Bu Ortamda Faiz İndirmek Doğru Olur mu?

Bir ülkede faizlerin yüksek olup olmadığı anlamak için konuyla ilgili göstergeleri önce kendi içinde sonra da benzer ülkelerdeki göstergelerle karşılaştırmak gerekiyor. Bu meseleye çözüm ararken Türkiye gibi gelişmekte olan, ikili para sistemine [i] sahip bir ekonomiden söz ediyorsak ele almamız gereken başlıca göstergeler paranın dış değerindeki değişimler (kur değişimi), paranın iç değerindeki değişimler (enflasyon) ve ülke risk primidir (CDS. Faiz, bütün bu göstergelerin sonucu olarak çıkar karşımıza.

Aşağıdaki 1 numaralı tablo Türkiye ve benzer konumda kabul edilen ekonomilerin para birimlerinin Dolara karşı değişimini gösteriyor. 2 numaralı tablo ise bu ülkelerin enflasyon, Merkez Bankası faizi ve CDS primi açısından karşılaştırılmasını sergiliyor.

1 1 USD Karşılığı Ülke Paraları Değişim (%)
2018 01.09.2019 2019/2018
Brezilya (Real) 3,8812 4,1456 -6,38
Endonezya (Rupiah) 14.390 14.197,5 1,36
Hindistan (Rupee) 69,7675 71,4063 -2,30
G. Afrika (Rand) 14,3467 15,1954 -5,59
Türkiye (TL) 5,2894 5,8324 -9,31
Türkiye (TL) Hariç Ortalama -3,23
2 Enflasyon MB Faizi CDS
Brezilya 3,22 6,00 134
Endonezya 3,32 5,50 89
Hindistan 3,15 5,40 72
G. Afrika 4,00 6,50 178
Türkiye 16,65 19,75 436
Türkiye Hariç Ortalama 3,42 5,85 118

Şimdi bu tablolardan bir üçüncü tablo üretelim:

3 TL Grup Ortalaması Fark
Dış değer kaybı 9,31 3,23 2,88 kat
Enflasyon 16,65 3,42 4,87 kat
CDS Primi 436 118 3,70 kat
Merkez Bankası Faizi 19,75 5,85 3,38 kat

Türkiye göstergeleriyle diğer ekonomilerin göstergelerini karşılaştıran bu 3 numaralı tabloya baktığımızda Merkez Bankası faizinin öteki göstergelerle uyumlu olduğu, bu göstergelere göre faizin yüksek olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda öteki göstergelerde düzelme sağlanmadan Merkez Bankası faizinin indirilmesinin doğru bir hamle olmayacağını söyleyebiliriz.


[i] İkili (dual) para sistemi bir ülkede kendi yerel parası dışında yabancı paraların da kullanıldığı sistemdir.