Berkay Ören – 05.04.2016
Petrol bu yıl son 12 yılın en düşük seviyesini görmesinin ardından, ABD’de üretim düşüşlerinin küresel arz fazlasını azaltacağı spekülasyonları ile yükseliş gerçekleştirdi ve Mart ayında yüzde 13 değer kazandı. Suudi Arabistan, Rusya, Katar ve Venezuela Şubat ayında, aşırı arzı azaltmak amacıyla, diğer üreticilerin de katılması durumunda, petrol üretimini Ocak ayı seviyelerinde dondurma konusunda anlaşmaya varmıştı. Fakat İran bu karara uymayacağını açıklamıştı. Petrol üreticileri 17 Nisan’da Doha’da bir araya gelecekler. İran Resmi ajansının yapmış olduğu habere göre, yaptırımların kaldırılmasının ardından ihraç edilen petrol ihracatının 2 kat artığı söylendi. İran’ın ihraç ettiği günlü bazda ki petrol miktarı 2 milyon varili geçti.
Suudi Arabistan Prensi Mohammed bin Salman, petrol üretim miktarının dondurulmasının sadece, İran ve diğer önemli üreticilerin programa katılması durumunda gerçekleşeceğini açıkladı. Suudi Prens, kamu yatırım fonuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Kurulması planlanan yatırım fonunun Aramco varlıklarının da eklenmesiyle yaklaşık olarak 2 trilyon dolara ulaşması beklendiğini söyledi. Prens, Suudi Arabistan’ın Aramco’nun şirket hisselerini satacağını ve petrol devini bir sanayi holdingine dönüştüreceklerini dile getirdi. Yapılacak yatırımlar ile 20 yıl içinde ağırlıklı olarak petrole dayanmayan bir ekonomi olacaklarını sözlerine ekledi. Aramco’nun yüzde 5’lik kısmının ilk halka arzı 2017 yılında, en geç 2018 yılında gerçekleşebileceğini konuşmasında önemle vurguladı. Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, Suudi Arabistan’ın planladığı 2 trilyon dolarlık kamu yatırım fonu ile Apple, Google, Microsoft ve Berkshire Hathaway şirketleri alınabiliyor ve 102 milyar Dolar’da harcanabilir para kalıyor. Dünya’nın önde gelen şirketlerinden Aramco, günde ortalama 10 milyon varilin üzerinde petrol üretiyor. Şirket küresel üretimin yaklaşık olarak yüzde 10’unu karşılıyor ve yaklaşık olarak 160 milyar varil petrol rezervi bulunuyor. Mevcut olan en büyük hükümet fonu ise 850 milyar değerinde olan Norveç’e ait.
Suudi Arabistan’da sermaye piyasalarını düzenlemekle yetkili kurumunun başkanı Mohammed Al-Jadan, ülkenin sermaye piyasaları ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Al-Jadan, özel şirketlerin halka arzını gerçekleştirmeyi ve devlet şirketlerinin de özelleştirilmesi yoluyla hisse senedi piyasalarını desteklemek istediklerini belirtti. Amaçlarının hisse senedi piyasasını 2 katına çıkarmak olduğunu açıkladı ve Tadawul endeksinde işlem gören mevcut şirket sayısını 170’ten 250 çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Endeksin 380 milyar dolar düzeyinde piyasa değerini gayri safi yurtiçi hasılaya uygun seviyeye getirmeyi hedeflediklerini konuşmasında önemle vurguladı. Tadawul endeksinin ülkenin gerçek görünümünü göstermediği dile getirdi.
Diğer yandan Rusya Petrol petrol üretimini Mart ayında günlük bazda yüzde 0.3 artışla 10.91 milyon varile çıkardı. Doha’da yapılacak görüşme öncesinde Rusya’nın petrol üretimi 30 yılını en yüksek seviyeye yükseldi. Şubat ayında ise üretim miktarı günlük bazda 10.88 milyon varil seviyesinde olmuştu. Rusya Enerji Bakanı Alejander Novak Mart ayındaki üretim seviyesinin Rusya için bir engel olmadığını dile getirdi. Doha’da gerçekleşecek anlaşma sonrasında, petrol üretim seviyesinin yüksek miktarda dondurulması, Rus enerji şirketlerini sıkıntıya sokabilir. Ayrıca, 2016 yılının ilk çeyreğinde Rusya’nın Kuzey Avrupa’ya yaptığı gaz ihracatı yüzde 50’in üzerinde artış gösterdi.
ABD haftalık ham petrol stokları beklentilerin altında yükseliş gerçekleştirerek 2.3 milyon varil olarak açıklandı. Böylece stoklar 534.8 milyon varile yaklaştı. Bir önceki hafta ise stoklar 532.5 milyon varil seviyesindeydi. Ülkenin ithalatı ise 636 bin varil azalarak 7.7 milyon varile düştü. Petrol ABD’de petrol stoklarının artmaya devam etmesi ve 80 yılı aşkın süredir en yüksek seviyelerde kalmaya devam etmesinin etkisi ile kayıplarını korumaya devam etti.
OPEC 2014 yılında petrol fiyatlarını artırma çabasını bırakarak, bunun yerine pazar payını korumaya yönelmişti. OPEC gün bazdaki petrol üretimini 10.5 milyon varil ile rekor seviyelere çıkardı. Kuveyt OPEC Temsilcisi Brent petrolün yılın ikinci yarısında ve 2018’e kadar ortalama 45-60 dolar arasında olacağını öngördüğünü söyledi. Doha toplantısına ilişkin tüm işaretlerin üretimi dondurma konusunda bir anlaşma gösterdiğini kaydeden yetkili, Doha’da anlaşmanın petrol üretiminin Şubat ya da Ocak-Şubat ayı ortalamalarında dondurulması şeklinde oluşabileceğini konuşmasında dile getirdi. Ayrıca, petrol piyasasının yılın ikinci yarısında dengelenmesini beklediğini de vurguladı.
HAM PETROL
Petrol’de yaşanan artan arz endişeleri Ham Petrol’de 36.30 kademelerine kadar geri çekilme yaşanmasına neden oldu. Suudi Arabistan, üretimin dondurulmasının İran’a bağlı olduğunu açıklaması petrol fiyatlarında satıcılı seyri destekler nitelikte oldu. Ayrıca Suudi Arabistan Prensi Muhammed Bin Salman, İran’ın petrol şirketi Aramco’nun halka arzının en geç 2018 yılında gerçekleşebileceğini açıkladı. 36.50 seviyelerinden geçtiğimiz güne başlangıç yapan Ham Petrol’de devam eden arz endişelerinin etkisi ile 35.20 seviyelerine kadar geri çekilme yaşandı. Yeni haftada OPEC ve OPEC harici ülkelerden gelecek açıklamalar ile petrol stokları verileri fiyatlarda hareketlilik yaşanmasına neden olabilir. Teknik olarak yukarı yönlü potansiyel oluşması halinde 36.25 ve 37.25 direnç seviyelerine yükselişler görülebilir. Alımların hızlanması halinde 38.40 direnç seviyesine yükselişler görülebilir. Satış baskısının devamında 34.30 ve 33.10 destek seviyeleri takip edilmelidir. Satışların hızlanması halinde 31.95 kademesine kadar zayıflama görülebilir.
Destekler: 34.30-33.10-31.95
Dirençler: 36.65-37.25-38.40
BRENT PETROL
Geçtiğimiz haftaya 41.15 seviyelerinden başlangıç yapan Brent Petrol, yaşanan arz endişelerinin etkisiyle yönünü aşağıya çevirdi. Geçtiğimiz hafta Salı günü FED başkanı Janet Yellen’ın piyasaları destekleyen güvercin söylemleri petrol fiyatlarının sert değer kaybetmesine neden oldu. Geçtiğimiz haftanın son işlem gününde Suudi Arabistan’ın İran’ın katılmaması durumunda üretimi dondurmayacağını açıklamasının ardından kayıplarını genişleterek 38.30 kademelerinden kapanış gerçekleştirdi. Yeni haftaya ise satıcılı başlangıç yapan Brent Petrol’de 37.20 kademelerine kadar zayıflama yaşandı. Satış baskısının devam etmesi halinde 36.50 ve 34.70 destek seviyeleri takip edilmelidir. Satış baskısının hızlanması durumunda 33.80 kademesine kadar zayıflama yaşanabilir. 38.50 seviyesinin üzerinde kalıcılık sağlanması halinde 39.40 ve 40.40 dirençlerine yükselişler görülebilir.
Destekler: 36.50-34.70-33.80
Dirençler: 38.50-39.40-40.40
DOĞAL GAZ
Geçtiğimiz haftaya alıcılı başlangıç yapan Doğal Gaz’da Dolar’da yaşanan zayıflamanın etkisiyle yukarı yönde potansiyel yakalayarak 2.0225 seviyelerine yükseliş yaşandı. Yukarı yönlü potansiyelin yetersiz kalmasının ardından 1.920 kademelerine kadar geri çekilme görüldü. Geçtiğimiz hafta EIA’nın açıkladığı haftalık doğal gaz stokları -25 milyar feetküp oldu. Beklenti ise -22 milyar feetküp yönündeydi. Yeni haftaya alıcılı başlangıç yapan Doğal Gaz, yukarı yönde ralli yaparak 2.070 seviyelerine yükseliş gerçekleştirdi. Alımların ivme kaybetmesinin ardından 2.0000 kademelerinde dengelendi. Nisan ayında ABD’de hava sıcaklığının yükselmesi bekleniyor. Yeni haftada yukarı yönlü potansiyel oluşması halinde 2.060 ve 2.115 direnç seviyeleri takip edilmelidir. Alımların hızlanması halinde 2.160 kademesine kadar yükseliş yaşanabilir. Olası geri çekilmelerde 1.945 ve 1.900 destek seviyelerinin test edilmesi beklenebilir. Bu seviyelerin altında kalıcılık sağlanması durumunda 1.860 kademesine kadar zayıflama yaşanabilir.
Destekler:1.945- 1.900-1.860
Dirençler: 2.060-2.115-2.160
Berkay Ören
Venbey Yatırım Araştırma Uzmanı