ABD Merkez Bankası Fed’in iki ekonomisti Aaron Flaaen ve Justin Pierce’in 23 Aralık 2019’da Fed tarafından yayınlanan ‘Disentangling the Effects of the 2018-2019 Tariffs on a Globally Connected U.S. Manufacturing Sector’[i] başlıklı çalışmalarında ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’li imalatçıları korumak ve güçlendirmek adına tarifeleri yükseltme stratejisinin ters sonuçlar verdiği, iş kayıplarına yol açarak üretici fiyatlarında artışa sebep olduğu ortaya konuluyor. Çalışmada, tarifelerin ABD iç piyasasında bazı sanayi kollarında rekabeti düşürdüğüne de değiniliyor. Yazarlar, ticaret politikasının yerli üretimin korunması ve geliştirilmesi amacıyla geleneksel kullanımının günümüzde birbirine bağlı küresel arz zincirinin varlığı altında karmaşık sonuçlara yol açtığına değiniyorlar. Bu politikanın gelişmiş ülke ekonomilerine bir yarar sağlayacaksa bunun çok sınırlı olacağına dikkati çekiyorlar.
Kapitalizmin, doğruluğu kanıtlanmış, hipotezlerinden birisi ‘uluslararası ticaretin refahı artıracağı’ görüşüdür. Bu eski hipotez her ülkenin mutlak üstünlüğe sahip olduğu malları satarak kazanç sağlayacağı düşüncesinden yola çıkmış David Ricardo ile birlikte mutlak üstünlüğe değil de karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunsa bile kazanç sağlanacağı biçiminde bir teoriye dönüşmüştür (karşılaştırmalı üstünlükler teorisi.)
Bunun gerçekten doğru olup olmadığını test etmek için dünya büyümesiyle dünya ticaret hacmi büyümesine bir arada bakalım. Bu testi yapmanın en kestirme yolu iki değişken arasındaki ilişkiyi ortaya koyan korelasyon katsayısına bakmaktan geçer. IMF verilerini kullanarak dünya büyümesi ve dünyada ticaret büyümesi arasındaki ilişkiye baktığımızda bu iki değişken arasındaki ilişkinin korelasyon katsayısı[ii] 0,95 çıkıyor. Bire çok yakın olan bu katsayı bu iki değişken arasındaki ilişkinin çok güçlü olduğunu ve teorinin doğru olduğunu ortaya koyuyor.
Şimdi de ABD ekonomik büyümesi ve ABD’nin dış ticareti, Çin’in ekonomik büyümesi ve Çin’in dış ticareti arasındaki ilişkiye bakalım. ABD’nin ekonomik büyümesiyle dış ticareti arasındaki korelasyon katsayısı 0,91, Çin’in ekonomik büyümesiyle dış ticareti arasındaki korelasyon katsayısı 0,45’tir. Bu da bize ABD’nin Çin’e göre dış ticaretten çok daha fazla yararlanarak refahını artırdığını gösteriyor.
Bu durumda ABD’nin tarifeleri artırıp korumacılık uygulamasına girişmesinin ABD ekonomisine bir yarar sağlamayacağı açıktır.
Bu konuyu elde ABD ekonomisi üzerine yapılmış bir inceleme olmadan önce yazdığım bir yazıda ortaya koymuş ve bu gelişmelerin ABD ekonomisi aleyhine sonuç verebileceğini savunmuştum.[iii] Fed ekonomistlerinin yukarıda değindiğim araştırması öngörümün doğruluğunu sahada yapılan incelemeyle kanıtlamış oldu.
[i] https://www.federalreserve.gov/econres/feds/files/2019086pap.pdf
[ii] Korelasyon katsayısı eksi 1 ile 1 arasında değişir. Eksi 1’e ne kadar yakınsa iki değişken arasındaki ters yönlü ilişki, artı 1’e ne kadar yakınsa iki değişken arasındaki aynı yöndeki ilişki o kadar yüksek demektir.)
[iii] http://www.mahfiegilmez.com/2019/11/ticaret-savaslarnn-kuresel-refaha-ve.html