Finansal cehalet Türkiye’ye özgü değil. Dünyanın her hangi bir yerinde sıradan bir homo sapiense “Fed hangi piyasadan korkar?” deseniz, “Haaah? S&P500 herhalde” der. Halbuki, Fed ve diğer Merkez Bankaları (MB) için “piyasa” tahvil dünyasıdır. Tabii, S&P500 bir gecede %10 düşerse, yalnız Powell değil, Biden da bir iç çamaşırı kazası yaşar, ama kastettiğim o değil. Sistemik açıdan, ekonomik istikrar açısından MB’ı sürekli tahvil pazarını gözetler. Çünkü, bu pazar para politikasının (ticari bankalarla birlikte) iki halka aktarım kanalından biridir. Bizde ticari bankalar kredi aktarım mekanizmasını kontrol eder, Avrupa ve Japonya’da da kısmen durum böyledir. Velakin, Anglo-Saxon ülkelerinde para politikasının nabzı getiri eğrisinden okunur.
İşte, bu tüm dünya ekonomisin üstünde inşa edildiği dev pazarda panik işaretleri var. Aşağıda izah edeceğim biri dizi senaryoda, 2022 yılının ilk ve ufak çaplı global mali spazmı borsalardan değil, tahvil pazarında çöküşten kaynaklanacak.
Niye endişeliyim?
Tüm dünya borçlanması için gösterge (kıstas) teşkil eden ABD 10 yıl vadeli devlet tahvilinin getirisi %2 kritik direnciyle flört ediyor. %2 getiri düzeyi aşılırsa, çok kısa sürede %2.25 ve %2.50 sınanabilir. Anlamı şudur: Bizim Hazine’nin bir sonraki Eurobond ihracında ödeyeceği dolar faiz %25 yükselebilir.
AMB içindeki hararetli parasal sıkılaştırma tartışması en az ABD kadar önemli. Alman 10 yıl vadeli Bund’un getirisi de %0.22’ye yükseldi. Uzun yıllardır bu getiri negatifti. İngiltere Merkez Bankası 2004’den bu yana en kararlı parasal sıkılaştırma dönemine giriyor.
3 ay önce dünyada negatif getiri sunan devlet tahvili stoğu $18.5 trilyona kabarmıştı. Çarşamba itibarıyla bu meblağ $4.5 trilyona geriledi. Kaç bin fon ve bankanın zarar yazdığını çaktınız mı?
Asıl sorun kurumsal ve junk tahvillerde. “Spread” dediğimiz eş vadeli devlet tahviliyle aralarındaki faiz makası genişliyor. Gelişmekte Olan Ülkelerde (GOÜ, Piyasa = GOP) yılın ilk 2 ayında ihraçlar %50 civarında azaldı, çünkü borçlananlar maliyeti yüksek buluyor. İtfalar için borçlu ülkelerden döviz çıkışı başlayacak.
Çin’de Evergrande türü Arazi Geliştirme ve Finansman Şirketleri (AGFŞ) artık toptan batmak üzere. Devlet ricası ve desteğiyle hayatta kalıyorlar. Ama, Beijing’in bile Çin ekonomisinin %25’ni üreten bu dev işkolunu kurtaracak mali gücü yok.
Ek olarak Sri Lanka temerrüte düşebilir. Manzarayı çaktınız mı? GOÜ tahvil pazarı zaten diken üstünde; bir iki iflas haberiyle, yangın bizim Eurobondlara kadar sıçrayabilir.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ!