Berkay Ören – 07.06.2016
Geçtiğimiz hafta enerji piyasalarındaki en önemli gelişme Viyana’da gerçekleşen OPEC toplantısı oldu. OPEC, yeni bir üretim tavanı konusunda anlaşmaya varılamamasının ardından serbest petrol üretimi politikasına devam etme kararı aldı. Nakit sıkıntısı çeken OPEC üyeleri, yeni petrol tavanı talep etmesine rağmen sonuç alınamadığı görüldü. İran sadece ülke bazında kota uygulamasını kabul edebileceği dile getirdi. 2014 yılında Suudi Arabistan’ın öncülüğünde küresel arz fazlasına rağmen, ülke üretimi artırmaya devam etmişti. Petrol fiyatlarında 50 dolar seviyesinin üzerine yaşanan yükselişler Suudilerin stratejisinin sonuç vermeye başladığını gösteriyor. Toplantı öncesi ve sonrasında petrol üretici ülkelerin yetkililerinden gelen açıklamalar önemle takip edildi.
RUSYA PETROL ÜRETİMİ
Rusya ekonomisi 2016 yılının Ocak ve Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yıllık bazda yüzde 1.1 küçüldü. Nisan ayında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yıllık bazda yüzde 0.7 daraldı. Petrol fiyatlarında yaşanan geri çekilmenin etkisiyle geçtiğimiz yıl Rusya Gayri Safi Yurtiçi Hasıla verisi yüzde 3.7 küçülmüştü. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklamada, Rusya ekonomisinin yeni kaynaklar bulması gerektiğini belirtmişti.
Rusya’nın Mart ayında günlük bazda ortalama 10.9 milyon varil üretim ile Suudi Arabistan’ı geride bıraktığı görüldü. OPEC ülkeleri Mart ayında günlük bazda 32.2 milyon petrol üretimi gerçekleştirirken, üretimin yaklaşık 3.3 milyon varili de İran’dan geldi. Rusya’nın toplam ihracattaki payı ise bu yılın ilk çeyreğinde, geçtiğimiz yıla göre yüzde 25.2’den yüzde 23’e geriledi. Rusya Mart ayında toplam 10 milyar dolarlık petrol ihracatı gerçekleştirdi.
Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, OPEC toplantısından herhangi bir karar çıkmamasını sürpriz olmadığını söyledi. Rusya’nın petrol üretiminin bu yıl 8 milyon ton artırarak yılsonuna kadar 540-543 milyon tona yükseltebileceğini söyleyen Novak, petrol fiyatlarının yılsonuna kadar 50 dolardan 60 dolara çıkmasını tahmin ettiklerini belirtti.
Birleşik Arap Emirlikleri Petrol Bakanı Shail Al Mazrouuei, geçtiğimiz hafta OPEC toplantısı öncesinde önemli açıklamalarda bulundu. 2014 yılından bu yana fiyat düşüşüne neden olan küresel arz fazlasının düzelmeye başladığını konuşmasında dile getirdi. Bakan ayrıca piyasa üreticiye ve tüketiciye uygun bir fiyata gelinceye kadar düzeltme hareketinin devam edeceğini öngördüğünü söyledi.
Venezuela Enerji Bakanı Eulogio Del Pino ise her ülkenin belli bir bant içinde üretim yapmak üzere serbest bırakılması gerektiğini görüşünü savundu. Bakan yatırım maliyetlerinin karşılanabilmesi için ülkesinin ihtiyaç duyduğu petrol fiyatın 70 Dolar seviyelerinde olması gerektiğini belirtti. Venezuela günlük bazda ortalama 2.8 Milyon varil üretiyor. Venezuela, 2017 yılında ise günlük bazda 3 milyon varil üretim gerçekleştirmeyi hedefliyor.
Suudi Arabistan Petrol Bakanı Khalid Al-Falih, petrol fiyatlarında yaşanan yukarı yönlü fiyat hareketlerinden memnun olduklarını söyledi. Bakan fiyatların fazla müdahale olmadan yavaşça yukarı gideceğini beklediklerini dile getirdi. İran Petrol Bakanı Bijan Namdar Zanganeh ise OPEC toplantısı öncesinde yaptığı açıklamada, OPEC için genel bir üretim tavanı konusunda mutabık olmadıklarını dile getirdi.
ABD Enerji Enformasyon Ajansı (EIA) açıkladığı datalara göre, 27 Mayıs’la biten haftada ABD’nin ham petrol stokları bir önceki haftaya göre 1.4 milyon varil azalarak 535.7 milyon varile geriledi. Beklenti ise stokların 2.5 milyon varil düşüş gerçekleştirmesi yönündeydi. Bir önceki veride ise stoklar 4.2 milyon azalmıştı. 27 Mayıs’la biten haftada, ABD’nin ham petrol üretimi bir önceki haftaya göre 32 bin varil düşüş gerçekleştirerek 8.73 milyon varile gerilediği açıklandı. Ayrıca haftalık benzin stokları 1.25 milyon varil azalarak 238.6 milyon varile geriledi.
Rusya’nın en büyük ikinci petrol üreticisi Lukoil’in ilk çeyrek karı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 59 azalarak 42.8 milyar rubleye geriledi. Şirket petrol fiyatlarındaki sert kayıplar nedeniyle karlılıkta azalma yaşandığını açıkladı. Satış gelirlerinin ise 2016 yılının ilk çeyreğinde geçtiğimiz yıla göre 1.4 trilyon rubleden 1.2 trilyon rubleye geriledi. Fakat Rus rublesindeki değer kaybı nedeniyle üretim masraflarının düştüğü belirtildi.
Abu Dhabi Ekonomik Kalkınma Dairesi Başkan Ali Majed Al Mansoori, küresel arz fazlasının günlük bazda 1.2 ile 1.5 milyon varile düştüğünü ve daralmanın beklenenden daha hızlı gerçekleştiğini söyledi. Başkan azalan küresel arz fazlasıyla petrol fiyatlarının varil başına 60 dolara kadar yükselebileceğini öngördüğünü söyledi.
Suudi Arabistan Temmuz ayı için Asya ve ABD sattığı petrolün fiyatını artırırken, Euro Bölgesi için aşağı yönlü revize etti. Bu artış talepteki canlanmanın kanıtı olarak görülebilir.
Nijerya’nın petrol ve doğal gaz üretim bölgelerine militanlar tarafından yapılan saldırılar enerji piyasalarında büyük yankı bulmaya devam ediyor. Nijerya’da petrol üretimi son 20 yılın en düşük seviyesine gelirken, petrol fiyatlarının 2016 yılında yukarı yönlü hareketine destek oldu.
HAM PETROL
Geçtiğimiz hafta Ham Petrol’de 50.00 dolar kademelerine kadar yükseliş gerçekleşse bile, bu seviyelerin üzerine yükselişlerin yetersiz kaldığı görüldü. Alımların ivme kaybetmesinin ardından yönünü aşağı çeviren Ham Petrol, kayıplarını genişleterek 47.75 seviyesine kadar geri çekildi. Petrol 49.00 Dolar seviyesinin üzerine yükselişler yaşansa bile, OPEC’in Viyana’da gerçekleştirdiği toplantı sonrasında üretim ile alakalı herhangi bir karar çıkmaması tekrar 48.00 kademelerine kadar zayıflamasına neden oldu. ABD’de ham petrol stoklarında görülen azalma tekrar 49.00 dolar seviyesinin üzerine çıkmasını sağladı. Yeni haftaya 48.85 seviyelerinden başlangıç yapan Ham Petrol, yukarı yönde potansiyel yakalayarak 50.30 kademelerine kadar yükseliş gerçekleştirdi. Zayıf Dolar ve küresel stoklardaki azalış beklentisi yukarı yönlü hareketi destekler nitelikte olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca Fransa’da yaşanan grev nedeniyle petrol rafinerileri ve limanlardaki faaliyetlerde yaşanan durma fiyatların yukarı gitmesinde diğer bir güncel etken olarak görülebilir. Yeni haftada yukarı yönlü potansiyel oluşması durumunda 50.90 ve 52.30 direnç seviyelerine yükselişler görülebilir. 49.00 kademesinin altında kalıcılık sağlanması durumunda 47.75 ve 46.85 destekleri takip edilmelidir.
Destekler: 49.00-47.75-46.85
Dirençler: 50.90-52.30-53.80
BRENT PETROL
Küresel arz fazlasının azalacağı beklentileri geçtiğimiz hafta 50.80 kademesinin test edildiği görüldü. Alımların ivme kaybetmesinin ardından yönünü aşağı çeviren Brent Petrol, satışların hızlanması ile 48.60 seviyelerine kadar zayıflama yaşandı. Sonrasında Brent Petrol’de alımlar gerçekleşse bile, 50.30 dolar seviyesinin aşılamadığı görüldü. OPEC’in toplantısında üretim kotasıyla alakalı herhangi bir karar çıkmaması petrol fiyatlarında geri çekilmeye neden olurken, küresel anlamda talepte yaşanan toparlanma ve stoklardaki azalış yukarı yönlü hareketi desteklediğini söyleyebiliriz. Ayrıca Fransa’da yaşanan grevin petrol rafinelerinde ve limanlarda kesintiye neden olması yukarı yönlü destekleyen diğer önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Yeni haftada 51.95 kademesinin üzerinde kalıcılık sağlanması durumunda 52.55 ve 54.20 dirençleri takip edilmelidir. Olası geri çekilmelerde 49.85 ve 49.30 destek seviyelerinin test edilmesi beklenebilir. Satışların hızlanması durumunda 48.80 kademesine kadar zayıflama görülebilir.
Destekler: 49.85-49.30-48.80
Dirençler: 51.95-52.55-54.20
DOĞAL GAZ
2.155 seviyelerinden geçtiğimiz haftaya başlangıç yapan Doğal Gaz, zayıf dolar ve azalan stoklardan destek alarak 2.450 kademelerine kadar yükseliş gerçekleştirdi. Yeni haftaya da alıcılı başlangıç yapan Doğal Gaz, 10465 seviyesine kadar yükseliş gerçekleştirse bile, yukarı yönlü hareketlerin yetersiz kaldığı görüldü. Yeni haftada yukarı yönlü potansiyel oluşması durumunda 2.500 ve 2.585 direnç seviyeleri takip edilmelidir. Alımların hızlanması durumunda 2.625 kademesine kadar yükseliş görülebilir. Olası geri çekilmelerde 2.365 ve 2.300 destek kademelerinin test edilmesi beklenebilir.
Destekler: 2.365-2.300-2.220
Dirençler: 2.500-2.585-2.625
Berkay Ören
Venbey Yatırım Araştırma Uzmanı