Finansal Kiralama Muhasebesi ile ilgili bilgiler şöyledir:
I- FİNANSAL KİRALAMA SAYILAN İŞLEMLER
3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu’nun 3 üncü maddesinde kiralayan, finansal kiralama şirketi olarak ifade edilmişken, bir başka deyişle finansal kiralama işleminin sadece finansal kiralama şirketi tarafından yapılabileceği hüküm altına alınmışken; Vergi Usul Kanunu’na eklenen mükerrer 290 ıncı madde hükmü ile kiralama sözleşmesini imzalayan kiralayanın niteliği önemli olmayıp, yaptığı işlem önem taşımaktadır.
Dolayısıyla, Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılmayan bir kiralama işlemi, mükerrer 290 ıncı maddede yer alan finansal kiralama şartlarını taşıyorsa, vergi uygulamaları açısından finansal kiralama olarak kabul edilecektir.
Tam tersi durumda, Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılan bir kiralama işlemi mükerrer 290 ıncı maddede sayılan şartları taşımıyorsa, vergi uygulamaları açısından finansal kiralama olarak kabul edilemeyecektir.
Aşağıdaki hallerden herhangi birinin varlığı durumunda, kiralama işlemi finansal kiralama olarak kabul edilecektir.
– İktisadi kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi
– Kiracıya, kira süresi sonunda rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması
– Kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün % 80’inden daha büyük bir bölümünü kapsaması
– Sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin % 90’ından daha büyük bir değeri oluşturması
Doğal kaynakların araştırılması veya kullanılmasına yönelik kiralama sözleşmeleri ile sinema filmleri, video kayıtları, patentler, kopyalama hakları gibi kıymetlerle ilgili lisans sözleşmeleri bu madde kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Arazi, arsa ve binalarla ilgili kiralama sözleşmeleri sadece, sözleşmede kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devri öngörülmüşse veya kiracıya kira süresi sonunda kiralama konusu gayrimenkulu düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınmışsa bu madde kapsamında değerlendirilecektir.
II- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDE KDV ORANI
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 28 inci maddesine bağlı 1 sayılı listenin 9 uncu bendinde, % 1 oranının uygulanmasında finansal kiralama şirketlerinden söz edilmiş olup, diğer gerçek veya tüzel kişilerce yapılacak finansal kiralama işlemleri 319 sayılı Vergi Usul Kanunu Tebliğinde de belirtildiği üzere; genel oranlı katma değer vergisine tabi olacaktır.
III- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMİNİN KAYITLARA ALINMASI
01.07.2003 tarihinden itibaren yapılan kiralama işlemlerinde; kiracı
– faturada yer alan kiralama bedelini doğrudan gider olarak kayıtlarına almayıp, sözleşme tutarının iktisadi kıymet bedeline isabet eden kısmını iktisadi kıymetin kullanma hakkı olarak aktifleştirecek ve amortismana tabi tutacak,
– bilançonun aktifinde yer alan bu tutar kadar da bilançonun pasifinde borçlanacaktır.
Kiracı tarafından yapılan kira ödemeleri; borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılarak, kayıtlara alınacaktır.
Bu madde kapsamında değerlenen borç ve alacak tutarları ise reeskonta tabi tutulamayacaktır.
4842 sayılı Kanunla getirilen yeni uygulamayla, doğrudan gider yazma imkanı ortadan kalkmakta, bunun yanında finansal kiralama işlemlerinin kiracının bilançosuna yansıtılmasına olanak sağlanmaktadır.
III-1. Hesap Planında Açılan Yeni Hesaplar
31 Temmuz 2003 tarihinde 11 nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği yayımlanarak, hesap planında finansal kiralama ile ilgili olarak yeni hesaplar açılmıştır.
III-1.1. Kiracı Tarafından Kullanılacak Olan Hesaplar
– 301/401- Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar Hesabı
Kiracıların finansal kiralama yapanlara olan borçlarının izlendiği hesaplardır.
Finansal kiralama sözleşme tutarı bu hesaplara alacak, finansal kiralamaya konu olan ilgili varlık hesabına kira ödemelerinin bugünkü değeri ile borç ve bu iki tutar arasındaki fark da 302/402- Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri Hesabı’na borç kaydedilir.
– 302/402- Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri Hesabı (-)
Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan borçlar ile kiralanan kıymete ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren, henüz ödenmemiş finansal kiralama borçlanma maliyetlerinin izlendiği hesaplardır.
Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark, bu hesaba borç kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz giderleri tutarları bu hesaba alacak, 66- Borçlanma Maliyetleri hesap grubunda ilgili borçlanma gideri hesabına borç olarak kaydedilirler.
III-1.2. Kiralayan Tarafından Kullanılacak Olan Hesaplar
– Ticari Alacaklar Hesabı (120/220 – 121/221)
11 nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile senetli ve senetsiz alacakların açıklamasına, finansal kiralamadan doğan alacaklar da eklenmiştir.
– 124/224- Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri Hesabı (-)
Finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği, düzenleyici hesaplardır.
Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark, bu hesaba alacak kaydedilir. Her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz gelirleri bu hesaba borç, satış geliri hesabına alacak kaydedilir.
Bu konu ile ilgili eğitime ihtiyacınız var ise aşağıdaki form yardımıyla iletişime geçebilirsiniz.
İletişim formu için buraya tıklayın