Mahfi Eğilmez – 09.12.2015
Merkez Bankası, 2016 yılına ilişkin uygulayacağı para ve kur politikasını esaslarını açıkladı. Bunu değerlendirmeden önce 2015 yılına ilişkin olarak açıkladığı para ve kur politikası çerçevesindeki öngörülerinin ne kadar tuttuğuna bakalım.
| Hedef / Tahmin / Varsayım | 2015 Para ve Kur Politikasındaki Öngörü / Hedef | 2015 Yılı Sonucu / Durumu |
| Enflasyon hedefi | % 5 | % 8,5 (Tahmin) |
| Kur etkileri | Azalacak | Arttı |
| Gıda fiyatları | Düşecek / normale dönecek | Düşmedi / normale dönmedi |
| Enflasyon / Dış şok ilişkisi | Enflasyondaki önemli düşüş dış şoklara karşı denge sağlayacak | Enflasyon düşmedi, dış şoklara karşı denge sağlanamadı |
Görüleceği gibi Merkez Bankasının 2015 yılına ilişkin olarak açıkladığı para ve kur politikasının varsayımları da hedefleri de tahminleri de tutmamış bulunuyor. Üstelik 2015 için hedef belirlenirken petrolün varil fiyatı 2015 yılı için 110 USD olarak tahmin edildiği halde bu fiyat tahminin yarısının altında kaldığı halde hedef tutmamıştır. Sonuçta Merkez Bankasının uyguladığı enflasyon hedeflemesine dayalı para ve kur politikasının başarısının ölçüleceği konu; uyguladığı para ve kur politikası aracılığıyla yılbaşında hedeflediği enflasyon oranına yılsonunda ne kadar yaklaştığı meselesidir. Son 5 yılda Merkez Bankasının uyguladığı para ve kur politikasıyla hedeflediği oranlara ne kadar yaklaşabildiğini aşağıdaki grafik ortaya koyuyor.
Grafikten net bir biçimde görüldüğü gibi Merkez Bankası, enflasyon hedefi olarak ortaya koyduğu hedeflerden uzak kalmıştır. Bu uzak kalış giderek daha da artmaktadır. Bir Merkez Bankası açısından en önemli konulardan birisi itibar meselesidir. Merkez Bankası yaptıklarıyla olduğu kadar açıklamalarıyla ve beklenti yönetimiyle de piyasaları yönlendirir. Bir Merkez Bankasının piyasalara sözünü dinletebilmesi, beklentilere yön verebilmesi geçmişte oluşturduğu itibarla doğru orantılıdır. Ne yazık ki TCMB ısrarla tutmayacak enflasyon hedefleri açıklamaya devam ederek itibar kaybına uğramış bulunuyor. Enflasyon hedefinin düşük belirlenmesinde siyasal iktidarın, ücret artışlarını vb düşük tutmak amacıyla yaptığı yönlendirmenin etkisi olduğunu kabul etsek bile bu durum Merkez Bankasının itibar kaybını azaltmaz, hatta aksine artırabilir.
Şimdi de 2016 yılı için açıklanan Para ve Kur Politikası Programında açıklanan tahminlere ve varsayımlara bakalım.
| Hedef / Tahmin / Varsayım | TCMB 2016 Para ve Kur Politikasındaki Öngörü / Hedef | Benim Tahminlerim |
| Enflasyon hedefi | % 5 (Tahmin % 6,5) | % 10 |
| Kur etkileri | İlk yarıda aynı kalacak sonra azalacak | Artacak |
| Gıda fiyatları | Düşecek / normale dönecek | Fazla değişmeyecek |
| Enflasyon / Dış şok ilişkisi | Enflasyondaki önemli düşüş dış şoklara karşı denge sağlayacak | Enflasyondaki artış dış şokları daha etkili hale getirecek |
Ortadaki sütun Merkez Bankası’nın 2016’ya ilişkin hedef ve tahminlerini, son sütun da benim 2016 yılına ilişkin para ve kur gelişimlerine ilişkin tahminlerimi gösteriyor. Benim tahminlerimin Merkez Bankasının tahminlerinden tamamen farklı olmasında biraz da Merkez Bankasının kaybettiği itibarın etkisi var.