‘Jeoekonomi’: Ekonomik zafiyetlerin ‘silahlaştırılması’

Uluslararası teşkilatların entellektüel zemininde, her gün farklı bir kavramın, küresel ekonomi-politik sistemi etkileyen yönleriyle masaya yatırıldığına şahit oluyoruz. Bitirdiğimiz haftanın gündemdeki kavramı ise, ‘jeokonomi’ idi. Uluslararası Para Fonu (IMF) uzmanlarının 15 Ocak 2023’de yayınlanan ‘Jeoekonomik parçalanma ve çok taraflılığın geleceği’ başlıklı çalışması, küresel ticaret ve küresel ticaret zincirindeki kırılmaların, sermaye akışlarındaki dalgalanmaların, küresel ve bölgesel krizlerden kaynaklanan göç sorununun ve dijital dönüşümün baş döndürücü etkileri ile ülkeler ve bölgeler arasındaki teknolojik açılmanın çok taraflı sistemi nasıl zorladığını ve çok taraflı sistemin nasıl korunabileceğini analiz ediyor.

Jeoekonomi kavramını popüler hale getiren iki kritik olay ise, yazılarımızda ‘iki siyah kuğu’ olarak söz ettiğimiz ‘Kovid- 19’ küresel virüs salgını ile Rusya-Ukrayna Savaşı. Modern tarih açısından küresel ekonomi-politik sistemi derinden sarsan sonuçlara sebep olan bu iki olay, küresel sistemdeki zafiyetlerin kimi ülkeler tarafından bir diğerine ‘silah’ olarak kullanılmasını gündeme getirdi. Ülkeler, ‘Kovid-19’da önce kendi toplumlarını sağlık açısından, küresel bir virüs salgınından koruyamayacak bir zafiyetin içerisinde buldular. ‘Kovid-19’a karşı aşıya, maskeye, dezenfektana, hatta sarf malzemeye ulaşma zafiyeti dahi yaşandı. Kimi ülkeler başka ülkelere sevk edilen, onun hakkı olan tıbbi malzemelere el koydular. Kimi ülkelerin ise, küresel virüs salgını ile mücadele görüntüsü altında, uyguladıkları karantina ve kısıtlama tedbirleri ile, aslında küresel tedarik zincirinde bilinçli olarak zafiyet oluşturdukları iddia edildi.

Yazının devamı için TIKLAYINIZ!