Cem Şengezer – 21.09.2018
Piyasada, bulguların ileriye yönelik değer içerdiğini belirtmiştik. Bunun belirtmek için de görülen hareketlere anlam yüklemeyi önemsemiştik. Yani piyasadaki hareketlerin geometrisi gelecekteki hareketlerin nasıl olacağı hakkında önemli ipuçları vermektedir.
Bir vaka olarak borsa için inceleme yaptık. Geometrinin değerini görmüş olduk. Yatay ve testere dişlisi türü hareketler sonucu 94.760 önceki cuma kapanışı sonucu bu haftayı 97.988 seviyesinde kapadık: % 3.4. Yazıları geriye doğru takip ederseniz olumlu bakışı geometrik model üzerinden anlatmıştık. Yine kazançlı bir hafta görüyoruz. Toplamda kesintisiz 5 haftadır yükseliş var. Toplamda %11 civarı kazanç görüyoruz. Bu hafta en yüksekten kapanış görürken, yorumların çoğunun makro beklentiler üzerine yerleştiğini görüyoruz. Yani sonuçların sebebini makro gelişmeler olarak görüyoruz. Bu model bakış çoğu kez yanılmıştır. Bunun sebebi de piyasanın ekonomiden kopmuş hareketler içinde olmasıdır.
Bu iddiamızı destekleyen bir vaka da ABD piyasalarından gelmektedir. Yeni rekorlar görülürken, makro gelişmeler bu tempoyu destekleyecek düzeyde değildir. Bir başka deyişle, gerçekleri değil rasyonel olanı kabullendiren medya görmekteyiz. Yani mutlak, tek gerçekten ziyade akla yatkın olanı tercih etmek daha kolay oluyor. Piyasanın gerçekçi değil de rasyonel davrandığını zaten her zamanın kuralıdır. Ancak gerçek olanın da yıkıcı etkisini unutmamak gerekiyor. Yani borsa rekorlarının sebebini başka yerde aramalıyız, gerçeği sorgulamalıyız.
Piyasa gerçeklerini geometri ve matematik modeller karması veya sadeliğiyle görmek mümkündür. Primlerin ve gün içi kayıpları,telafisini bu şekilde görmek gerekir. Filmi güzelleştiren hareketler armonisi devam edecektir. Faiz artışı, Yeni Ekonomik Program ve bilmediğimiz başka haber içeriklerinin sayısallaşmış etkisini görmekteyiz. Kullanılan modele göre gecikmeli veya erken uyarı şeklinde kendini göstermektedir.
Sonuçta endeks 5. yükseliş haftasını tamamladı. Bir önceki seri 3 haftalık idi. Son 17 haftanın 10 u yükselişle geçti. Son 10haftanın ise 8i yükselişi yakaladı. Yani yakın geçmişe yükselişle geçen haftaların yığıldığını görmekteyiz.
Son 9 haftayı önceki 9den ayıran ne idi ? Bir kıyaslama ölçüsü olarak kullanabilir miyiz ? Evet, hatta ölçeği düşürüp, büyütebiliriz de: modelin keskinliğiyle ve varsayımlarıyla ilişkili tercihtir.
Saf gerçeklikle, sırf sayısal veriye bakarak da söylenebilecekler vardır. Dengelenmeyle geçmesi gereken dönemler olmalıdır. Bunun karşılığı ne zaman oluşur ? Böyle dönemlerin oluşması durumunda görülür. Günlük bazda son 1 yılda buna matematiksel olarak ihtiyaç vardı ve buna göre davranış tarzı devam ediyor. Bu 1 yılın haftalarını da değerlendirecek olsak benzer sayısal gelişmeyi görebiliriz.
Gerek fiyat, gerek türev gösterge: kendi hikayesini yaratır. Bu hafta da 3 gün yükselişle geçerken, önceki hafta 2de kalmıştı. Yani piyasa kendi içinde, daha küçük zaman ölçeğinde kırılımlar yaratarak, ileride oluşturacağı realiteyi bugünden işaret etmektedir. Hatta hareket yatay gelişiyor olsa da, daha ufak ölçeğe bakarak kırılımları yakalayabiliriz. Haber akışıyla üreyen algı dağılımı sonucu oluşacak resmi görmek sürdürülebilir model bakışı içermez. Riskleri, faydalarından fazladır.
Buna göre; Günlük bazda, yukarı yön ağırlıklı kırılımlar devam ediyor. Piyasa oluşacak gerçekliği sinyale dönüştürüyor. Model bu şekilde değerlendirirken: yakın geçmişe göre aşırı yükselişlere düzeltme gelecekse de; ağustos ilk yarısında görülen derin düşüşün getirdiği alım iştahı devam etmektedir. Derin kırılım, derin bilgi içeriyor diyebiliriz.
İhracat odaklı reçete yazım: http://www.ekonomist.com.tr/kapak-konusu/ihracati-artirma-yollari.html