Mahfi Eğilmez – 14.12.2017
Aşağıdaki tablonun I numaralı bölümü Türkiye’nin bir yıldan kısa vadeli dış borç stokunu borçluları bazında, II numaralı bölümü aynı borç stokunu bu kez alacaklıları bazında gösteriyor. Tablonun III numaralı bölümü Türkiye’nin kısa vadeli dış borçlarının döviz kompozisyonunu sergiliyor. Tablonun IV numaralı bölümü de Türkiye’nin Ekim 2017’den Ekim 2018’e kadar vadesi gelecek olan dış borç stokunu ortaya koyuyor (Kaynak TCMB, Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri;
http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/08d4d86e-49bf-4739-baf8-3592bf9ce543/kv.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-08d4d86e-49bf-4739-baf8-3592bf9ce543-m1jQGjH)
| Bölüm | Kısa Vadeli Dış Borçlar (Milyon USD) | 2016 | Ekim 2017 |
| I | Borçlu Bazında | ||
| Toplam | 98.049 | 111.465 | |
| Kamu Kesimi | 16.279 | 17.269 | |
| TCMB | 110 | 94 | |
| Özel Kesim | 81.660 | 94.102 | |
| Finansal Kesim | 42.938 | 47.035 | |
| Reel Kesim | 38.722 | 47.067 | |
| II | Alacaklı Bazında | 2016 | Ekim 2017 |
| Toplam | 98.049 | 111.465 | |
| Özel Alacaklılar | 97.809 | 110.633 | |
| Kredi | 97.638 | 110.477 | |
| Tahvil | 171 | 156 | |
| Resmi Alacaklılar | 240 | 832 | |
| III | Borçların Döviz Kompozisyonu (%) | ||
| USD | 51,6 | 53,6 | |
| EURO | 30,7 | 29,6 | |
| CHF | 0,7 | 0,7 | |
| GBP | 1,5 | 1,6 | |
| JPY | 0,2 | 0,2 | |
| TRL | 15,0 | 14,0 | |
| Diğerleri | 0,3 | 0,3 | |
| IV | Ekim 2018’e Kadar Vadesi Gelecek Dış Borçlar | Ekim 2017 | |
| Toplam | 173.443 | ||
| Kamu Kesimi | 25.888 | ||
| TCMB | 671 | ||
| Özel Kesim | 146.884 | ||
| Finansal Kuruluşlar | 84.852 | ||
| Reel Kesim | 62.032 |
Tabloya göre Türkiye’nin kısa vadeli (1 yıldan kısa vadeli) dış borçlarının toplamı 111,5 milyar Dolar olarak karşımıza çıkıyor. Bu dış borçların yüzde 54’e yakın miktarı Dolar, yüzde 30’a yakın miktarı Euro, yüzde 14’ü TL ve geri kalanı da diğer paralar cinsinden. Demek ki Türkiye’nin kısa vadeli borçlarının yarıdan fazlası Dolar borcu. Dış borçların bu kompozisyonu Dolardaki yükselmeye piyasaların niçin daha fazla tepki verdiğini açıkça gösteriyor.
Tablonun IV numaralı bölümüne bakarsak Türkiye’nin 2017 Ekim ile 2018 Ekim arasında vadesi gelecek dış borçlarının tutarının 173,4 milyar Dolar olduğunu görüyoruz. (Bu miktarın I ve II numaralı tabloda yer alan ve bir yıllık vadeyi kapsayan kısa vadeli dış borç stokundan büyük olmasının nedeni orta – uzun vadeli borçlardan bu bir yıl içinde vadesi dolacak olanların da kısa vadeli borçların üzerine eklenmesindendir.) Bu miktara önümüzdeki bir yıl içinde ortaya çıkacak 40 milyar Dolarlık cari açığı da eklersek Türkiye’nin bu bir yıl içinde bulması gereken dış finansman miktarının 213 milyar Dolar olacağını hesaplamış oluruz.
Bir yıl içinde yenilenmesi/bulunması gereken 213 milyar Dolar dış finansman ciddi bir miktardır. Türkiye bunu bulabilir mi? 850 milyar Dolar GSYH büyüklüğü olan Türkiye, yeni siyasal ve ekonomik riskler yaratmadan, ekonomi konularına odaklanabilirse bu miktarı yenileyebilir/bulabilir. Bütün mesele ekonomi konularına odaklanmayı başarmaktan geçiyor.