Kredi notunuzu etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bu faktörlere dikkat etmeniz kredi notunuzun performansını daha yüksekte tutmanızı sağlayacaktır.
İşte kredi notunu etkileyen faktörler:
1. Kredi kartı ödeme düzeni
Kredi kartı limitiniz ve dönemsel kart borcunuz ya da borçlarınız her ne kadar olursa olsun kartınıza ait ödeme düzeni kredi notunuzu etkiler. Örneğin, kredi kartı dönem borcu 1 TL olsa dahi borcun zamanında son ödeme tarihinden önce ödenmiş olması veya ödenmemiş olması kredi notunu etkiliyor. Kredi kartı ödemelerinin düzenli olması olumlu, ödemelerin düzensiz olması da kredi puanı üzerinde olumsuz etki yaratıyor.
2. Kredilerin ödeme düzeni
İhtiyaç kredisi, ev kredisi gibi daha yüksek tutarlardaki kredi kullanımından kaynaklanan borçların ödemeleri de kredi notunu etkilemektedir. Kredi taksit ödemeleri çoğu zaman kredi kartı ödemelerinden daha yüksek tutarlarda olduğu için kredi yoğunluğu baz alındığında kredi taksit ödemelerinin düzenli yapılması son derece önemli bir faktördür. Aksatılmadan zamanında yapılan kredi taksit ödemeleri kredi notu performansınızı olumlu etkiler. Aksi durumda ise performans düşüklüğüne neden olur.
3. Bankalardaki mevcut borç durumu
Bankalardaki mevcut borçların tümü kredi notunu etkiler. Borçluluğun fazla olduğu durumlarda kredi puan performansı düşerken, borçluluğun azalması puan performansını daha yüksek tutar. Mevcut borçlara; kredi kartı, kredili mevduat hesabı, kredi taksitleri ve benzeri kredi ürünlerinin kullanımı sonucunda doğan tüm borçlar dahil edilebilir.
4. Bankalardaki mevcut varlık durumu
Bankalarda bulunan mevcut borçlar kredi notunu nasıl etkiliyorsa bu kuruluşlarda bulunan varlıklarınız da kredi notunuzu etkiliyor. Bankalardaki mevcut varlıklar kredi notu üzerinde olumlu bir etkiye sahip olur. Bunun nedeni, mevcut borçlara karşı varlık yoğunluğunun yüksek olması ve varlıkların garantörlüğe eş değer olmasıdır. Bankada bulunan altın hesabı, vadeli hesaplar veya çeşitli birikim hesabı gibi ürünlerde bulunan tutarlar bu varlıklara örnek gösterilebilir.
5. Yeni ya da ilk kredi açılışları
Kredi açılışı dendiği zaman aklınıza yalnızca ihtiyaç kredisi, ev kredisi gibi kredi ürünleri gelmemeli. İlk kez alınan bir kredi kartına veya açılan kredili mevduat hesabı da dahil olmak üzere banka tarafından size tahsil edilen limit de kredi açılışı anlamına gelmektedir. Yeni kredi açılışları kredi puan performansınızı düşürebilir. Bunun nedeni bankaların ödeme alışkanlıklarınız konusunda herhangi bir fikir sahibi olmamasından kaynaklıdır. Söz gelimi, finans kuruluşları size kredi açar fakat ödemelerinizi düzenli bir şekilde yapıp, yapmayacağınıza emin olamaz. Ortalama 7-8 aylık bir süre diliminde ödemelerinizin düzenli olması ve diğer faktörlere dikkat etmeniz halinde yeni kredi açılışıyla düşen kredi performansınız, yapılan düzenli ödemelerle yerini yüksek performansa bırakır.
6. Borçların kredi limitine oranı
Borç ve limit oranı kredi puanını etkileyen önemli faktörler arasında yer alıyor. Kredi limiti, kredi kartı ya da nakit avans kullanımı gibi tüm kredi ürünlerini kapsamaktadır. Örneğin, kredi kartı limitleri toplamı 2000 bin lira olan bir tüketicinin her ay bu limitin tamamını veya yüksek bir kısmını kullanması o ay için kredi performansında düşüklüğe neden olabilmektedir.
7. Ödeme tarihçesindeki olumsuz durumlar
Kredi notu, şu anda aktif veya son 5 yıllık süre dahilinde kapanmış kredi kullanımınıza yönelik ödeme geçmişinizden etkilenmektedir. Bu nedenle aktif kullanım ve son 5 yıl içindeki ödeme geçmişinize yansıyan olumsuz durumlar kredi notunuzu etkiliyor. Bir tüketicinin ödeme geçmişindeki en olumsuz durumlardan biri kanunu takiptir. Örneğin, bu sene içerisinde kredi kartı ödemelerinizi uzunca bir süre geciktirmiş olduğunuzu, kanuni takip başlatıldığını ve kanuni takibin ardından borcunuzu ödeyerek, krediyi kapattığınızı var sayalım. Böyle bir durumda ödeme tarihçenizdeki en olumsuz durum kanuni takip olacaktır. Finansal kuruluşlar nezdinde güvensizliğe yol açtığından dolayı bu durum 5 yıl boyunca risk raporunuzda yer alarak, doğrudan kredi notunuzu olumsuz olarak etkileyecektir.
8. Gecikmeye düşen hesap sayısı
Özellikle dönem borçlarının üç dönem üst üste ödenmemesi halinde gecikmeye düşen her kredi hesabı kredi notunuzu olumsuz etkilememektedir. Düzenli ödemeler zaten hali hazırda kredi notu performansını etkilerken, bir ya da daha fazla sayıda gecikmeye düşen hesap, kredi puanınızı olumsuz etkilemeye yetmektedir. Bu nedenle borçlarınızın gecikmemeye düşmemesi son derece önemlidir.
9. Finans kuruluşlarının bildirimleri
Çalıştığınız finans kuruluşları her ay Kredi Kayıt Bürosu’na bildirimde bulunur. Finansal kuruluşların yaptığı bildirimlere kredi limit değişiklikleri, mevcut borç, varlık durumu gibi tüm güncel bilgiler dahildir. Örneğin, bu bildirimler ödemelerinizin düzenli bir şekilde gerçekleştiği ile ilgili olabileceği gibi tam tersi de olabilir. Finans kuruluşlarının her bildirimi sonrası kredi notunuz güncellenir. Bu nedenle finansal durumunuzla ilgili bildirimde bulunulması kredi notunuzu finansal hareketlerinize göre olumlu veya olumsuz etkiler. Mesela, geçen dönem toplam borçlarınızı kapatmış olduğunuzu var sayalım, kredi notunuzu tekrar sorguladığınızda hemen bir değişiklik göremeyebilirsiniz. Bu durum bankanızın bildiriminin ardından değişiklik gösterir.
10. Sosyal Güvenlik Kurumu ödemeleri
Şimdiye kadar ödeme alışkanlıkları, yeni kredi açılışları, varlık borç durumu ve kredi kullanım yoğunluğu olmak üzere kredi notunu etkileyen dört faktör resmi olarak açıklandı. Bu faktörlerin toplamı kredi notunu %90 oranında etkiliyor. Geriye kalan %10’luk dilim ise hiçbir şekilde açıklanmadı. Fakat özellikle son üç ayda incelediğimiz kredi notlarında dikkat ettiğimiz çok da şaşırtıcı olmayan bir gerçek var. Kredi notu, SGK prim ödemelerinden olumlu bir şekilde etkileniyor. SGK prim ödemelerinin kredi notunu etkileyen ve açıklanmayan %10’luk dilime dahil olduğunu düşünüyoruz. Finansal kuruluşların çoğu zaman belgelenebilir gelir talebini göz önünde bulundurduğumuzda tüketicinin gelirinin olduğunu ispatlayan sigorta prim ödemeleri resmi kanıt niteliğindedir. Bu nedenle finans kuruluşlarının kredi notlarını hesaplarken prim ödemelerini de baz almama ihtimali akıl dışı olurdu.
Kredi puanınızı olumlu ya da olumsuz etkileyebilecek ve açıklanan resmi faktörler yukarıda yer aldığı gibidir. Bu faktörlere dikkat ederek, kredi notu performansınızı yüksek tutabilirsiniz. Her bir faktörün tek tek değil, doğrudan birbirleriyle ilişkili olarak kredi notunuzu etkilediğini de göz önünde bulundurmanız gerekir.
Finansal açıdan sorun yaşamamak ve finansal ürünlere kolayca ulaşabilmeniz için kredi notunuz 1500 ve üzerinde olmalıdır. Bu konuda detaylı bilgiye ihtiyacınız varsa şuradaki yazıyı okumanızı tavsiye ederim.