Piyasalarda dengeler kurulmaya başlandı.
Borsa İstanbul’da BIST100 Endeksi 7.000 seviyesine yaklaştıkça alım gelirken döviz kurlarında küçük adımlı yükseliş eğilimi korunuyor. Tahvil bonoda ise sert yükselişe bağlı olarak gelen alımlarla gevşeme var. Gösterge bono faiz oranı %42’nin üzerini görüp 40 seviyesine kadar geriledi. Yeni ekonomi yönetimin uyguladığı politika etkilerini hissettirmeye başladı. TCMB verilerine göre 10 Kasım ile biten haftada yabancı yatırımcılar; Hisse senetlerinde 7.3 milyon dolar, tahvil bonoda 131 milyon dolarlık alım yaptılar. Son dönemde tahvil bonodaki en yüksek alım gerçekleştirdiler. 2024 yılı için orta vadeli programda enflasyon hedefinin %36 olduğunu hesaba katarsak mevcut bono faiz oranı bir miktar reel pozitif faiz de içeriyor. Ama 2024 yılı için verilen enflasyon hedefinin tutturulması gerekecek. Uzun yıllardır enflasyon hedefleri hep şaştı. Dileriz bu defa tutar. Mevcut parasal sıkılaşma ve faiz politikası devam ederse piyasalar 2024 yılında enflasyonda gerileme bekliyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 12 Ekim’de, “pozitif reel faizin enflasyon beklentilerini dizginlemek için olmazsa olmaz bir konumda olduğunu, Türkiye’nin pozitif reel faize yaklaştığını” söylemişti. Bu arada, yabancı finans çevrelerinden Türk tahvillerine yükselen faizler nedeniyle ilginin artabileceğine dair görüş ve değerlendirmeler gelmeye devam ediyor (Deutsche Bank, BNP Paribas). TCMB dünyada en yüksek faizi veren ilk 5 ülkeden biri. Türkiye Hazinesi de dünyada en yüksek faiz veren ilk 10 ülke arasında. Enflasyonda da ilk 10’un içinde olunca bu görünüm olağanlaşıyor. Bu noktada döviz kurlarının seyri kritikleşiyor. Kurda belli bir denge sağlanırsa carry trade için şartlar biraz daha uygun hale gelebilir. Döviz kurlarında yüksek faize bağlı olarak çıkış trendleri korunsa da ivmesi ve açısı düşmeye başladı. Diğer yandan dış piyasalarda; ABD enflasyondaki gerilemeye bağlı olarak ABD ve Almanya tahvil bono faizlerindeki düşüşün hızlanması, gerileyen risk primi (CDS) Türkiye için olumlu katkı yapması beklenen gelişmeler. Türkiye’nin seçim sonrası dış finans çevrelerinden övgü alan para politikasının yanı sıra dış piyasalardaki iyimserlik risk primini 350 seviyelerine kadar çekti. Ortadoğu kaynaklı gelişmelerin piyasalar üzerindeki etkileri oldukça azalmışken Türkiye’ye yönelik yabancı ilgisi biraz daha artarak tahvil bonodan sonra hisse senetlerini de içine alacak şekilde genişleyebilir mi? Bu olasılık yüksek. Zira 09/2023 dönem bilançoları beklentilerden daha iyi gelirken birçok lokomotif hissenin ciddi iskonto barındırdığı konusunda aracı kurum şirket raporları mevcut. Bu açıdan hisse konusunda radarları açık tutmak gerekecek. Bu noktada Borsa İstanbul zayıflayan işlem hacmi ve çıkış denemelerinde yükselişe katılımın düşük olması sorunu halen aşılmış değil. Yabancı yatırımcı hisse senetlerine yönelirse bu sorun ortadan kalkacaktır. Önceki haftalara kıyasla yabancı yatırımcının gelmesi için zeminin daha hazır ve uygun olduğu söylenebilir. Ortadoğu’da devam eden savaşın yayılması olasılığının zayıf kalması, iç gündem ve siyasi gelişmelerin yumuşaması bu sürece katkı yapabilir.
Kur korumalı mevduat (KKM) yakından takip edilen hesaplardan biri. 10 Kasım ile biten haftada 83 milyar TL daha azalarak 2.8 trilyon TL’ye geriledi. Yüksek faiz KKM’yi eritmeye devam ediyor. Paranın fiyatı faizdir. TL’nin fiyatı artınca talep görmeye başladı. Hatırlanırsa geçtiğimiz aylarda KKM 3.3 trilyon TL’ya kadar çıkmıştı. Dolar bazında ise 125 milyar olmuştu. Bugünlerde 98 milyar dolara kadar geriledi. Bu düşüşte dolar/TL kurundaki artışın payını da hesaba katmak gerekecek. Diğer yandan TCMB brüt rezervinde toparlanma sürüyor. Yine 10 Kasım haftasında 194 milyon dolarlık artışla 128.6 milyar dolara yükseldi. Bankalardaki yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı ise hafif düşüşle 175.8 milyar dolar oldu. Parasal kalemlerde geçtiğimiz günlere göre bir toparlanmadan, iyileşmeden söz etmek mümkün. Bunlar uygulanan ekonomi bilimiyle barışık politikaların sonucu elbette. Geçen hafta bir diğer olumlu gelişme cari denge tarafında oldu. Haziran ayından sonra Türkiye Eylül’de 1.8 milyar dolar cari fazla verdi. Bu gelişmede; Dış ticaret açığındaki gerileme ve turizm gelirlerindeki artış rol oynadı. Yıllık cari açık ise 51.7 milyar dolara geriledi. Mayıs ayında bu rakam 60.3 milyar dolardı. Yüksek faiz ve cari açıktaki iyileşme döviz kurlarındaki yükselişin hız kesmesinde etkili olabilir.
Dış piyasalarda olumlu hava devam ediyor. ABD enflasyonu (TÜFE) Ekim’de yıllık: %+3.2 (Beklenti: %+3.3, Önceki: %+3.7) olarak açıklandı. Bunu ÜFE rakamları da takip etti. Benzin fiyatlarındaki düşüş ana etken olarak görülse de enflasyonun beklentilerin altında kalması ve %2 hedefine her ay biraz daha yaklaşıyor olması oldukça önemli bir referans. ABD, faizi artırırken ekonomide canlılığı korudu. Yıllık bazda %4.9 büyüme iyi. Euro Bölgesi’nde ise ekonomide küçük bir daralma söz konusu (%-0.1). ABD enflasyon verilerindeki düşüşle birlikte ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımlarına uzun bir süre ara vereceği veya sonlandıracağı beklentileri arttı. 2024 için faiz indirimine başlanması yoğun şekilde tartışılıyor. Bu durum ABD tahvil faizlerindeki düşüşü hızlandırırken dolarda zayıflama, Euroda değer kazanımını beraberinde getirdi. Faiz düşüşleri ve dolardaki zayıflama ile altının ons fiyatı 1.990 doları geçerek 2.000 dolara yaklaştı. İsrail-Hamas savaşına bağlı güvenli liman ihtiyacı azalırken altına faiz desteği gelmiş oldu. Petrol fiyatındaki düşüş ise hız kazandı. Stok artışları ve savaşın yayılma riskinin azalması etkili oldu. Petrol fiyatındaki düşüş enflasyon açısından ileriye yönelik olarak daha iyimser bir bakışı beraberinde getiriyor. Dış piyasalarda ekonomi gündemi belli bir eksen oturdu denilebilir. Ancak jeopolitik gelişmelerdeki belirsizlik iyimserliği biraz sınırlıyor. Bu yönde yeni bir değişim olmaz ise mevcut görünüm bir süre daha korunabilir. Sayılan gelişmeler, piyasalarda yıl sonu rallisi konusunda daha pozitif olunmasını sağlıyor. Dış koşullardaki iyileşme, finansman ihtiyacı ve arayışındaki Türkiye için iyi bir zemin oluşturuyor. Borsa İstanbul’da toparlanma çabalarının beklenebilir.