Hisse senedi (pay senedi şeklinde de bilinmektedir) satın alarak, hissesini almış olduğunuz şirkete payınız kadar ortak olmuş olursunuz.
Şirketler işlerini büyütmek, yeni projelerine nakit sermaye sağlamak gibi amaçlarla paraya ihtiyaç duydukları dönemlerde hisselerini satışa çıkarırlar. Satışa çıkarma öncesinde şirketin tahmini piyasa değerine ve hisselerinin (paylarının) ne kadarının piyasaya arz edileceğine istinaden hisselerin değerlerinin ilk kez belirlendiği, halka arz adı verilen bir işlem gerçekleştirilir. Halka arz sonrası şirketin hisseleri Borsa İstanbul, New York Borsası gibi şirketin arz edildiği ilgili ülkenin borsalarında alınır/satılır. Şirket sadece ilk halka arz sırasında para kazansalar bile yatırımcılar hisse senedi alıp satmaya devam ederek fiyat dalgalanmalarından para kazanmaya devam edebilirler.
Hisse senedi alım – satım aşamaları
Hisse senedi alıp satmaya başlamak için sırasıyla önce aracı kurum seçmeniz gerekecek daha sonra seçtiğiniz aracı kurumdan yatırım hesabı açacak ve ilk alım satımı yapmaya başlayacaksınız.
Aşamalar özetle;
Aracı kurum seçimi,
Seçilen aracı kurumdan yatırım hesabı açma,
Yatırım hesabına para yatırma,
İlk hisse senedi alım emrini verme,
İlk hisse senedi satış emrini verme şeklindedir.
Aracı kurumunuzu seçin
Hisse senedi alım satımı yapmaya başlamak için ilk yapmanız gereken aracı kurum seçmenizdir. Dünyada ve ülkemizde yerel olarak aracılık faaliyetlerini yürüten pek çok kurum bulunmaktadır. Bu kurumların büyük bir çoğunluğu borsada alım satım işlemi yapabilecek gerekli izinlere sahiptir. Yine de her aracı kurum borsada işlem yetkesine sahip olamayacağından veya farklı hizmetlere odaklandığı için borsada alım satım aracılığı yapmak zorunda olmayacağından sizin aracı kurum seçimi yaparken seçeceğiniz kurumun borsada aracılık faaliyetleri yaptığından emin olmanız gerekir.
Hisse senedi alım satımı yapabileceğiniz kurumların güncel listesini Borsa İstanbul’un resmi web adresindeki şu sayfa üzerinden görebilirsiniz. Buradaki aracı kuruluşlar vasıtasıyla hisse senedi alım ve satımı yapabilirsiniz.
Yatırım hesabınızı açın
Çalışmaya karar verdiğiniz aracı kuruluşu seçtikten sonra yatırım hesabı açmanız gerekecektir. Yatırım hesabı açmak da son derece basittir. İnternet üzerinden veya bankadan yatırım hesabı açacaksınız şubelerden, diğer kuruluşlardan hesap açacaksanız kurumların irtibat bürolarından fiziki olarak hesap açabilirsiniz. Aracı kurumlardan hesap açtığınız sırada çerçeve sözleşmesini ve risk bildirim formunun imzalamanız gerekir. Bu sözleşme ve formu imzaladığınızda hesap açılış işleminiz tamamlanır.
İmzalamanız gereken sözleşmelerin ne hakkında olduğu konusunda kısaca alt paragraflardan bilgi edinebilirsiniz.
Çerçeve sözleşmesi, birlikte çalışmak üzere olduğunuz aracı kurum ile sizin aranızda imzalanmalıdır. Sözleşme de alım-satım aracılığına yönelik olarak sizinle aracı kuruluş arasındaki genel ilişki ve hükümlere yer verilir. Bu sözleşmenin başlangıçta yalnızca bir kere imzalanması yeterlidir. İmzalanan sözleşme hükümlerine hem aracı kuruluşun hem de sizin uymanız gerekir.
Risk bildirim formu ise çalışacağınız aracı kurumun, yaptığınız veya yapmaya başlayacağınız işlemlerle ilgili riskleri detaylıca size açıklayan bir formdur. Bu formun içeriği Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenmektedir. Bu formun hesap açılısı sırasında yalnızca bir kere imzalanması yeterli olmaktadır.
Aracı kurum seçimi yaparken mutlaka ödeyeceğiniz komisyon oranı (kurtaj olarak da bilinir) ve masraflar hakkında da bilgi almanız gerekir. Bu komisyon oranı ve masraflar serbestçe belirlendiğinden her aracı kurumda farklı olabilmektedir. Diğer yandan yatırım hesabınız için ‘saklama ücreti’ adı altında aracılar tarafından bir miktar ücrette tahsil edilebileceğinden bu konuda da aracınızdan bilgi almayı unutmayın.
Yatırım hesabınıza para yatırın
Yatırım hesabınızı açtıktan sonra hisse senedi alım satımı için hesabınıza para yatırmanız gerekecektir. Almak istediğiniz hisse senedi fiyatının toplamı ve ödemeniz gereken komisyon tutarını yatırım hesabınızda bulundurmalısınız.
Yatırım hesabınıza para yatırmak için aracı kuruluşa para transferi yapabilir veya bankadan yatırım hesabı açmışsanız, vadesiz hesabınızdan yatırım hesabınıza para gönderimi yapabilirsiniz. Ayrıca hesabınıza para yatırabileceğiniz alternatif yöntemler hakkında aracı kurumdan bilgi alabilirsiniz.
İlk hisse senedini alın
Aracı kurum seçimi, hesap açılışı için gerekli form ve sözleşmelerin onaylanması ve yatırım hesabı açılışının tamamlanmasının ardından artık ilk hisse senedinizi alabilirsiniz.
Hesabınızda satın almak istediğiniz hisse miktarıyla oluşacak tutar ve alınacak komisyon tutarı kadar bakiye bulunduğuna eminseniz artık ilk hissenizi alabilmeniz gerekir.
Çalıştığınız aracı kuruluşun web sitesi/uygulaması üzerinden yatırım hesabınıza giriş yaparak, borsada işlem gören ve satın almak istediğiniz hisse senedini seçin. Seans saatleri içerisindeyseniz seçtiğiniz hisse senedinin güncel alış fiyatını göreceksiniz, seans saatleri dışındaysanız da hisse senedinin son işlem fiyatı karşınızda yer alıyor olacaktır.
Hisse senedini almak için aracı kuruluşa alım emri vermeniz gerekir. Serbest fiyatlı emir ve Limitli emir olmak üzere iki şekilde alım emri verebilirsiniz. Bunları açıklayayım:
Serbest fiyatlı emir, almak üzere olduğunuz hisse senedinin Borsa İstanbul’da oluşan fiyat üzerinden alımının serbestçe gerçekleşmesi için verilir. Örneğin, hisse fiyatı 18,56 TL olsa da 19,64 TL olsa da bu al demektir.
Limitli emir, almak üzere olduğunuz hisse senedi için vermeye razı olduğunuz en yüksek fiyatı belirlediğiniz alımlar için verilir. Örneğin, hisse fiyatı 18,56 TL ise (ya da bu seviye gelirse) al, üstüne çıkarsa alma demektir. Limitli emirde alım fiyatını tamamen siz belirlersiniz. Belirlediğiniz hedef fiyat oluşursa alım emriniz gerçekleşir, oluşmazsa alım emriniz gerçekleşmez.
İlk hisse senedini satın
Satın aldığınız hisse senedi fiyatı, satmak üzere aldığınız hedef fiyata ulaştığında yatırım hesabınıza girerek ilgili hisse senedini artık (istiyorsanız) satabilirsiniz. Satım işleminin ardından elde ettiğiniz kazanç kârı (kazanç elde ettiyseniz) yatırım hesabı bakiyenizden en geç iki iş günü içinde görülecektir.
Hisse senedini nasıl aldıysanız, aynı şekilde de satmanız gerekir. Hemen yukarıda yazdığım gibi iki tip alım emri olduğu gibi bu emirler satış için de geçerlidir.
Bunları da açıklayayım:
Serbest emir ile satış için Borsa İstanbul’da oluşan anlık fiyat üzerinden satış geçekleşir. Borsa İstanbul’da fiyat ne ise o fiyat üzerinden hissenizi ya da hisselerinizin satışını serbest fiyata bırakırsınız. Örneğin, fiyat 17,44 TL olsa da 17,88 TL olsa da serbest satış emri verdiyseniz satış gerçekleşir.
Limitli emir ile satış için satmaya istekli olduğunuz en düşük fiyatı kendiniz belirlersiniz. Örneğin, hisse fiyatı 17,44 TL altına düşerse sat emri verdiğinizde fiyat belirlediğiniz tutara düşerse satış emriniz gerçekleşir.
Alım-satım emirleri hakkında bilmeniz gerekenler
Almak veya satmak istediğiniz hisse senedinin alış/satış fiyatını belirlediğiniz usul limitli emir, hisse senedi alış/satış fiyatını Borsa İstanbul’da oluşacak değişimlerle belirleme adına aracı kuruluşu serbest bıraktığınız usul ise serbest emir olarak ifade edilir.
Kendinize ve stratejinize uygun olarak alım satım için emir tipini seçmeniz gerekir. Hisse senedi alım-satım emirlerinizi fiziki olarak aracı kuruluşlara yazılı şekilde verebileceğiniz gibi daha çok tercih edilen internet, faks, telefon ve bankalarda yatırım hesabınız bulunuyorsa ATM’lerden de verebilirsiniz.
Aracı kurumlar verdiğiniz alım-satım emirlerini tamamen veyahut kısmen kabul etmeyebilirler böyle bir durumda emrinizin neden kabul edilmediğine yönelik sizi hızlıca bilgilendirmeleri gerekir. Bunun dışında aracı kurumun sizden alıp Borsa İstanbul’a (BİST) ilettiği emir BİST tarafından da herhangi bir sebeple iptal edilebilir. Yine böyle bir durumda aracı kuruluşun tarafınızı konuyla ilgili bilgilendirmesi gerekir.
Elinizdeki hisse senedini sattığınızda elde ettiğiniz nakit alacaklarınız, takas gününde söz gelimi, satış işlemi tamamlandıktan sonraki ikinci iş günüde aracı kuruluş hesaplarına aktarılmaktadır. Aracı kuruluşların da alacakları, aynı gün sizin hesabınıza aktarması gerekir.
Almış olduğunuz şirketin hisse senetleriyle alakalı olan temettü, sermaye artırımı ve şirket hakkında detaylı bilgileri Kamu Aydınlatma Platformu’nun web sitesi üzerinden takip edebileceğinizi de hatırlatmak isterim.
Hisse senedi alım satım komisyon oranları aracı kuruluşlara göre değişiklik gösterebildiği için bu konuda çalışmak istediğiniz aracı kurumun talep edeceği komisyon oranlarını da önceden bilmeniz gerekir. Ayrıca alım satım komisyon oranları bahsettiğim çerçeve sözleşmesinde de belirtilmektedir.
Toparlayacak olursam, aracı kurum seçimi, yatırım hesabı açmayı tamamlama sonrasında alım-satım işlemi için hesaba para yatırma ve ardından alım-satım emirleri vererek hisse senedi alınır ve satılır.
Hisse senedi ne zaman alınır, ne zaman satılır?
Hisse senedi nereden, nasıl alınır ve satılır anlatmış oldum. Şimdi daha farklı ve ilginizi çekeceğini düşündüğüm bir konuya değinmek istiyorum. İlk kez hisse senedi alım-satımı yapacak herkes ne zaman hisse alıp, ne zaman satması gerektiğini soruyor.
Bu sorunun kesin bir doğru cevabı yoktur. Hisse senedi ticaretinde para kazanmak için temel mantık düşük fiyattan almak ve fiyatı yükselince satmak, aradaki fiyat farkında kazanç elde etmektir. Lakin alım-satımı ne zaman yapması gerektiğine yatırımcı kendisi karar vermelidir. Piyasada fiyatları belirleyen birçok faktör bulunmaktır. Bu faktörlerin de bilincinde olarak borsayı sıklıkla takip etmeniz gerekir. Bu sebeple yazının bu bölümünde borsayı nasıl takip edebileceğinizi, hisse fiyatlarını etkileyen unsurlara ve aklınızda fikir oluşması açısından ne zaman alım-satım yapabileceğiniz konusunu ele alacağım.
Borsa takibi yapın
Canlı borsa takibi yapmak ve anlık hisse senedi fiyatlarını inceleyebilmeniz için çalıştığınız, yatırım hesabı açtığınız aracı kuruluş size bir ekran sağlayacaktır. Aracı kuruluşun sağladığı ekran ya da platform anlık hisse senedi fiyatlarının düşüş ve yükselişlerini yani fiyat değişikliklerini görmenizi sağlayacaktır. Bu ekrana bilgisayarlarınız üzerinden ulaşabileceğiniz gibi destekleniyorsa ki çoğu kuruluş destekliyor akıllı telefonlara indirilen mobil uygulama üzerinden de takip edilebilir. Buradaki tek dezavantaj, yatırım hesabına sahip olsanız da çoğu kuruluş anlık takipleri izlemek için belirli bir abonelik ücreti talep eder.
Bazı aracı kuruluşların bu hizmeti ücretsiz verdiğini de söylemeden geçmek istemiyorum, bakın işte bu da aracı kurumlar arasında tercih yapmak için önemli bir kriterdir. Anlık takip için abonelik ücreti vermek istemezseniz, ücretsiz olarak değişimleri 15 dakika gecikmeli olarak takip edebilirsiniz. Her aracı kurum bunu ücretsiz sağlar.
Aracı kurumların sağladığı platformlar dışında finans siteleri, çeşitli finans uygulamaları üzerinden de 15 dakika gecikmeli olarak hisse senedi fiyatlarını anlık olarak takip edebilirsiniz.
Borsayı ve özellikle sahip olduğunuz hisse senetlerinin fiyat değişimlerini sürekli takip etmeniz gelecekte alım-satım kararı verebilmeniz ve stratejilerinizi oluşturabilmeniz için önemlidir.
Hisse senedi fiyatları nasıl değişir?
Takip yaptığınızda hisse senedi fiyatlarının sürekli değişim halinde olduğunu görürsünüz. Hisse senedi fiyatlarının değişmesinde etkili olan pek çok faktör vardır. Bu etki faktörlerine göre sahip olduğunuz hisse senedinin fiyatı değişir; yükselir veya düşer.
Hisse senedi fiyatlarının değişmesine neden olan belli başlı bazı unsurlar şunlardır:
Arz-talep. Fiyatların belirlenmesindeki en temel unsur arz-taleptir. Hisse senedi fiyatlarını da alıcı ve satıcılar belirler. Örneğin, herkes bir hisse senedini satmak isterse o hisse senedinin fiyatı düşer fakat herkes o hisse senedini almak isterse fiyatı yükselir. En basit haliyle bu şekilde anlatılabilir.
Ekonomi. Hisse senedinin işlem gördüğü ülke borsası ekonomi gelişmelerinden etkilenir. Olumlu ekonomik gelişmeler olumlu, olumsuz gelişmeler ise olumsuz etki yaratır. Mesela, faizlerin düşük olduğu bir ekonomide yatırımcıların hisse senedi alımına yönelmesi beklenir, böyle bir durumda hisse senedi fiyatlarının da yükselmesi beklenir. Faizlerin yüksek olduğu bir ekonomide ise yatırımcılar hisse senedi almak yerine faiz getirisi elde edebilecekleri yatırımlara yönelir. Bu durum arz-talebi doğrudan etkilediğinden hisse alımına talep az olacağından hisse fiyatlarının düşmesi beklenebilir.
Yalnızca faiz oranları değil, birçok ekonomi verisi ülke borsasını ve borsada işlem gören hisse senetlerini etkiler. Bu sebeple hisse fiyatları düşebilir de yükselebilir de.
Şirket gelişmeleri. Hisse senedine sahip olduğunuz da aynı zamanda hissesini aldığınız şirkete de ortak oluyorsunuz. Şirket gelişmeleri çoğu zaman elinizdeki hisse senedi fiyatını olumlu ya da olumsuz etkileyebilir. Örneğin, şirketin yeni bir projesi veyahut satın alması veya satılacak olması gibi durumlarda hisse fiyatları değişikliğe uğrayabilir.
Şirket verileri. Hisse senedini satın aldığınız veya almaya niyetli olduğunuz şirkete ait veriler de fiyatı etkilemektedir. Şirketin; geliri, bilançosu, likidite ve faaliyet oranları ve finansal yapı oranları gibi veriler bu sebeple önemlidir ve takip gerektirir.
Sektör. Sahip olduğunuz kağıda ait şirketin hangi sektörde faaliyet gösterdiği de önemlidir. Sektör içi olumlu ve olumsuz gelişmeler fiyatları etkileyebilir. Mesela, bir tekstil şirketinin hisse senedi, tekstil sektöründe yaşanan/yaşanabilecek değişimlerden etkilenebilir.
Bunların dışında ülke içindeki siyasi gelişmeler, küresel ekonomi gelişmeleri, küresel olaylar, savaşlar, terör tehdidi, doğal afetler gibi unsurlarda borsayı ve hisse fiyatlarını etkileyebilmektedir.
Hisse senedi fiyatları nasıl oluşur konusunda daha fazla fikir almak için hisse senedi fiyatları nasıl belirlenir yayınına göz atmanızı tavsiye ederim.
Almak ve satmak için en doğru zaman
Hisse senedi fiyatlarını belirleyen unsurlar hakkında biraz bilgi verdim. Genel olarak hisse fiyatlarını nelerin etkileyebileceği konusunda artık bir fikriniz var. Bu bahsi geçen unsurlara dikkat ederek, gelişmeleri ve borsayı takip ederek hisse senedi alım-satımı için en uygun zamanı kendiniz belirleyebilirsiniz.
Size bu hususta kendi alım-satım ve zamanlama stratejinizi yaratabileceğiniz birkaç şeyden bahsedeyim.
Çoğu yatırımcı bir hisse senedi almadan önce hem piyasayı hem de alacağı hisse senedinin mevcut durumunu inceler ve yine hem piyasa hem de hissenin geleceğine yönelik tahminde bulunarak bir hedef fiyat belirler. Eğer işler gerçekten çığırından çıkmadıysa satın aldığı hisse, belirlediği hedef fiyata ulaşana kadar elinde tutar. Hedef fiyat gerçekleştiğinde ise satar ve kazancını alır.
Diğer yandan eğer bir şirket gelecek vaat ediyorsa ve kâr marjı, nakit akışı gibi verileri olumlu seyrediyorsa bu hisse alımı yapmak için uygun bir zaman olabilir. Tam tersi şirket sallanıyorsa ve şirketin işlevsel temelleri düşüşe geçmişse o şirketin hisse senetlerini elden çıkarmanın tam zamanı gelmiş olabilir. Bu konuda karar vermek için şirketin temel verileri size yardımcı olacaktır.
Hisse almak ve satmak için karşınıza çıkan fırsatlarda kararınızı etkileyebilir. Mesela, rakip bir şirket size mevcuttan daha fazla kar elde etme potansiyeli sunuyorsa hisseleri satmanızın tam zamanı olabilir. Veyahut bir şirket bir başka şirketi satın alıyorsa birleşmeden sonra satış için iyi bir fırsat yakabilirsiniz.
Bu noktada alım-satım için en doğru zamanı veriler, görebildiğiniz fırsatlar ve stratejileriniz ortaya çıkaracaktır. Nihayetinde her doğru ya da her yanlış herkes için geçerli değildir.
Alım-satım yapılacak doğru hisse senedi nasıl bulunur
Hisse senedi alıp satarak kazanç elde etmek için elbette doğru olan seçimi yapmalı ve bize kazanç sağlayacak en doğru hisseyi bulmamız gerekir. Borsa yatırımcıları doğru hisse senedine ulaşabilmek için çeşitli analiz yöntemlerini kullanırlar.
Biraz da hisse senedi analiz yöntemleri üzerinde durmak istiyorum. İki çeşit analiz yöntemi kullanılabilmektedir. Bunlar temel analiz ve teknik analizdir.
Temel Analiz
Hisse senedi alım satımı kararı verebilmek için kullanabileceğiniz en basit analiz yöntemi fundamental olarak da bilinen temel analizdir.
Temel analizi üç başlık altında ele alabiliriz:
Küresel ve yerel verilerin durumu,
Şirketin yer aldığı sektörün durumu,
Şirketin mevcut durumu.
Temel analiz, küresel ekonomik ve siyasal mevcut hal ve yaşanacak gelişmeler göz önüne alınarak yapılmaktadır. Kürsel gelişmelerin yanı sıra ilgili ülkenin mevcut ekonomik, toplumsal ve siyasal hali; şirketin bulunduğu sektörün durumu ve şirketin verileri de incelenerek hisse senedinin olası riski veya kazanç potansiyeli hesaplanmaya çalışılır.
Temel analiz yaparken, yerelde ilgili ülkenin (hisse senedi alınmış şirketin işlem gördüğü borsanın bulunduğu ülke) milli geliri, sanayi ve hizmet endeksleri, ülkedeki faiz oranları ve döviz kuru gibi verilere de bakılması gerekir.
Küresel ve yerel verilerin dışında hisse senedi alınacak şirketin yer aldığı sektörün durumu da değerlendirilmelidir.
Temel analizin tamamlanması için şirket verileri de önem arz etmektedir. Şirkete ait gelir tablosu, bilanço, likidite oranları, faaliyet raporları ve finansal yapı gibi verilerin incelenmesi gerekir. Detaylı bilgi almak için bu sayfaya bakabilirsiniz.
Teknik Analiz
Hisse senedi alım satımı yaparken yatırımcıların kullandığı bir diğer analiz yöntemi teknik analizdir. Bu analiz yöntemi de alım satımda kar elde etme amacıyla gelecekteki hisse senedi fiyat değişimlerinin, piyasa eğilimi ya da trend yönünü önceden tahmin edebilmek amacıyla yapılmaktadır.
Teknik analiz, temel analize nazaran öğrenilmiş bilgi gerektirdiği için zorlayıcı olabilmektedir fakat teknik analiz eğitimleri alarak gerekli bilgi birikimini edinmeniz de mümkündür.
Hisse senedi yatırımcıları doğru yatırımları bulmak için piyasada bu analiz yöntemlerini kullandıklarından sizin de alım satım kararlarınızda temel ve teknik analiz yöntemlerini kullanabileceğinizi bilmeniz gerekiyor.
Yatırım danışmanı
Analiz yapmayan yatırımcılarda çoğunlukla yatırım uzmanları veya yatırım şirketleriyle çalışırlar ki bir yatırım uzmanı veya yatırım şirketiyle çalışmak sizin için de doğru bir adım olabilir.
Birikimlerinizi borsada değerlendirmeyi istiyor ve bunun altından tek başınıza kalkabileceğinize emin olamıyorsanız, bir yatırım uzmanı veya bir yatırım şirketiyle çalışmayı düşünebilirsiniz.
Hisse senedi almak ve satmak mantıklı mıdır?
Günümüzde birikimlerini değerlendirmek isteyen pek çok tasarruf sahibi borsalarda hisse senedi alım satımı yapmayı tercih etmektedir. Elbette yatırımcıların birikimlerini borsada değerlendirme isteği yaşadıkları ülkenin mevcut ekonomik durumu ve diğer yatırım araçlarının da getirilerine göre değişebilmektedir.
Ben diğer pek çok yatırım aracının potansiyel geliri ve belli başlı diğer nedenler göz önüne alındığında borsanın daha mantıklı bir yatırım tercihi olduğunu düşünüyorum. Tasarruflarınızı hisse senedi alım/satımı yaparak değerlendirme konusunda hala tereddüt ediyorsanız benim ve birçok hisse senedi yatırımcısının neden bu yolu tercih ettiğini anlamanızı sağlayacak birkaç şeyden bahsedeyim.
Bir kere borsa diğer pek çok yatırım aracına göre daha yüksek getiri sağlama olanağı sunar. Daha da önemlisi diğer yatırım seçeneklerine karşın enflasyon karşısında beklentileri büyük ölçüde karşılar.
Piyasada risk düşüktür. Borsanın riskli olduğu ya da olabileceği sürekli söylenir fakat piyasanın riski birikimlerinizi tamamen eritecek ve ortadan kaldıracak seviyede riskli değildir. Örneğin, hisse senedini aldığınız bir şirketin temelleri sağlamsa paranız uçup gitmez. Kaldı ki herhangi bir şirkete ait hisse senedi almadan analiz yapma fırsatınız var, üstelik hisse aldığınız sırada işler iyi sonrasında kötü gitse bile derhal satma şansınız da var.
Borsada işlem gören pek çok sektör ve sektörler içinde de şirketler var. Tercih şansınız oldukça fazla. Beklentilerin olumlu olduğu sektörler ve şirketler arasından tercih yapma imkanınız var.
Yatırım hedeflerinize daha hızlı ulaşabilirsiniz çünkü borsada yatırımın getirisi diğer pek çok yatırım aracına göre daha yüksek potansiyel sunar. Böylece yatırım hedeflerinizi daha kısa sürede gerçekleştirebilme olanağı bulursunuz.
İyi planlanmış bir stratejiyle olası riskinizi azaltabilirsiniz. Mesela, hisse senedini belirlediğiniz daha uzun bir vadede, vade sonuna kadar elinizde tutarak kısa süreli olumsuz fiyat dalgalanmalarına karşı riski minimuma indirebilirsiniz.
Diğer yandan birikimlerinizin tamamını olduğu gibi hisse senedi alım/satımı yaparak değerlendirmek zorunda değilsiniz. Portföy çeşitlendirmesi yaparak, eğer hala riskli olduğunu düşünüyorsanız, birikimlerinizin yalnızca bir kısmını borsada değerlendirmeyi düşünebilirsiniz. Böylece oransal olarak portföyünüzün planladığınız kısmından daha yüksek potansiyel getiriye ulaşabilirsiniz.
Piyasada hisse senedi alım satımı nasıl işler?
Hisse senetlerinin işlem gördüğü borsalar, hisse alım satımı yapılarak fiyatların yukarı ya da aşağı çeken pek çok alıcı ve satıcının bir arada bulunduğu bir alandır.
Hisse senedi alınan şirketlerin mevcut değeri değişiklik göstereceğinden yatırımcılar halka arzın ardından hisse alıp satmaya devam ederler. Hisse senedi yatırımcıları, satın aldıkları şirkete ait hisseler hakkında kendi fikir, görüş ve stratejilerinin pazarda ne kadar doğru olduğu ve kabul gördüğüne göre alım satım yaparak para kazanırlar veyahut kaybederler.
Hangi hissenin ne zaman yükseleceğini veya düşeceğini kesin olarak tahmin etmenin güç olması nedeniyle yatırımcıların gözlem yapması ve kendi stratejilerini belirlemeleri ve buna göre hareket etmeleri önemlidir. Çoğu hisse senedi yatırımcısı olası riskleri en aza indirebilmek için sadece belirli birkaç şirketin hissesine sahip olmak yerine ellerinde rakip şirketlerin veya farklı sektörlere ait şirketlerin hisselerini de bulundurarak portföylerini çeşitlendirirler. Hisse senedi piyasasında yatırımcıların büyük kısmı uzun vadeli hareket ettiği için kısa süreli dalgalanmaları ve anlık fiyat değişimlerini çok fazla umursamazlar. Sonuç itibarıyla burada asıl amaç belirlenen vadede en iyi işi çıkaracak, yani en yüksek kazancı getirecek hisseyi bulmak ve para kazanmaktır.
Sağlam dayanaklar üzerindeki eski ve köklü birçok şirket belirli dönemlerde ortaklarına (hisse sahiplerine) kar payı yani temettü de ödeyebilirler. Uzun vadede temettü ödemesi yapan köklü şirketlerin hisselerini elinde tutan yatırımcılar aynı zamanda fiyatların hedeflenen seviyeye yükselişini beklerken temettü alarak da kazanç sağlayabilirler. Burada bilinmesi gereken şey, her şirketin temettü ödemediğidir. Bir hisse senedi yatırımcısı temettü ödemesi alarak da düzenli gelir elde etmek isteyebilir, böyle bir durumda yatırımcıların temettü ödemesi yapan şirketlerin hisselerini almayı tercih etmeleri gerekir.
Alışveriş eyleminin gerçekleşebilmesi için alıcı ve satıcı bir arada olmalıdır. Aynı şey borsada da geçerlidir. Hisse senedi alışverişi için alıcılara ve satıcılara ihtiyaç vardır. Örneğin, siz belirli miktarda hisse aldığınızda, tıpkı sizin gibi başka bir yatırımcının bu hisseleri satmış olduğunu bilmeniz gerekiyor. Bu sebeple alıcı ya da satıcı hisse fiyatını yukarı veyahut aşağı çekerek diğerinden daha agresif olabilmektedir.
Borsa piyasasında alıcılar çoğu zaman satıcılardan daha sakin hareket ederler. Hisse fiyatları hızla aşağıya çekiliyorsa bu satıcıların agresif olduğunu ve bir an önce hisselerini satma niyetinde olduklarını gösterir. Sakin olan alıcıların niyeti ise satıcıların aşağıya çektiği düşük fiyattan alım yapmaktır. Sakin alıcıların mevcut fiyattan daha yüksek fiyat ödemeye razı olarak agresifleşeceği noktada hisse senedi fiyatlarında da yükselme meydana geleceğini unutmamanız gerekir.
Borsada her yatırımcı aynı plana sahip olmadığı için alıcı ve satıcılar birbirlerinden farklı hareket ederler. Fiyatı oldukça yükselmiş hisseleri elinde tutan bir yatırımcı elde ettiği karı kasasına götürmek için hisselerini satarak paraya dönüştürmeyi düşünebilir. Bir diğer yatırımcı ise yüksek fiyata satın almış olduğu hisseleri istemeyerek de olsa zarar etmesine rağmen satmak zorunda kalabilir. Aynı şekilde alıcı ve satıcılar analizleri doğrultusunda fiyatların değişeceğini öngörerek hisse alıp satabilirler. Kısaca piyasada hisse senedi alım satımı benzeri şekillerde işlemeye devam eder.
Hisse senedi alım satımı nasıl öğrenilebilir?
Hisse senedi alıp satmayı öğrenebileceğiniz çeşitli yollar vardır. Başlangıçta zor ve diğer yatırım ürünlerinden daha karmaşık gelse de alım satım yapmayı öğrenebilirsiniz.
Mesela, sanal borsa oyunları alım satım yapmayı öğrenebileceğiniz en iyi yollardan biri olabilir. Bu borsa oyunları sayesinde tıpkı gerçek piyasada işlem yapıyor gibi işlem yapmanız; yani hisse alıp satmanız mümkündür. Bu oyunlar vasıtasıyla ayrıca neler yapabileceğinizi görmeniz ve stratejiler geliştirmenizin de imkanı vardır.
Diğer güzel yollardan biri de kuşkusuz ki kitaplardır. Piyasada doğrudan hisse senedi ticaretini anlatan kaynak kitaplar olduğu gibi dünyaya nam salan usta hisse senedi yatırımcılarının tecrübelerini paylaştıkları hikaye tadında pek çok kitap da vardır. Kaynak kitapları bilgilerinizi geliştirmek, yatırımcıların tecrübelerini aktardığı kitapları da alım satımı farklı gözlerden görerek değerlendirebilmek için satın alabilirsiniz.
Konuyla ilgili olarak borsa kategorisi başta olmak üzere yatırımlar hakkında çeşitli yazılar yazmaya devam ediyoruz. Biz yazılarımızı daha anlaşılır ve basit tutuyoruz, bu yazıları da okumanızı öneriyorum. Tıpkı bizim gibi yatırımlar ve hisse senedi ticareti üzerine onlarca yazı yazan çeşitli blog ve web siteleri de var. Bu dijital yayınları da takip etmeniz alım satım yapmayı öğrenmenizi mutlaka ki hızlandıracağından göz atmanız da yarar olacaktır.
Genelde birçok kentte hisse senedi ticaretine yönelik seminerler veya eğitim programları düzenleniyor. Piyasada kendi başınızın çaresine bakmak için bu eğitim veya seminerlere de katılmanız hisse senedi alım satım yapmayı öğrenmenizi kesinlikle sağlayacaktır.
Bu yazıda sizlere hisse senedi nasıl alınır, nasıl satılır bilgisinin yanı sıra piyasaya ilişkin bazı bilgiler de vermeye çalıştım. İlgileneceğinizi düşündüğüm borsa nedir yayınına da göz atmanızı tavsiye ederim.