Spota bakıp vadeliyi tahmin kolay iş değil

Nuri Sevgen – 31.10.2017

Bugün BİST30 Ekim vadeli sözleşmenin son işlem günü bu nedenle bu sözleşme yerine BİST30 SPOT endeksin grafiğini analiz etmek daha doğru. Zira sonraki vade olan Aralık vadeli sözleşme önceki vade olan Ekim vadenin son günü olması nedeniyle çok volatil olacaktır.

Bunun sebebi ise; vadeli kontratların yapısından kaynaklanmaktadır. Çünkü vadeli sözleşmeler iki şekilde fiyatlanır:

1- Taşıma maliyeti modeli ile teorik fiyat hesaplaması ki bu salt matemetiğe dayanır. Spot fiyata vade sonuna kadarki gün sayısı kadar risksiz faiz oranı eklenir, aynı dönemde endeks içindeki senetlerden temettü ödemesi varsa bu rakam da bulunan bu faiz getirili hesaplamadan çıkarılır. Aralık vade için bunu yaparsak; vade sonuna 59 gün olduğu görülecektir (vade sonu 29 aralık). Risksiz faiz oranı olarak da aylık TL libor faizini aldığımızda (şu an için %13,47 civarı) çıkacak sonuç şu şekilde olur:
133,000 spot endekse göre %13,47’nin 59’günlük faiz oranı ile oluşacak taşıma maliyeti: 135,900 civarında olacaktır. Ancak bahse konu dönemde önceden açıklanmış temettülerin BİST30 spot endekste 315 puan civarında düşürücü etkisi hesaba katıldığındaTEORİK FİYAT :::> 135,900 – 315 = 135,585 olmalıdır.

2- Ancak şu an 133,350 seviyesinde işlem gören Aralık vadeli VİOP kontratı ile bulduğumuz bu teorik fiyat arasında 235 puan fark vardır. İşte bu da piyasa fiyatlamasıdır. Bu fiyatlama iki şekilde farklılık gösterir. Ya aldığımız faiz oranı, temettü oranını piyasa farklı hesaplıyordur ya da piyasa teorik fiyattan farklı bir yerde bir risk/getiri fiyatlaması içindedir.

Şimdi bu kısa açıklamadan sonra gelelim neden Aralık vadenin bugün için doğru fiyatlanmayabileceğine:

Ekim vadeli sözleşme bugün vade sonu uzlaşmasına gideceğinden ötürü teorik fiyatlamanın ağırlığı ile hesaplama içinde olacaktır. Yani yarın ve sonraki günlerin risk/getiri fiyatlaması Ekim vade içerisinde yer alamaz. Ancak bunlar Aralık vade içinde hesaplanmaya devam eder. Bu nedenle Aralık vade ekim vadeyi kollarken (matematiksel olarak) sonraki günleri de fiyatlamaya katmakla uğraşır. Vadenin son gününde bu karmaşa özellikle arbitraj ya da vade uzatma (roll over) etkisi ile Aralık vadede büyük volatiliteye neden olur. Özellikle bu etkiyi en belirgin olarak bugün 17:30 – 18:15 arasında göreceğiz. Zira o saatlerde Ekim vade artık spot fiyat ile resmi olarak uzlaşma fiyatını oluştururken Aralık vade artık teorik fiyat dışında bağımsız bir sonraki günler fiyatlamasına girecektir. Dolayısıyla Aralık vade ile ekim vadeli fiyat arasındaki marj çok oynayacaktır.

Uzun lafın özeti; bu karmaşa ile kafa karıştırmamak için ben bugün BİST30 spot fiyata dair teknik bir analiz yapacağım

Aşağıdaki grafikte günlük datalardan oluşan logaritmik eksende SPOT BİST30 grafiği bulunmaktadır. Bu grafikteki rakamlara yukarıda hesapladığım teorik fiyat farkını eklerseniz kabaca aralık vadenin trade aralıklarını bulabilirsiniz.

Kırmızı renkle görülen yükselen trend kanalı alt bandı olan 132,200 civarı önemli destektir. Bu destek hem 5 günlük hem de fibo analizleri ile önemli bir destek olarak görülmektedir. Bu seviyenin üzerinde tutunma sağlandıkça yukarıda kanalın üst bandı ve zirve olan 136,000 seviyesine değin üst taraf açıktır. Ancak 132,200 altında kalınırsa aşağıda 131,000 seviyesine değin bir geri çekilme olasılığı dikkate alınmalıdır.

Özetle; 132,200 BİST30 SPOT endekste bugün için kritik destektir. Bu desteği dikkatle izlemenizi öneririm.

Dr. Nuri SEVGEN
Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş.
Türev Ürünler Müdürü