Piyasalar Brexit referandumunun yarattığı şokun etkilerini henüz üzerinden atamamışken yeni bir referandum riski kapıyı çalmaya başladı bile. İtalya’da Ekim sonu veya Kasım başında anayasa referandumu düzenleniyor. Referandumda İtalya halkı iki meclisli siyasi sistemin değişmesi için ‘evet’ veya ‘hayır’ diyecek.
Mevcut iki meclisli sistem İtalya’nın içinde bulunduğu krizden çıkmasını sağlayacak reformların çıkmasına en büyük engellerden biri olarak gösteriliyor. Yeni yasalar veya reformlar hem Senato hem Temsilciler Meclisi’nin onayından geçmeye muhtaç. Bu zorunluluk siyasi işleyişi yavaşlatan ve İtalya’nın acilen ihtiyaç duyduğu siyasi ve ekonomik reformları geciktiren bir faktör olarak bir çok kez eleştirilere maruz kaldı. Referandumla Senato’nun etkisi ve gücü azaltılarak, bölgeleri daha adil temsil eden tam bir yapıya kavuşturulması amaçlanıyor.
Net tarih henüz belli değil fakat dün bir televizyon kanalında konuşan başbakan Renzi referandumun 30 Ekim veya 6 Kasım tarihlerinde düzenlenebileceğini açıkladı.
Renzi İstifa Edebilir
Renzi anayasa değişikliğini İtalya’nın içinde bulunduğu ekonomik krizden çıkış için şart görüyor ve siyasi kariyerini bu referanduma yatırmış durumda. Öyle ki eğer referandumdan ‘Hayır’ sonucu çıkarsa istifa edeceğini açıkladı. İşte piyasalar da hikayeye bu noktada dahil oluyor.
Referandumdan hayır çıkması sonrası Renzi’nin istifa etmesi erken seçimi gündeme getirecek. Tehlike ise seçim anketlerinin 5 Yıldız Hareketi (M5S) ile Renzi’nin partisi Demokratik Parti’yi (PD) başa baş göstermesi. 5 Yıldız Hareketi’nin seçimi kazanma ihtimali neden mi tehlike? Çünkü euro karşıtı bir parti ve daha bir kaç hafta önce parti yetkililerinden İtalya’da euro referandumu düzenlenmesi gerektiği yönünde açıklamalar geldi.
En son 9-10 Temmuz’da EMG tarafından düzenlenen anket M5S ile PD’yi %30.9 ile başa baş gösterirken bu ay içinde düzenlenen anketlerin ortalamasına göre M5S’nin oy oranı %30.0, PD’nin ise %30.5.
Anketler Ne Diyor?
Referandum anketlerinde de birbirine çok yakın rakamlar görüyoruz. En son 11 Temmuz’da Demos&Pi tarafından düzenlenen ankette ‘Evet’ diyenlerin oranı %37.0, ‘Hayır’ diyenlerin oranı %30.0. Bu ay içindeki tüm anketleri dikkate aldığımızda ise dört anketin sadece birinde ‘Evet’ diyenler önde. Ortalamalara baktığımızda ise ‘Evet’ diyenlerin oranı %30 iken, ‘Hayır’ diyenlerin oranı %31.5.
Referandumda değişiklik talebinin reddedilmesi durumunda Renzi’nin istifasını verecek olması ve anketlerin M5S partisinin olası bir erken seçimi kazanabileceğini göstermesi nedeniyle İtalya Anayasa Referandumu en az Brexit referandumu kadar yakından ilgilendiriyor piyasaları.
Şimdiye kadar piyasalar pek oralı olmadı fakat referandum anketlerinin başa baş bir sonuca işaret etmeye devam etmesi veya ‘Hayır’ cephesinin güçlendiğini göstermeye başlaması durumunda İtalya, euro paritelerinin dikkatini daha fazla çekecektir ve önümüzdeki haftalarda euronun yönünü belirleyecek başlıca faktörlerden biri haline gelebilir.
İtalya ile ilgili tek riskin referandum olmadığını hatırlatalım. 360 milyar euroluk batık kredi (NPL) ile Euro Bölgesi’ndeki batık kredilerin üçte biri İtalyan bankalarının bilançosunda. Yani İtalya sadece siyasi bir kriz olarak değil uçurumun eşiğine sürüklenmiş bankacılık sektörü ile ciddi bir finansal risk olarak da piyasaları etkilemeye başlayabilir.
Kıvanç Vural