SABAH STRATEJİSİ
Bu sabah Asya borsalarında pozitif bir hava var. Şanghay’da pandemi kısıtlamalarının gevşetileceği beklentileri olumlu haber akışı olarak izleniyor. MSCI Asya Pasifik endeksi %1,5 civarında primli. Yükselişe teknoloji hisseleri öncülük ediyor. Dün karışık bir görüntüyle günü kapatan ABD borsaları da bu sabah vadelilerde alıcılı. Geçtiğimiz haftalarda küresel piyasalarda yaşanan oynaklıkta Çin’deki kısıtlama kararları önemli bir rol oynamıştı. Şimdi ise hayatın yavaş yavaş normale dönebileceği beklentisiyle ekonomiyi desteklemek adına daha gevşek politikaların da gündeme gelmesi borsalarda toparlanma isteğinin devam etmesiyle sonuçlanabilir. Bugün ABD perakende satışlar verisi ve Powell’ın akşam saatlerindeki konuşması önemli olacaktır. Zayıf bir veri ile piyasada akşamki konuşmada Powell’ın daha fazla şahin olmayacağı düşüncesi oluşursa borsalarda toparlanma belirginleşebilir. Küresel borsalarda bu sabah gözlenen fiyatlamalara bağlı olarak BIST100 endeksi de güne %0,4 civarında yükselişle başlayabilir. Düzeltme dalgası içerisinde olan ve enflasyona endeksli enstrümanın çıkabileceği haberleriyle bir süredir negatif ayrışma eğilimi gösteren endekste 2.400 bölgesi önemli. Bu seviyenin üzerinde kalıcılık sağlanamaması durumunda baskı sürebilir.
MAKROEKONOMİ
AB Komisyonu tarafından Avrupa Ekonomik Tahminleri – 2022 İlkbahar Raporu yayınlandı. Buna göre, AB ve Euro Bölgesi’nin bu yıl ve 2023 yılına ilişkin büyüme tahminleri aşağı yönlü revize edilirken, enflasyon tahminleri ise yukarı yönlü revize edildi.
- Raporda, belirsizlik ve risklerin Rusya ve Ukrayna savaşının gelişimine bağlı olduğu belirtilirken, savaşın salgının ekonomik etkilerinden çıkılmaya başlanan bir dönemde yeni zorluklar getirdiği vurgulandı. Ayrıca savaşın emtia fiyatları üzerinde daha fazla yukarı yönlü baskıya ve arz kesintilerine neden olduğu, bunun sonucunda da büyümeye yönelik baskının arttığı belirtildi.
- Bu kapsamda, AB ve Euro Bölgesi ekonomisinin bu yıl %2,7 ve 2023’te ise %2,3 büyüyeceği öngörüldü. Bir önceki raporda ise AB ekonomisinin bu yıl %4, 2023’te %2,8 büyüyeceği ve Euro Bölgesi’nin ise bu yıl %4, 2023’te %2,7 büyüyeceği tahmin edilmişti.
- AB için enflasyon tahmini 2022 için %3,9’dan %6,8’e, 2023 için ise %1,9’dan %3,2’ye yükseltildi. Euro Bölgesi’ne ilişkin enflasyon beklentisi ise 2022 için %3,5’ten %6,1’e, 2023 için ise %1,7’den %2,7’ye yükseltildi.
- Ayrıca Türkiye ekonomisinin 2022 yılında %2, 2023’te %3 büyüyeceği, enflasyonun ise bu yıl %63,1, 2023’te ise %54,1 seviyesinde gerçekleşeceği öngörüldü.
Yurt içinde, mart ayına ilişkin cari işlemler dengesi verisi takip edildi. İhracattaki rekor seviyelere karşılık enerji ithalatındaki yüksek seviyelerle cari açıkta artış sürüyor. 2021 yılına göre daha güçlü seyreden turizm gelirleri ise cari açıktaki artışı görece sınırlamaya devam ediyor. Mart ayında cari açık, Bloomberg beklentisi olan 5,7 milyar USD’nin altında 5,55 milyar USD gerçekleşti. Turizm ve taşımacılık gelirlerindeki artışla hizmetler dengesi geçen seneden daha iyi bir görünüme işaret etse de dış ticaret açığı geçen senenin üzerinde gerçekleşerek cari açığın, Mart 2021’den daha yüksek olmasına neden oldu. Birincil ve ikincil gelir dengesi de geçen seneden daha zayıf bir görünüm sergiledi. Hizmetler gelirleri ise 2,3 milyar USD ile mart ayının rekorunda.
- 12 aylık kümülatif cari açık 24,2 milyar USD ile temmuzdan bu yana en yüksek seviyede. Cari açık/GSYH* oranı %2,7 seviyesinden %3 seviyesine çıktı. (*GSYH olarak 2021 yılı gerçekleşme baz alındı) Cari açık/GSYH oranında Bloomberg’te yıl sonu için medyan beklenti %3,8 seviyelerine işaret etmekte.
- İlk çeyrekte cari açık 18,1 milyar USD ile geçen sene aynı dönemdeki 7,5 milyar USD’nin belirgin üzerinde gerçekleşti. Enerji ithalatındaki artış cari açıktaki artışın belirleyicilerinden oldu. Ocak-Mart 2022’de ihracat 60,4 milyar USD gerçekleşti, ithalat ise 81,5 milyar USD. İthalatın 2,1 milyar USD’si altın ithalatı, 25 milyar USD’si enerji ithalatından kaynaklanmakta. Ocak-Mart 2021’deki ihracat 49,4 milyar USD, ithalat 56,4 milyar USD idi. İthalatın 3,1 milyar USD’si altın, 8,7 milyar USD’si enerji ithalatından kaynaklanmıştı.
- Ticaret Bakanlığı verilerine göre dış ticaret açığı, mart ayındaki 8,2 milyar USD’den nisan ayında 6,1 milyar USD’ye geriledi. Öncü veriler ise nisanda turizm gelirlerinde toparlanmanın sürdüğüne işaret etmekte. Bu görünüm ise nisan ayında cari açığın, ilk çeyrek ortalamasının yarısı kadar, yaklaşık 3 milyar USD seviyelerinde gerçekleşebileceğine işaret ediyor, ancak bu seviyeler geçen sene nisan ayının (1,5 milyar USD) üzerinde bir açığa denk geliyor. Dolayısıyla kümülatif cari açıkta artışın sürmesi muhtemel, nisan ayında 3 milyar USD civarında bir cari açık gerçekleşmesi ise kümülatif cari açığı yaklaşık 25,7 milyar USD seviyelerine taşıyabilir. Yılın ilk yarısında cari açıktaki artış trendi özellikle emtia fiyatlarındaki yüksek seviyeler nedeniyle sürebilir, yılın ikinci yarısında ise iç talebin seyri kadar turizm ve ihracat gelirlerinin performansı önemli olacak.
- Yılın ilk çeyreğine ilişkin turizm gelirleri, geçen sene aynı dönemin %111 üzerinde gerçekleşerek turizm görünümüne dair olumlu bir mesaj verdi. Bununla birlikte verilerde henüz savaşın etkisini net göremiyoruz, çünkü Rusya-Ukrayna kaynaklı ziyaretçi gelişi daha çok yaz aylarında yoğunlaşmakta, bu ülkeler kaynaklı gelişmeleri mayıs ayı itibarıyla daha net görebiliriz. Bununla birlikte turizm sektörünün pazar çeşitlendirme esnekliği bu ülkeler kaynaklı gelir kaybının Avrupa ve Orta Doğu ülkeleri ile telafi edilebileceğine işaret etmekte. Bu görünüm altında da, Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2019 yılındaki rekor turizm geliri olan 35 milyar USD seviyesine bu sene ulaşılabileceğine dair beklentisini korumakta.
Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından nisan ayına ilişkin Merkezi Yönetim bütçe dengesi verisi açıklandı. Bütçe dengesi, nisan ayında 50,2 milyar TL açık verdi. 12 aylık kümülatif bütçe açığı 184,2 milyar TL’den 217,5 milyar TL’ye yükseldi ve bütçe açığı/GSYH* oranı da %2,6’dan %3’e yükseldi. 2022 yılı için bütçe açığı/GSYH oranı %3,5 hedeflenmekte. (*GSYH için 2021 yılı gerçekleşme verisini dikkate almaktayız.). Faiz dışı denge ise aylık 31 milyar TL açık verirken, kümülatif bazda 3 ay aradan sonra tekrar negatif bölgeye geçti.
- Vergi gelirlerindeki artışta enflasyonist görünüm de belirleyici olmayı sürdürmekte fakat enflasyondan arındırdığımızda da artış hızı tarihsel ortalamalarına yakın.
- Faiz dışı giderlerde aylık bazda düşüş görmemize rağmen tarihsel ortalamalarının üzerinde. KKM’nin bütçeye yansımasını ilk olarak mart ayında 11,7 milyar TL ile görmüştük, nisan ayında ise bütçeye etkisinin 4,6 milyar TL olduğunu görüyoruz. Ayrıca nisan ayında emekli bayram ikramiyelerinin de olmasıyla cari transferlerde aylık ve yıllık bazda güçlü artış görüyoruz. Borç verme kaleminde de yine yıllık sert bir artış görüyoruz, ana neden ise BOTAŞ’a verilen borç olarak gözükmekte. Ayrıca aylık bazda sermaye giderlerinde de kira ve müteahhit giderleri kaynaklı artış görülmekte.
- Bütçe açığı/GSYH oranında yukarı yönlü hareket görmekteyiz, yılın geri kalanında iç talebin seyri ve çeşitli vergi istisnaları ile vergi gelirlerindeki seyir ve harcamalardaki tasarrufun boyutu ile faiz yükü bütçe dengesinde belirleyici olacak ana unsurlar olmaya devam edecek. Genel itibarıyla bakıldığında ise iç talepteki olası ılımlı seviyeler de dikkate alındığında bütçe açığı üzerinde yukarı yönlü riskler ağırlıklı.
Bunun yanında, Otomotiv Sanayi Derneği nisan ayına ilişkin üretim ve ihracat verilerini açıkladı. Geçen yılın aynı ayıyla kıyaslandığında otomobil üretimi %20 azaldı. İhracatta da ivme kaybı görülmekte. Otomobil ihracatı %21 azaldı. En büyük ihracatçı sektörlerden olan motorlu kara taşıtları kapasite kullanım oranı artmaya devam etmekte fakat tarihsel ortalamasının altında ve üretim açısından riskler aşağı yönlü. Otomotiv sektöründe beklentiler çip krizinin hafiflemesi yönündeydi fakat sorun devam etmekte. Bu açıdan üretim orta vadede baskı altında kalabilir.
ABD’de New York Fed Empire State imalat sanayi endeksi, mayıs ayında 24,6’dan -11,6’ya gerileyerek negatif bölgeye geçti ve imalat sektöründe daralmaya işaret etti. Piyasa beklentisi ise, endeksin 15’e gerilemesi yönündeydi.
Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,
ABD tarafında, TSİ 21’de Fed Başkanı Powell’ın, TSİ 15’te St. Louis Fed Başkanı Bullard’ın, TSİ 16.15’te Philadelphia Fed Başkanı Harker’ın ve TSİ 21.30’da Cleveland Fed Başkanı Mester’İn konuşmaları takip edilecek.
Bunun yanında, ABD’de TSİ 16.15’te nisan ayına ilişkin sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı verileri takip edilecek. Mart ayında sanayi üretimi beklentilerin üzerinde artarak jeopolitik risklerin kısa vadede üretime olumsuz yansımadığını göstermişti. Kapasite kullanım oranı ise %77,7’den %78,3’e yükselmişti. Sanayi üretimi için öncü olan PMI verileri ise nisanda genişleme bölgesinde kalmaya devam etmişti. Bu açıdan nisan ayında jeopolitik risklerin olumsuz yansımalarına rağmen sanayi üretimindeki olumlu görünüm devam edebilir. Bu kapsamda, nisanda sanayi üretiminin aylık %0,4 artması ve kapasite kullanım oranının da %78,3’ten %78,5’e hafif yükselmesi bekleniyor.
Ayrıca ABD’de TSİ 15.30’da nisan ayına ilişkin perakende satışlar verisi açıklanacak. Mart ayında perakende satışlar aylık %0,5 artmıştı. Bu dönemde salgının etkilerinin azalması talebi artırırken, enflasyonist baskılar ise harcamalara baskı yapmakta. Nisanda perakende satışların aylık %1 artması bekleniyor.
Avrupa tarafında ise, TSİ 20’de ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması takip edilecek.
Ayrıca TSİ 12’de Euro Bölgesi’nde bu yılın birinci çeyreğine ilişkin GSYH büyümesi revize verileri açıklanacak. Bölgede öncü verilere göre büyüme çeyreklik bazda %0,2’ye yavaşlamıştı. Büyüme verisinde savaşın özellikle emtia fiyatlarına yansıması ile büyüme verisine etkisi kısıtlı oldu. Bundan sonraki süreçte özellikle Euro Bölgesi’nde büyümenin baskı altında kalması beklenmekte ve büyüme tahminleri de aşağı yönlü revize edilmekte.
Yurt içinde ise, TSİ 10’da nisan ayına ilişkin konut satışları verileri açıklanacak. Mart ayında toplam konut satışları aylık %37,5 artarken, yıllık artış hızı ise %20,6 olmuştu. Konut satışlarına satış şekline göre bakıldığında, ipotekli satışlar martta aylık %52,2 oranında artmış, benzer şekilde diğer satışlar aylık %33,7 oranında güçlü artış sergilemişti.
Ayrıca TSİ 10’da nisan ayına ilişkin tarım ÜFE verisi takip edilecek. Tarım ÜFE mart ayında aylık %12,02 artarken, yıllık bazda ise %84,11’e yükselmişti.
TCMB Analitik Bilanço verilerine göre 13 Mayıs haftasında toplam ve net rezervin azaldığını hesaplamaktayız. Toplam rezervin 5,7 milyar USD gerileyerek 102 milyar USD’ye, net uluslararası rezervin 3,5 milyar USD azalarak 11,5 milyar USD seviyesine gerilediğini öngörmekteyiz.
ŞİRKET HABERLERİ
Arçelik (ARCLK, Nötr): Şirket, pay geri alım işlemleri kapsamında 16.05.2022 tarihinde 69,55 TL – 70,20 TL fiyat aralığından (ortalama 70,06 TL) 275.000 adet pay geri almış ve Şirketin sahip olduğu ARCLK payları 65.644.433 adete ulaşmıştır. (Şirket sermayesine oranı %9,7146)
BİM Birleşik Mağazalar (BIMAS, Nötr): Şirket, pay geri alım programı kapsamında 16.05.2022 tarihinde 100.000 adet pay geri almış ve Şirketin sahip olduğu BIMAS payları 9.357.992 adete ulaşmıştır (Şirket sermayesine oranı %1,5412)
İş GYO (ISGYO, Nötr): Yönetim Kurulu’nun ilgili kararıyla ertelenen Tuzla Konut Projesinde yatırım süreçlerine devam edilmesine karar verilmiştir.
Diğer yandan, 16.05.2022 tarihinde İş GYO payları ile ilgili olarak 14,15-14,60 TL fiyat aralığından 1.179.964 TL toplam nominal tutarlı satış işlemi Anadolu Sigorta (ANSGR, Nötr) tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu işlemle birlikte İş GYO sermayesindeki Şirket payları %4,48 olmuştur.
Petkim Petrokimya Holding (PETKM, Nötr): Uluslararası derecelendirme kuruluşu S&P, 1 Nisan 2022 tarihinde gerçekleştirdiği Türkiye ülke notu düşüşü sonrası yaptığı değerlendirme sonucu, Şirketin kredi notunu “B+” olarak korumuş ancak not görünümünü “Durağan”dan “Negatif”e güncellemiştir.
Şişe ve Cam Fabrikaları (SISE, Nötr): Şirket, pay geri alım işlemleri kapsamında 16 Mayıs 2022 tarihinde 19,29 TL-19,45 TL fiyat aralığından (ortalama 19,35 TL) 2.943.223 adet pay geri almış ve Şirketin sahip olduğu SISE payları 73.250.598 adede ulaşmıştır (Şirket sermayesine oranı %2,39).
SEKTÖR HABERLERİ
Akaryakıt: Dolar/TL kurundaki artış akaryakıt fiyatlarına yansıdı. 17 Mayıs’tan itibaren geçerli olmak üzere benzin fiyatlarına litre başına 1,70 TL zam geldi. İstanbul Avrupa yakasında benzinin litre fiyatı 22,82 TL’ye çıktı. Kaynak: Bloomberght
Sigortacılık: Resmi Gazete’de yayımlanan kararla Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Tarife Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelikte değişiklik yapıldı. Yapılan değişiklikle, 1 Haziran’dan itibaren trafik sigortası azami primleri, Mayıs ayı primlerine göre yüzde 25 artacak. Trafik sigortası priminde aracın yakıt cinsi ve emisyon değerine göre yüzde 10 olan indirim ve artırım yetkisi yüzde 20 olacak.Trafik sigortası primi, hasar maliyetleri dikkate alınarak yüzde 50 oranında azaltılabilecek veya yüzde 50 oranında artırılabilecek. Kaynak: Bloomberght
DİĞER ŞİRKET HABERLERİ
Gen İlaç (GENIL): Moderna tarafından geliştirilen Covid-19 (“SARS-CoV-2”) aşısının Türkiye’de olası tedariki için anlaşma yapıldığı kamuoyuna duyurulmuştu. Söz konusu Anlaşma ile GEN’in, Moderna aşısının Türkiye’de yegane tedarikçisi olması için anlaşma sağlanmıştır. Her ne kadar Covid-19 hastalığının pandemi süreci yavaşlamış olsa da IQVIA tahminlerine göre tüm dünyada 2022-2026 arası dönemde Covid-19 aşıları ve terapötik ilaçlar için toplam 209 milyar USD harcanacağı ve bu dönemde tüm dünyada yıllık aşı harcamalarının ortalama 30-40 milyar USD olacağı değerlendirilmektedir. Ülkemizde de sağlık otoritelerince Covid-19 pandemisinin sona erdiğinin açıklanması sonrasında hastalığın endemiye dönüşeceği ve endemik dönemde de hastalıktan korunmaya ilişkin önlemlerin kullanılmaya devam edileceği değerlendirilmektedir. GEN ile Moderna arasında imzalanan sözleşmenin esas amacı da hastalığın endemik döneminde kullanılacak önleyici tedbirler için ülkemizde çözüm geliştirmektir. Fiyat Tespit Raporu’nda yer alanlar başta olmak üzere Şirketçe öngörülen ve kamuya açıklanan herhangi bir geleceğe dönük projeksiyonda yer almayan bu anlaşmanın, söz konusu aşının kullanımına ilişkin ülkemiz mevzuatında öngörülen yasal süreçlerin tamamlanmasının ardından kullanılmaya başlayacağı ve şirketin satışlarına pozitif katkısı olacağı değerlendirilmektedir.
FAİZ PİYASALARI
Pazartesi günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %14 seviyesinde yatay seyretti. TCMB dün 45 milyar TL’lik (%14’ten, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Toplam fonlama tutarı ise repo ihaleleri kaynaklı 398 milyar TL oldu.
ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi dün güne %2,93 seviyelerinden başlarken, gün içerisinde %2,85-%2,95 bandında hareketin ardından %2,89 seviyesinden günü kapattı.
Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisi genelinde düşüşler görüldü. Bu kapsamda, günlük bazda kısa vadeli tarafta 30 baz puana yaklaşan düşüşler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta 130 baz puana varan düşüşler görüldü.
Kaynak: Ziraat Yatırım Sabah Stratejisi