‘Kovid-19’ küresel virüs salgını, dünya ekonomisinde sebep olduğu belirsizlikler ve küresel tedarik zincirindeki olası yeni değişimlere bağlı olarak, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında bu yıl ciddi bir gerilemeye sebep olacak. 2000’li yılların başlarında ABD’li şirketlerin Çin’deki yatırımları sadece 13 milyar dolar iken, Çin’in 2001’de Dünya Ticaret Örgütü’ne dahil olması sonrasında, son 19 yılda 150 milyar doları aştı. Çin’e bir 150 milyar dolarlık yatırımı da Japonlar yapmış durumda. Ancak, gelinen noktada, ülkeler Çin’e yatırımı sürdürecekler mi; küresel virüs salgını sonrasında zor gözüküyor.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)’ın her yıl yayınladığı ‘Dünya Yatırım Raporu’nun 2020 yılı sayısı, 2019’da 1,54 trilyon dolara ulaşan küresel doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının, ‘Kovid-19’ nedeniyle bu yıl yüzde 40 gerileyerek, 2005’ten beri ilk defa 1 trilyon doların altına düşeceğine işaret ediyor. UNCTAD, ilginçtir, küresel doğrudan yabancı sermaye yatırımlarındaki gerilemenin 2021’de, yine küresel virüs salgını nedeniyle bir yüzde 5 ile 10 arası daralma daha yaşayacağını; ancak 2022’den itibaren toparlanmanın başlayacağını öngörmekte.
Anlaşılan o ki, küresel sermaye, nereye, hangi ülke ve şirkete yatırım yapacağını tam netleştirmek ve ‘radar’ına belirli hedefleri alabilmek adına, küresel virüs salgınının dünya ekonomisinde ve küresel ticarette sebep olduğu ve olmaya devam edeceği ‘toplam hasar’ı görmeyi tercih edecek ve olası ‘2. dalga’ da atlatıldıktan sonra, bu süreci olabilecek en az hasarla tamamlamayı başarmış olacak ülke ve şirketler yeni çekim merkezi olarak öne çıkacaklar. Bu nedenle, ‘greenfield’, yani sıfırdan, topraktan bir ülkeye fabrika, tesis anlamında yapılan doğrudan yatırımlarda daralma yüzde 50 bekleniyor.
Yazının devamı için TIKLAYINIZ!