Türkiye 2020’de büyümedi, 2021’de de büyümeyecek. Aslında “bu kafa iktidarda kaldığı sürece büyüyemez” de diyebilirim, ama 2021 sonunda bu kafanın iktidardan gideceğine eminim. Hangi kafa bu? Eğitimi imam-hatiplere feda eden, AİHM kararlarını takmayan, Cumhurbaşkanı’na mal dondurma, İçişleri Bakanı’na da STK kayyım atama yetkisi veren kafa. Binlerce kez yazdım, bir o kadar da video çektim: “Tüm kurum ve kuralları ile demokrasiyi uygulamazsak, kalkınamayız” diye. Ama, Ankara anlamıyor, “ben reform yaptım işte” diye çıkıyor işin içinden.
Neyse, bu genel geçer bir konu tabii ki. Özellikle ekonomiyle siyaseti ayrı tutmaktan yana olan ekonomist kardeşlerim burun kıvıracaktır bu gerekçeye, çünkü onlar Mars’ta Sırça Köşk’te yaşar.
Türkiye 2021’de %5 civarında bir GSYH ivmesi miras alacak, yani baz etkisi sayesinde zaten hiç bir faaliyette bulunmasak da, ekonomi büyümüş gözükecek. Ehh, bunun üstüne bir de TUİK’nin en az 2 puan hediyesi var, herhalde %7 filan büyürüz? Hayır, büyüyemeyiz. İki basit nedeni var, ilkini bu makalemde anlatacağım: Ekonomik faaliyeti artırmak için fiansman, yani cukka lazım, biz hepsini 2020 yılında harcadık. Şimdi meteliğe kurşun atıyoruz.
Önce mekanizmayı anlatayım size. Bir KOBİ’niz var, yılda 100 bin zamazingo üretip satıyor. Kazandığı parayla da işçiler ve patronlar geçimini sağlıyor. Şirketin özkaynakları ya büyümüyor ya da çok az büyüyor. Farzedelim, zamazingo pazarı birden patladı. Bu KOBİ’ye 200 bin sipariş geldi. “Tamam” deyip üretebilir mi? Hayır, çünkü zamazingo üretmek için enerji, hammadde, işçilik ve belki ek makina lazım. Hatta, yeni bir ustabaşı ve ek bina da gerekir diyebiliriz. Yani, üretmeden önce üretim sürecini finanse etmek lazım. Patronaj nerden bulur bu finansmanı? İyi niyetli ve namuslu çalışan bir patron diyelim, önce cebinden ek sermaye koyar, ama tüm ekstra giderleri karşılayacak kadar koymaz, koyamaz. Koyabilseydi, hersene dışardan $180 milyar borç almazdık. İşletme sermayesi eksiğini gidermek için bankadan kredi alır.
İyi de, 2021 yılında bankalar kredi veremeyecek ki? Vermeyecek, çünkü arızalı krediler portföyün %15-20’ne varmış drumda. Kimse gerçek oranı bilmiyor, çünkü Türk Ticaret Kanunu ve BDDK yönetmeliklerinde yapılan değişikliklerle ölü krediler yüzdürülüyor. Borçlu hiç faiz ödemese de, banka krediyi canlı olarak gösteriyor bilançosunda. Ama, kendisi gerçeği bildiği için kenara yedek akçe koyuyor, şirket iflas ederse diye.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ!