Mahfi Eğilmez – 29.04.2015
Yazının hemen altında iki tablo yer alıyor. İlk tablo cari fiyatlarla GSYH’sı en yüksek olan 20 ülkeyi, bu ülkelerin cari fiyatlarla GSYH’sını (CF GSYH), bu GSYH’lara göre 188 ülke arasındaki sıralarını, cari fiyatlarla kişi başına gelirlerini (CFKB Gelir), kişi başına gelire göre 188 ülke arasındaki sıralarını ve son olarak da insani gelişmişlik endeksinde 187 ülke arasındaki sıralarını gösteriyor. İkinci tablo ise aynı şeyleri bu kez cari fiyatlarla değil satınalma gücü endeksinde göre gösteriyor (Buradaki analizde ilk tabloyu kullanacağım. İkinci tabloyu karşılaştırma amaçlı olarak sunuyorum.) Her iki tablo da 2014 yılı verileridir
(kaynak: www.imf.org ve http://hdr.undp.org/en/content/table-1-human-development-index-and-its-components)
Tablodan çıkacak sonuçlar:
(1) Cari fiyatlarla GSYH’yı esas aldığımızda ilk üç sırada ABD, Çin ve Japonya yer alıyor. Kişi başına gelirde ABD 10, Çin, 78, Japonya ise 26. sırada bulunuyor. İnsani gelişmişlik endeksine baktığımızda ise ABD 5, Çin 91, Japonya 17. sırada yer alıyor. Demek ki bir ülkenin GSYH’sının yüksekliği o ülkenin gelişmişliğinin göstergesi değil. Kişi başına gelirin yüksekliğinin, insani gelişmişlik endeksinin yüksekliğiyle çok daha yakından ilgili olduğu anlaşılıyor. Avustralya mesela bunun tipik örneği. GSYH büyüklüğü olarak 12. sırada olmasına karşılık kişi başına gelirde 5, insani gelişmişlikte de 2. sırada yer alıyor.
(2) GSYH büyüklüğü sırasında Avustralya ile Endonezya arasında fazla bir fark yok. Avustralya 12, Endonezya 16. sırada. Buna karşılık kişi başına gelirde Avustralya 5, Endonezya 116. sırada. Bunun sonucu olarak da Avustralya insani gelişmişlikte 2. Sırada yer alırken Endonezya ancak 108. sırada kendine yer bulabiliyor.
(3) Kişi başına ortalama dünya geliri 10.876 USD’dir. Bunu orta gelir düzeyi olarak kabul edebiliriz. Bu durumda 9 – 12.000 USD aralığında sıkışıp kalan ekonomiler orta gelir tuzağında diye kabul edilecekse Türkiye buradadır.
(4) Türkiye, GSYH’sı en büyük 20 ekonomi arasında 18. sıradadır. Buna karşılık kişi başına gelir sıralamasında 66, insani gelişmişlik sıralamasında ise 69. Sırada bulunuyor.
Tablodan çıkmayacak sonuçlar:
(1) En büyük 20 ekonomi arasında olmak prestij açısından iyi bir şeydir.
(2) Konunun prestij dışında bir yarar sağlaması için kişi başına gelirde ve gelişmiş ekonomi durumuna geçebilmek için de insani gelişmişlik endeksinde yukarılara çıkmak gerekiyor.
(3) Türkiye, şimdilik işin yalnızca prestij kısmını sağlayabilmiş görünüyor.
(4) Kişi başına geliri artırabilmenin yolu nüfus artışından çok daha hızlı büyümekten geçiyor. Onun için nüfus artışını değil ekonomik büyümeyi teşvik etmek önemli.
(5) Kişi başına gelir artışı önemli olmakla birlikte gelişmişlik için başta eğitim ve gelir dağılımı olmak üzere insani gelişmişliği yükseltmek gerekiyor.
(6) Bütün bunları yapabilmek için yapısal reformları oyalanmadan yürürlüğe sokmak şart görünüyor.
Tablolar:
| Ülke | CF GSYH | Sıra | CFKB Gelir | Sıra | İnsani Gelişmişlik | |
| Dünya | 77.302 | 10.876 | ||||
| ABD | 17.419 | 1 | 54.596 | 10 | 5 | |
| Çin | 10.380 | 2 | 7.589 | 78 | 91 | |
| Japonya | 4.616 | 3 | 36.331 | 26 | 17 | |
| Almanya | 3.860 | 4 | 47.589 | 18 | 6 | |
| Birleşik Krallık | 2.945 | 5 | 45.653 | 19 | 14 | |
| Fransa | 2.847 | 6 | 44.538 | 20 | 20 | |
| Brezilya | 2.353 | 7 | 11.604 | 59 | 79 | |
| İtalya | 2.148 | 8 | 35.823 | 27 | 26 | |
| Hindistan | 2.050 | 9 | 1.626 | 141 | 135 | |
| Rusya | 1.857 | 10 | 12.925 | 56 | 57 | |
| Kanada | 1.789 | 11 | 50.397 | 15 | 8 | |
| Avustralya | 1.444 | 12 | 61.219 | 5 | 2 | |
| Güney Kore | 1.417 | 13 | 28.101 | 30 | 15 | |
| İspanya | 1.407 | 14 | 30.278 | 28 | 27 | |
| Meksika | 1.283 | 15 | 10.714 | 64 | 71 | |
| Endonezya | 889 | 16 | 3.533 | 116 | 108 | |
| Hollanda | 866 | 17 | 51.372 | 12 | 4 | |
| Türkiye | 806 | 18 | 10.482 | 66 | 69 | |
| S. Arabistan | 752 | 19 | 24.454 | 33 | 34 | |
| İsviçre | 712 | 20 | 87.475 | 4 | 3 |
| Ülke | SGP GSYH | Sıra | SGPKB Gelir | Sıra | |
| Dünya | 108.036 | 15.147 | |||
| Çin | 17.617 | 1 | 12.880 | 89 | |
| ABD | 17.419 | 2 | 54.596 | 10 | |
| Hindistan | 7.376 | 3 | 5.855 | 125 | |
| Japonya | 4.751 | 4 | 37.397 | 28 | |
| Almanya | 3.722 | 5 | 45.888 | 18 | |
| Rusya | 3.565 | 6 | 24.805 | 49 | |
| Brezilya | 3.264 | 7 | 16.096 | 74 | |
| Endonezya | 2.676 | 8 | 10.641 | 102 | |
| Fransa | 2.581 | 9 | 40.375 | 24 | |
| Birleşik Krallık | 2.549 | 10 | 39.511 | 27 | |
| Meksika | 2.141 | 11 | 17.881 | 66 | |
| İtalya | 2.128 | 12 | 35.486 | 29 | |
| Güney Kore | 1.779 | 13 | 35.277 | 30 | |
| S. Arabistan | 1.606 | 14 | 52.183 | 11 | |
| Kanada | 1.592 | 15 | 44.843 | 20 | |
| İspanya | 1.566 | 16 | 33.711 | 32 | |
| Türkiye | 1.508 | 17 | 19.610 | 61 | |
| İran | 1.334 | 18 | 17.114 | 70 | |
| Avustralya | 1.095 | 19 | 46.433 | 15 | |
| Tayvan | 1.075 | 20 | 45.854 | 19 |