macaristan, Hollanda ve Romanya olarak sıralayan Varlık, bu ülkelere yapılan satışların toplam takım tezgahları ihracatının yüzde 50’sini oluşturduğunu belirtti. Takım tezgahları ihracatımızda lider ülkelerden olan Almanya’ya, alınan koruma tedbirleri ve piyasalarda yaşanan daralmaya rağmen geçtiğimiz yıl, 48 milyon dolarlık kesici takım, 23,5 milyon dolarlık tutucu takım satışı gerçekleştirildiğine dikkat çekti. Amerika ve Rusya’nın Türkiye’den çeşitli özelliklere sahip pres ve sac işleme makineleri satın aldığını da sözlerine ekledi.
21 milyar dolar değer üreten sektörde daralma
Varlık, sektörde yaşanan daralmaya da dikkat çekerek, ihracat tarafında yüzde 3,3’lük, ithalat tarafında ise yüzde 17,5’luk bir gerileme yaşandığını kaydetti. Sektörde yaşanan daralmanın içeride imalat sanayisi üretiminde de daralma yaşandığı anlamına geldiğini söyleyen Varlık, “Takım tezgahlarına makineyi yapan makine denmesinin nedeni imalat sanayisinde ana üretim malı olmasıdır. Yani bugün etrafınızda gördüğünüz her şey bir takım tezgahı faaliyetinin sonucu ortaya çıkmıştır. Eğer o tarafta bir daralma varsa bu üretimde daralma anlamına gelir” dedi.
Daralmaya bağlı olarak sektörün 2010 seviyelerine gerilediğini de aktaran Varlık, dünya genelinde benzer bir tablo bulunduğunu ancak Türkiye’nin kısmen daha fazla etkilendiğini anlattı. Varlık, şunları kaydetti: “Ticaretteki korumacılık uygulamaları, makine sanayisi, özellikle de takım tezgahları üretimi gelişmiş olan ülkeler için avantaj sağlarken, bizim gibi bu alanda yeni gelişmeye başlayan ülkelerin olumsuzluklar yaşamasına neden olmaktadır. Daralmaya rağmen, takım tezgahları ile havacılık, savunma, otomotiv, beyaz eşya, kalıpçılık gibi ülkemiz ihracatının lokomotifi olan sektörlerde yapılan katma değeri yüksek üretimlerle sektörümüz ülke ekonomisine 21 milyar dolar ihracat sağlamaktadır.”
2020 yılı 2019’la aynı düzeyde kalabilir
Piyasa verileri ve küresel gelişmeler değerlendirildiğinde 2020 yılında takım tezgahları sektöründe üretim, ihracat, ithalat ve kullanımın 2019 ile aynı düzeyde kalacağını tahmin ettiklerini belirten TİAD Başkanı Varlık, ancak yüksek teknoloji üretimini hedefleyen bir sanayinin oluşturulmasıyla Türkiye’nin kalkınacağını ve ekonomide 2023 hedeflerinin yakalanacağını ifade etti.
Türkiye takım tezgahları sektörünün küresel piyasalarda rekabetçi olabilmesi için, öncelikle yüksek teknolojiye sahip makinalara yatırım yapılarak yerli üretimin katma değerinin yükseltilmesi, buna bağlı olarak daha çok ekonomik girdi sağlanması ve ithalata bağımlılığın azaltılması gerektiğinin altını çizen Varlık, konuya ilişkin çözüm önerilerini ve yol haritasını içeren TİAD raporunu ilgili kamu kurumlarına sunduklarını dile getirdi.
Takım tezgahlarında yerlilik oranı 25’e çıkarılmalı
Fatih Varlık, raporun yerli ve milli üretimdeki durumumuzu da gözler önüne serdiğini söyleyerek takım tezgahlarında yüzde 15 olan yerli ve milli makine kullanımının yüzde 25’e çıkarılması için yapılması gerekenleri şu sözlerle özetledi: “Teknik Üniversitelerin mühendislik fakültelerinde ‘Takım Tezgahı Mühendisliği’ bölümü açılmalı ve bu bölümler yurtdışındaki üniversitelerin ilgili bölümleriyle işbirliği yapmalı. Gelişim ve üretim sürecinin hızlı olabilmesi için hem Ar-Ge faaliyetleri hem de Metal İşleme Takım Tezgahı üretimi için tüm firmaların ihtiyaç duyacağı, ancak yatırım/fayda maliyeti yüksek olan hassas makineler, ölçüm ve kontrol ekipmanları, test laboratuvarlarının içerisinde yer alacağı ‘Ar-Ge ve Mükemmeliyet Merkezi’ kurulmalı. Uzun vadeli bir master plan hazırlanmalı. Yatırım yapacak firmalara finansman desteği sağlanmalı. Kanun ve yönetmelik değişikliklerinden kaynaklanabilecek riskler minimize edilmeli, uygulamalarda stabilite sağlanmalıdır. Üretilebilecek Metal İşleme Takım Tezgahları ile birlikte metalürji (malzeme) alanında da çalışma yapılmalı. Bunları hayata geçirebilirsek 2023’e güvenli adımlarla ilerleyebiliriz. Unutmamak gerekir ki; Türkiye’de takım tezgahları sektörünü iyileştirip iyi yerlere getirmek, tüm üretim sektörlerinde rekabetçiliği artıracaktır.”