Finans Haberleri Günün Özeti
*Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti TBMM Grup Toplantısı’nda konuştu
Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 bütçesinin AK Parti hükümetlerinin 21’inci, Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin de 5’inci bütçesi olduğunu aktararak, “Bütçemizi yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazla yoluyla ülkemizi büyütme esasına dayanan ekonomi programımıza uygun şekilde hazırladık. Turizmde 50 milyon turiste ve 40 milyar dolar turizm gelirine doğru giden bereketli bir sezon geçiriyoruz, bunu daha da ileri taşıyacak hazırlıkların içindeyiz. Enflasyon sebebiyle özellikle sabit gelirli vatandaşlarımızın yaşadığı refah kaybını telafi etmekte kararlıyız” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca, Muhtarlar Evi Açılışı ve 100 Muhtar Hizmet Binası Temel Atma Töreni’nde yaptığı konuşmada,”(Avrupa’daki doğal gaz sıkıntısı) Bizler vaktinde yaptığımız anlaşmalarla, attığımız diplomatik adımlarla nispeten çok daha rahat durumdayız. Son 20 yıldır olduğu gibi 2023’e giden süreçte de icazeti başka mahfillerde değil, aziz milletimizin tertemiz iradesinde arayacağız” dedi
*Bakan Varank: Gayrisafi yurt içi AR-GE harcaması 81 milyar 922 milyon liraya yükseldi
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Bölgesel Kalkınma Dergisi’nin tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, “Gayrisafi yurt içi AR-GE harcaması 2021 yılında bir önceki yıla göre 26 milyar 965 milyon lira artarak 81 milyar 922 milyon liraya yükseldi. 2002’de AR-GE harcamalarının sadece yüzde 35’ini özel sektör yaparken bugün Türkiye’deki AR-GE harcamalarının yüzde 70’ini özel sektör gerçekleştiriyor. 2002’de Türkiye’de tam zamanlı AR-GE alanında istihdam edilen vatandaşlarımızın sayısı 29 bindi, bugün 221 bin tam zamanlı araştırmacı ülkemizde emek harcıyor” dedi. Bakan Varank ayrıca, İsrailli mevkidaşı Orna Barbivai ile görüşme yaptı. Sanayi ve teknoloji başta olmak üzere ekonomik alanda ilişkileri güçlendirecek konuların ele alındığı toplantıda, teknoparklar, AR-GE ve Avrupa Birliği programlarına başvurularda iş birliği konuları görüşüldü
*BES’te yaklaşık 14,3 milyon katılımcıya ve 362 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaşıldı
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “18 yaş altı çocuklarımızın ve gençlerimizin birikim yapabilmesini sağlayan yeni düzenleme ile Bireysel Emeklilik Sistemi büyük bir talep gördü ve 1 yıl gibi kısa sürede yaklaşık 500 bin çocuk ve gencimiz sisteme dahil oldu, 2 milyar liralık fon birikimine ulaşıldı. Önümüzdeki dönemde, sistemde yeni düzenlemeleri ve teşvikleri de hayata geçirerek, ülke olarak birikimlerimizi daha da yüksek seviyelere taşıyacağız” açıklamasında bulundu
*Bakan Karaismailoğlu: 6G haberleşme teknolojilerinde Wi-Fi yerine, Li-Fi geliyor
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, “Dezenformasyonla mücadele düzenlemesi” olarak bilinen Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un yürürlüğe girdiğini anımsatarak, “Sahte kimlikler arasına saklanıp, hakaret ve iftira ile yürütülen karalama kampanyalarına, itibar suikastlarına yeltenenler, ülkemizi, milletimizi yalan haberlerle, çarpıtılmış bilgilerle galeyana getirmek isteyenler artık bir değil, üç kere düşünecekler.” dedi. Bakan Karaismailoğlu, haberleşme uydularının sağlayacağı iletişim ortamında 6G haberleşme teknolojilerinde Wi-Fi yerine, Li-Fi, yani yüksek enerjili LED’lerle görünür ışıkla haberleşme teknolojileri kullanılacağını söyledi
*Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Aşan, Afyonkarahisar’da konuştu
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof. Dr. Göksel Aşan, Cumhurbaşkanının talimatlarıyla başladıkları çalışmayı tamamladıklarını kaydederek, “Katılım finansın Türkiye’de, Türkiye’nin de bu alanda bölgede çok ciddi bir potansiyeli olduğunu düşünüyoruz. Dolayısıyla bu alan iyi kurgulanarak, bütün paydaşlarla ortaklaşa geliştirmek üzere çaba harcanırsa, katılım finansın çok kısa sürede büyüyeceği kanaatindeyiz. Özellikle katılım finansın büyümesinin de Türkiye için çok hayati önemde olduğunu düşünüyorum” diye konuştu
*Pay senedi yatırımcı sayısı rekor kırdı
Pay senedi yatırımcı sayısı 18 Ekim itibarıyla 2 milyon 752 bin 303’e ulaşarak rekor kırdı. MKK’nın pay senedi yatırımcı sayısındaki değişimleri ile ilgili paylaşımına göre, yıllık yatırımcı sayısındaki yükseliş 407 bin 361 olurken, bu durum yüzde 17’lik artışa işaret etti. Aylık bazda bakıldığında ise pay senedi yatırımcı sayısı yüzde 5 artarken, bu yatırımcılara 118 bin 522 kişi eklendi
*ABD’de mortgage faiz oranı 20 yılın zirvesine çıktı
ABD’de 30 yıl vadeli mortgage (konut kredisi) için ortalama faiz oranı yüzde 6,81’den 6,94 ile 2002’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Mortgage talebi 1997’den bu yana en düşük seviyeye geriledi.Mortgage Bankalar Birliği (MBA) verilerine göre, mortgage başvuruları, 14 Ekim ile biten haftada bir önceki haftaya kıyasla yüzde 4,5 azaldı
*AB, doğal gaza tavan fiyat için İber modelini değerlendiriyor
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İspanya ve Portekiz’deki “elektrik üretiminde kullanılan gaza tavan fiyat” uygulamasının AB genelinde değerlendirilebileceğini söyledi. Von der Leyen, doğal gazın elektrik fiyatlarını da yükselttiğini vurgulayarak “Bu noktada İber (İspanya ve Portekiz) modeli ortaya çıkıyor. Bu model, AB genelinde değerlendirmeyi hak ediyor. Hala cevaplanması gereken sorular var ancak her yolu denemek istiyorum” ifadelerini kullandı
*Avro Bölgesi’nde enflasyon eylülde zirve yaptı
Avro Bölgesi’nde, eylülde yıllık enflasyon enerji fiyatlarındaki artışın da etkisiyle yüzde 9,9’a çıkarak kayıtlardaki en yüksek seviyeye ulaştı. Avro Bölgesi’nde enflasyon, verilerin toplandığı son 25 yılın en yüksek seviyesinde ölçüldü. AB üyesi 18 ülkede enflasyon çift haneye çıktı. Enflasyon, Estonya, Litvanya, Letonya ve Macaristan’da yüzde 20’yi aştı. AB’de de ağustos ayında yüzde 10,1 olan yıllık enflasyon, eylülde yüzde 10,9 oldu
*Avro Bölgesi’nde inşaat üretimi ağustosta düştü
Avro Bölgesi’nde inşaat üretimi, ağustosta temmuz ayına kıyasla yüzde 0,6 azaldı. İnşaat üretimi, 2021’in ağustos ayına göre ise yüzde 2,3 yükseldi. AB’de de inşaat üretimi ağustosta önceki aya kıyasla yüzde 0,4 gerilerken, 2021’in aynı dönemine göre yüzde 2,8 artış gösterdi
*İngiltere’de enflasyon eylülde çift haneye geri döndü
İngiliz Ulusal İstatistik Ofisi’nin verilerine göre enflasyon eylülde yıllık yüzde 10,1 ile son 40 yılın zirvesine ulaştı. Yükselişte enerji ve gıda fiyatlarındaki artış öncü rol oynadı.Enflasyonun son 40 yılın en yüksek seviyesinde olduğu ülkede, son 70 yılın içerisinde yüzde 10 seviyesinin üstü sadece 5 kez görüldü. İngiltere’de enflasyonda çift hane en son 1982 yılının şubat ayında yüzde 10,2 ile görülmüştü. Enflasyon bu yılın temmuz ayında yüzde 10,1 olarak kayıtlara geçmişti
*BoE önümüzdeki aydan itibaren 80 milyar sterlinlik devlet tahvili satmaya başlayacak
İngiltere Merkez Bankası (BoE) , önümüzdeki ayın başından itibaren 80 milyar sterlinlik İngiliz devlet tahvilinin satışına başlamasına karar verildiğini bildirdi. Bu ayın sonunda yapılması planlanan 80 milyar sterlin hacmindeki tahvil satış planının bir gün ertelenerek, 1 Kasım 2022 tarihinde uygulamaya konulmasının planlandığı belirtildi
*Çin ve ABD çekişmesi “çip savaşı” ile doruk noktasına ulaştı
ABD yönetimi Çin’e uyguladığı çip ihracatı yasağının ardından iki ülke arasında “çip savaşı” resmen başlamış oldu. Çin’de çip fabrikalarındaki ABD’li çalışanların işlerini bırakması ya da Amerikan vatandaşlığını kaybetmesi bekleniyor. Çin 2021 yılında 522 milyar dolar çip ihracatı ile dünyada ilk sırada yer alırken, ABD ise 53 milyar dolar ile listede 7. sırada yer alıyor
*Rosatom: Türkiye ile Sinop’taki nükleer santral için görüşmelere başladık
Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom’un Genel Müdürü Aleksey Lihaçev, Türkiye ile Sinop’ta nükleer güç santrali inşa edilmesine yönelik müzakerelere başladıklarını açıkladı.Sinop’un, nükleer konusunda çalışma yapan herkes tarafından bilinen, 4 güç üniteli büyük bir nükleer santral inşası için cazip bir nokta olduğunu anlatan Lihaçev, “Büyük bir nükleer santralin gelecekteki varlığını da göz önünde bulundurarak, teknolojik ittifaklar kurulması, yatırım politikası ve Türkiye enerji piyasasının şekillendirilmesi açısından yaklaşımlar oluşturmak üzere Türk iş ortaklarımızla görüşmelere başladık” şeklinde konuştu
*Gıda güvenliği ve fiyat artışlarına karşı “tahıl koridoru”nda süre uzatımı hassasiyeti
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ilgili bakanlar, İstanbul Mutabakatı ile açılan tahıl koridorunun işlemeye devam etmesi için diplomasi trafiğini sürdürürken uzmanlar da bu adımların dünya için hayati önem taşıdığı görüşünde birleşiyor. Ulusal Hububat Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi Bayram Sade, “Tahıl koridoru anlaşmasının süresiz olarak uzatılması, dünya üzerindeki gıda güvenliği baskısını azaltacak en önemli yol olarak görülmektedir”dedi. Moskova Devlet Diplomasi Enstitüsü Eski Öğretim Görevlisi Jakub Korejba, “Fiyat kargaşasını önlemek için anlaşma uzatılmalıdır” dedi. Avrasya İncelemeleri Merkezi Kıdemli Analisti Dr. Turgut Kerem Tuncel, “Anlaşmanın uzatılması çok olumlu bir gelişme olacaktır. Bunun yanında Ukrayna ve Rusya’nın bu konudaki olumlu yaklaşımları gelecekte mümkün olabilecek bir ateşkes için ümit yaratabilir” değerlendirmesinde bulundu
*e-ticaret cirosu 3. çeyrekte yüzde 243 yükseldi
E-Ticaret Altyapı Sağlayıcıları Derneği (EDER) Sözcüsü ve Projesoft Üst Yöneticisi (CEO) Yüksel Eminoğlu, e-ticarette bu yılın 3. çeyreğinde 2021’in aynı dönemine göre işlem adetlerinin yüzde 41 arttığını, “Tutar olarak da geçen sene eylül ile bu sene arasında yüzde 243 artış var” ifadesini kullandı
*Yerli turiste erken rezervasyon kampanyası aralıkta başlayacak
TÜRSAB Yönetim Kurulu Başkanı Firuz Bağlıkaya, “Geçen yıl dövizdeki hareketlenmeyle otel fiyatlarında çok ciddi artışlar oldu ama erken rezervasyon yapan vatandaşlarımız herhangi bir ek ücret ödemeden tatillerini yapabildiler. Aralıkta İzmir’deki Travel Türkiye Fuarı’nda erken rezervasyon kampanyasını acentelerimizle başlatacağız. 2023’te 2019’un rekorunu kıracak bir sonuç bekliyoruz” dedi
*ASELSAN, TOBB ETÜ’de kuantum laboratuvarı açacak
ASELSAN Teknoloji ve Strateji Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Taha Yücel, bu sene Nobel ödüllerinin belli dallarda kuantumla ilgili verildiğine dikkati çekerek, “Gerek benim çalıştığım kurum olan ASELSAN gerekse pek çok şirkette kuantumla ilgili ciddi çalışmalar var. AR-GE Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Sezai Elagöz hocamız TOBB ETÜ’de bir kuantum laboratuvarı kuruyor. Onunda müjdesini buradan vermiş olalım” diye konuştu
*Türkiye’nin güneş enerjisi kapasitesinde bu yıl rekor büyüme bekleniyor
Zorlu Enerji Solar ve Yurtdışı Yatırımlardan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Evren Evcit, “Bu yılki 2 bin 500 megavatlık kapasite artışıyla güneş enerjisi kurulu gücümüzün 10 bin megavat seviyesini yakalayabileceğini öngörüyoruz. 2022 ilk kez bu seviyede kurulum yapılan bir yıl oluyor. Güneş enerjisi kapasitesindeki hızlı artış salgından çıkışla başladı ve enerji kriziyle hızlandı diyebiliriz. 2023’te güneş enerjisindeki kapasite artışının 3 bin megavatı bulacağını tahmin ediyoruz” bilgilerini paylaştı
*Türk otobüs firmaları İspanya pazarına çıkarma yaptı
Türk otobüs şirketlerinin İspanya’ya ihracatı Ocak-Ağustos 2022’de 24 milyon avroyu bulurken, yıl sonuna doğru bunun en az 2 kat artması bekleniyor. Anadolu Isuzu Ticari Fonksiyonlar Grup Direktörü Hakan Kefoğlu, “Avrupa’daki otobüslerin büyük bir oranı Türkiye’de üretiliyor” dedi. Karsan Üst Yöneticisi Okan Baş, “İspanya bizim için önemli bir pazar. Otobüsü çok seviyorlar ve turizm ülkesi olmalarından dolayı turlar, kongreler çok fazla. Yeni teknolojilere karşı da çok açık ve istekliler. Hidrojen konusunda Avrupa’da en istekli ülkelerin başında. Bu bizim için bir fırsat” şeklinde konuştu
*AR-GE’ye geçen yıl yaklaşık 81,9 milyar lira harcandı
Türkiye’de araştırma ve geliştirme (AR-GE) harcamalarının tutarı geçen yıl bir önceki yıla kıyasla 26 milyar 965 milyon lira artarak 81 milyar 922 milyon lira oldu. Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının GSYH içindeki oranı 2020’de yüzde 1,09 iken, 2021’de 7 trilyon 248 milyar 789 milyon liralık GSYH içindeki oranı yüzde 1,13’e yükseldi
Kaynak: Anadolu Ajansı Finans