Satınalma Gücü Paritesi (SGP); ulusal para birimiyle ifade edilen ekonomik göstergeleri, ortak bir para birimine dönüştüren, farklı para birimlerinin satınalma gücünü eşitleyen bir dönüşüm oranı.
SGP’nin döviz kuruna bölünmesiyle elde edilen değer, ülkelerin fiyat düzeylerinin göstergesi olup, fiyat düzeyi 100’den büyükse bu ülke karşılaştırılan ülke veya ülke grubuna göre pahalı, 100’den küçük ise ucuz olarak ifade ediliyor.
Satın alma gücü paritesi nasıl hesaplanır?
SAGP, ülkelerdeki ekonomik faaliyetlerin bir aynası olan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ve bileşenleri kullanılmak suretiyle hesaplanır. Bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü de göstere GSYİH, bir ülkede belirli bir dönemde üretilen veya tüketilen mal ve hizmetlerin toplamı şeklinde tanımlanır. Üretim, harcama ve gelir yöntemi olarak 3 farklı şekilde hesaplanır. SAGP hesaplamalarında ise harcama yöntemi ile elde edilen GSYİH değeri dikkate alınır.
Örnek verecek olursak, 1 kilo muz Almanya’da 2 Euro, Türkiye’de 8 Tl olduğunu düşünelim. Almanya’da yaşayan ve yıllık geliri 20000 Euro olan bir birey bu geliriyle 10000 kg muz alabilir. Aynı miktardaki muzu Türkiye’de yaşayan bir bireyin alabilmesi için yıllık gelirinin 80000 TL olması gerekir. Satın alma gücü paritesi, bu iki bireyin gelirlerini kendi ülkelerinde harcadığı varsayımına göre hesaplanır. Yani Almanya’da yaşayan bireyin 20 bin Euro ile, Türkiye’de yaşayan bir bireyin ise 80000 TL ile aynı miktardaki muzu alabildiğini hesaba katar. Bu durumda SAGP formülü şu şekilde olur:
SAGP (Türkiye / Almanya) = 8 / 2 = 4 TL / Euro
Bu örneğe göre 1 kg muz için Almanya’da 1 Euro ödenirken Türkiye’de 4 TL ödenmektedir. Yani bu oran 1 Euro’nun alım gücünün Türkiye’de 4 TL’ye denk geldiğini gösterir. SAGP en basit olarak bu şekilde hesaplanmaktadır. Ancak gerçek bir hesaplama çok sayıda mal ve hizmetin bulunduğu bir sepet için yapıldığında genel bir SAGP oranı elde edilir. Bu oran gelire uygulandığında ise satın alma gücü paritesine göre gelir hesabı yapılmış olur.