Finansal piyasalarda son dönemde en sık kullanılan kelime “tapering”. Peki nedir bu tapering?
“Tapering”in sözlük anlamı kademeli azaltmaktır. Ekonomi ve finanstaki karşılığı ise merkez bankalarının, yaptıkları geniş ölçekli varlık alımlarının hızını kademeli olarak azaltmalarıdır. Tapering denildiğinde akla, genişleyen merkez bankası bilançosunun küçülmesi gelmemeli. Tapering ile kastedilen bilançodaki genişlemenin yavaşlamasıdır. Yani bankanın varlık alımlarına son verip parayı ters işlemlerle geri çekmesi değil, alımların miktarının azaltılmasıdır.
…
Tapering ne zaman başlar?
Tapering ile amaçlanan olağandışı para enjeksiyonlarının ardından yeni balonlar oluşmadan ekonomilerin normale dönmeye başlamasıdır. Bunu yaparken ise krizde sağlanan likiditenin yavaş bir şekilde piyasaları zorlamadan geri çekilmesi amaçlanır. İlk adım için ekonomilerin arzulanan düzeye ulaşma yolunda ilerleme göstermeleri beklenir. Burada hem büyüme hızının hem de istihdam düzeyinin kriz öncesi seviyelere gelmesi bir ölçüt olabilir. Diğer bir faktör ise piyasalara sağlanan likidite nedeniyle enflasyonun yükselerek, rahatsızlık verici bir görünüm arz etmesidir.
…
Taper tantrum ne demek?
Tapering merkez bankasının gevşetilmiş para politikasını artık sıkmaya başladığının göstergesidir. Muhtemelen “tapering”in ardından belli bir süre sonra faiz artırımları da başlar. Bu tablo tüm küresel piyasalar için rahatsızlık vericidir. Çok yakında başlamasa bile hem varlık alımlarının azalacak hem de faizlerin yükselecek olmasının konuşulması özellikle bizim gibi kırılgan ekonomileri sarsacak şekilde yüksek bir oynaklık yaratır. Bu duruma “taper tantrum” ya da Türkçesiyle “taper asabiyeti” denilir. Bu asabi ortamda küresel borçlanma faizleri artarken, bizim gibi gelişmekte olan ülke paraları değer kaybeder.
…
Tapering Türkiye’yi nasıl etkiler?
Tapering”in Türkiye’ye etkisini görmek için bir önceki örneğe bakmak gerekir. 22 Mayıs 2013 piyasalar ve ekonomiler için kırılma anıdır. Zamanın Fed Başkanı Ben Bernanke, o gün Amerikan Kongresi’nde yaptığı konuşmada FED’in tahvil alımlarını azaltabileceğini söylemiş ve FED’in 5 yıldır uyguladığı “ultra gevşek para politikası”ndan çıkış sürecinin ilk adımını atmıştı. Bernanke konuşmaya başladığında 1 dolar 1.8 liraydı. TCMB politika faizi yüzde 4.5 ve enflasyon yüzde 6’ydı. Türkiye’nin ratingi Baa3 ile yatırım kategorisindeydi. Bernanke konuştuktan ve FED geri çekilme planını kademeli olarak uygulamaya koymaya başladıktan sonra bir daha bu düzeyler hiç görülmedi. Dolayısıyla tapering başlarsa Türkiye yeni bir şok yaşayabilir. Çünkü kırılganlıkları fazla; enflasyonu yüksek, parasının itibarı düşük, dolarizasyon güçlü, döviz rezervi düşük, büyüyebilmek için dış kaynak girişine bağımlı.
Kaynak: Servet Yıldırım / Dünya