Enflasyon Nedir?
Üniversite eğitimi sırasında geçen yıllarda saatlerce enflasyonun tüm detaylarıyla bize anlatıldığını hatırlıyorum ama ben uzatmadan kısaca enflasyon nedir, ne anlama gelir açıklayacağım. Sadece cebimizi ilgilendiren ve birikim yapan tasarruf sahibi herkesin bilmesi gerektiği kadarından bahsedeceğim.
Enflasyon, ekonomideki tüm mal ve hizmetlerin fiyat artışlarının teknik adıdır. Enflasyon, ekonomideki mal ve hizmet fiyatlarının artışı anlamına gelir.
Az sonra vereceğim örnekle daha iyi anlaşılacak.
Enflasyonun Paraya Etkisi
Yaklaşık 10 yıldır ülkemizdeki enflasyon %8 oranında seyrediyor. Daha iyi anlaşılması için bir örnekleme ile durumu izah etmek istiyorum. Örneğin, geçen sene 300 TL’ye aldığınız mal veya hizmeti bu yıl %8 enflasyon artışıyla 324 TL’ye almak durumunda kalıyoruz. Bu da demek oluyor ki, geçen yıl alabildiğimiz mal ve hizmeti bu yıl alabilmek için gelirimiz en az %8 oranında artmalı.
Farklı bir açıdan baktığımızda yani eğer geçen yıl 300 TL birikim yapmışsak, paramızın değer kaybetmediğini söyleyebilmek için en az %8 oranında getiri elde etmiş olmamız gerekir. %8 enflasyon oranının altında getiri elde ediyorsak, zarardayız demektir.
Mesela, 300 TL paramızı geçen yıl %10 faiz oranı getirisiyle vadeli hesabımızda tuttuğumuzu veya çeşitli yatırım araçlarıyla değerlendirip, %10 getiri sağladığımızı düşünelim; o halde biz %8 enflasyon oranını baz aldığımızda %2 reel getiriye ulaşmış oluruz. Kısacası böyle bir durumda paramız hem değerini kaybetmemiş hemde bize %2 getiri sağlamış olur.
Enflasyonun Nedenleri Nelerdir?
Enflasyonun ne demek olduğunu, ne anlama geldiğini öğrendiğimize göre enflasyonun nedenlerinden bahsetmekte de fayda var.
Acaba ne oluyor da cebimizdeki para değerini kaybediyor?
Enflasyon genellikle hem kıt kaynaklara sahip hemde nüfusu fazla olan ülkelerde görülür. Ekonomide istenmeyen durumlar arasındadır. Enflasyonun ortaya çıkması birçok sebebe bağlıdır. Bu sebeplerden bazıları şöyle;
Kaynakların kıt olmasına karşın nüfusun fazla olması,
Ülkeye karşılıksız olarak giren altın, döviz (para) miktarının artışı,
Ülkedeki mal ve hizmetlerin azalması; üretimin azalması,
Para arzındaki artış,
Doğal kaynaklar, sermaye ve emek dediğimiz üretim faktörlerindeki fiyat artışı,
En önemlisi de ülke gelirinin toplam harcamalardan daha az olması
gibi durumlar enflasyonun nedenleri arasında gösterilir.
Paramızı Enflasyondan Nasıl Koruruz?
Genel olarak enflasyonun olumsuzluğuna baktığımızda paramızın değer kaybetmemesi ve daha iyi getiri elde etmemiz için birikimlerimizi elde tutmamalı çeşitli yatırım araçlarıyla değerlendirmeliyiz.
En önemlisi birikimlerimizi yatırım araçlarıyla değerlendirirken, enflasyon oranının üzerinde getiri elde etmeye odaklanmalıyız ki, hem paramızın değerini koruyalım hemde paramızdan getiri elde edebilelim.
Paramızı enflasyondan koruyabilmek için nispeten riskli olan veya riski bulunmayan pek çok yatırım araçları var, bu yatırım araçlarını inceleyebilir kendimize uygun yatırım araçlarını tercih edebiliriz.
Örneğin, risk almayı sevmiyorsanız; bankaların güncel faiz oranlarını araştırarak kendinize en uygun birikim hesaplarında paranızı değerlendirebilirsiniz. Yine B Tipi Likit Fonlar da risksiz alternatifler arasında değerlendirilebilir.
Parayı enflasyondan koruyabilmek için yatırım gerçekten şart.
Enflasyon verileri her ayın 3. gününde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanmaktadır. TÜİK üzerinden güncel enflasyon verilerini takip edebilirsiniz.