Türkiye’nin bir numaralı Mandacı Ekonomisti olarak biraz önce kendimi Devlet Denetleme Kurumuna ihbar ettim. Benim “geleneksel ekonomi kuramı” kisvesi altında Anunakiler ve Karanlıklar Tanrısı ZardOz’a çalıştığımı herkes biliyor. Ben de biliyorum, ama kendimi tutamıyorum. Lütfen DDK, daha fazla zarar vermeden durdur beni. Bak, göreceksin beni demirparmaklıklar arkasına atınca, dolar 5 liraya inecek, koyunlar çifte kuzulayacak, hatta bu çöle dönen ülkede yağmur bile yağabilir.
Şimdi bir de başımıza Omicron varyantı çıktı. Ulan, ismi üstünde kefere-yunan-harfi. Bunun dış komplo olduğunu ispat etmeye gerek var mı? Ama Omicron’dan korkmayın. Suriye ya da İran üzerinden Afgan din kardeşlerimiz aracılığıyla Türkiye’ye geldiğinde, gebertecek kimse bulamayacak. Çünkü vatandaş ilaç ve ekmek kuyruklarında zaten kuyruğu titretmiş olacak.
Ama, Omicron’un zaten var olan enflasyon baskılarını körükleyip dünyayı stagflasyona sürüklemesi olasılığı doğdu.
İlk Güney Afrika Cumhuriyeti’nde teşhis edilen Omicron varyantı, Pazar günü itibarıyla Afrika, Avustralya, 7 Avrupa ülkesi ve ABD’de gözlenmeye başladı. Varyantın mutasyondan öte, adeta yeni bir virüs türüne doğru evrildiği iddiaları var. Fakat, bizim için en önemli konu olan kullanımdaki aşılara direnç sorusuna kesin cevap yok. Bazı tıp uzmanları Omicron’un aşıları kandırıp daha fazla bulaşmaya neden olacağını öne sürüyor. Diğerleri ise bunu onaylarken, aşıların hala ağır enfeksiyonlardan koruduğu görüşünün altını çiziyor. Gerçeğin ortaya çıkması için binlerce hastadan istatistiki veri toplanması lazım ki, bu haftalar hatta aylar alır.
Bu süre zarfında önümüzü görmek için, ABD’de Dr Fauci, Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye’de TTB üyelerine kulak vereceğiz.
Piyasalar Cuma Omicronu sattı, Pazartesi almaya başladı. Bence doğru bir karar bu. Henüz Mart-Nisan 2020 benzeri, etkisi bir yıl boyunca dünya ekonomisini sarsacak bir salgın beklenmiyor. Öte yanda, aceleyle hayata geçirilen uçuş ve ülkeye giriş yasakları devletlerin Omicron’dan samimi olarak kaygılandığının ifadesi.
Şimdi senaryolara geçelim, fakat izninizle bunlara henüz ihtimal eklemeyeyim.
En iyimser senaryoda, aşılar Omicron’a karşı büyük ölçüde koruma sağlar, fakat Delta’da gözlediğimiz, aşılıların ağır hastalığa yakalanma oranı binde 2’den yüzde 1’e çıkar. Avrupa büyük ölçüde eve kapanır. Afrika enterne edilir. Varyanta rastlanan ülkelere giriş-çıkış yasakları konur. Eğer varyant Asya’da yayılırsa, Çin gibi “vakalara sıfır tolerans” politikası güden ülkelerde, il ve eyalet karantinaları tedarik zincirinde yeni aksamalara neden olur. Nitekim Japonya yabancıların ülkeye girişini yasakladı. Singapur da o kafada. Çin tıp uzmanları tek vaka-ebedi karantina politikası yürürlükten kaldırılırsa, ülkede günde 1 milyon vaka teşhis edileceğini saptadığı için, en azından kış boyunca tedarik zinciri Çin’den başlayan ya da geçen çok uluslu firmalar mecburen üretimi kısıp, ürünlere zam yapacak. Yani G-ÜFE yükselecek (G g.t değil, global anlamında, kötü niyetli yaratıklar!)
Okan Özdemir