Eugene Francis Fama Kısaca Hayatı
Amerika’nın kuzey doğu kıyısında New England bölgesinde yer alan Massachusetts eyaletinin başkenti Boston’da, İtalyan göçmeni bir ailenin çocuğu olarak 14 Şubat 1939’da dünyaya geldi. Fama Malden Katolik Lisesi’nin onur salonuna seçilen öğrencilerindendir. Lisans eğitimini Tufts Üniversitesi’nde Latin Dilleri alanında tamamlayan Fama, okulun seçkin öğrencisi olarak seçilmiştir. Fama dört çocuk sahibi bir baba ve on torunu olan bir büyükbabadır.
Eğitim Hayatı
Lisans eğitimini Tufts Üniversitesi’nde Latin Dilleri alanında tamamlayan Fama, master ve doktora derecelerini Chicago Üniversitesi’nde tamamlayarak ekonomi ve finans alanlarında uzmanlaştı. Doktora danışmanları Nobel ödüllü Merton Miller ve Harry Roberts’tir. Fama doktora tezinde hisse senedi piyasasındaki fiyat hareketleri üzerinde çalışmış, fiyat hareketlerinin tahmin edilemez olduğunu ve tesadüfi bir yol izlediğini öne sürmüştür. Fama, doktora tezi ve daha sonrasında etkin piyasalar hipotezi üzerine yaptığı pek çok çalışma ile literatüre yaptığı katkı nedeniyle modern finansın babası olarak bilinmektedir. Yüzden fazla akademik makalesi ve iki kitabı olan Fama oldukça üretken bir yazardır. Fama finans alanında verilen başlıca üç önemli ödüle sahip ilk akademisyendir. 2005 yılında Alman Bankası tarafından verilen finansal ekonomi ödülü, 2007 yılında Morgan Stanley American Finans Ortaklığı Ödülü ve 2009 yılında finans dalında Onasis ödülünün sahibi olmuştur. Diğer ödülleri ise, 1982 Belçika Ulusal Bilim Ödülü, 2006 Nicholas Molodovsky Ödülü, 2007 Fred Arditti Yenilik Ödül’üdür. Fama aynı zamanda Journal of Financial Economics’in editörlüğünü yapmaktadır.
İktisada Yaptığı Katkılar
Bilim çevrelerince modern finansın babası olarak bilinen Fama, çalışmalarının büyük çoğunluğunda portföy yönetiminde risk ve beklenen getiri arasındaki ilişkileri analiz etmek üzerine odaklanmış- tır. Fama etkin piyasalar üzerine yapılan tartışmalara finansal piyasaların etkin olduğu yönünde çok sayıda katkı sunmuştur. Fama görüşlerini, ekonomik birimlerin ileriye yönelik beklentilerinin rasyonel biçimde oluşturulduğu temel varsayımına dayandırır. Çalışmalarında risk ve beklenen getiri arasındaki ilişkileri analiz etmiş ve bunların portföy yönetimi üzerindeki etkilerini incelemiştir. Fama küresel finansal krizi nedeniyle kendisiyle yapılan bir söyleşide, ne konut fiyatlarında ne de ipotekli konut kredilerinde, kriz öncesinde balonlar oluştuğunu kabul etmektedir. Ona göre bu değişkenlerde gözlenen hızlı yükseliş, sonra da baş aşağı gidiş, tümüyle iktisadi temellerden kaynaklanmaktadır. Fama’nın, küresel kriz sonrasında The Economist dergisinde finansal piyasalardaki balonlar üzerine çok sayıda yazı yayımlanmasına kızdığı ve dergi aboneliğini kestiği söylenmektedir.
Eserleri
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından, 2013 yılında Eugene Francis “Gene” Fama’ya (Chicago School of Economics, Illionis-ABD) verilmiştir. Fama, bu ödüle “Varlık fiyatları konusundaki deneysel analizlerindeki katkılarından” dolayı layık görülmüştür.