Finans Haberleri Günün Özeti
*Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi Bilgilendirme Toplantısı’nda konuştu
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifine ilişkin, “100’üncü yılın bütçesi, yatırım, üretim, istihdam, ihracat ve büyüme odaklı bir yapıdadır. 2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’nde bütçe giderlerinin 4 trilyon 470 milyar lira, bütçe gelirlerinin 3 trilyon 810 milyar lira olacağı öngörülmektedir. Yükseköğretimi de dahil ettiğimizde eğitim bütçemizi 2023 yılında 649,8 milyar liraya yükseltiyoruz. Böylece merkezi yönetim bütçesinden yüzde 14,5 ile en büyük payı eğitime ayırıyoruz” dedi
*Bakan Varank: Teknoloji tabanlı girişimcilikte Türkiye adeta destan yazıyor
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Nevşehir’de “2023’e Doğru Şehir Buluşmaları” programında yaptığı konuşmada, “Milli Teknoloji Hamlesi’ni tahkim edecek 20 milyar liralık bu büyük yatırım hamlesini önemsiyoruz, vatanımıza ve milletimize hayırlı uğurlu olsun. Şu anda teknoloji tabanlı girişimcilikte Türkiye, özellikle gençlerin kurduğu şirketlerle adeta destan yazıyor. Geçen yıl Türk startuplar yani filiz girişimler, 1,5 milyar dolar yatırım aldı. Bu senenin ilk 7 ayında yine 1,5 milyar doları yakaladık. Yerli ve milli imkanlarla Karadeniz’de keşfedilen doğal gazı 2023’ün ilk aylarında vatandaşlarımızın evlerinde kullanımına sunacağız” ifadelerini kullandı
*Bakan Kirişci: Tahıl Koridoru’ndan taşınan tahılın yüzde 63’ü Avrupa ülkelerine sevk edildi
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Tahıl Koridoru’nda ilk geminin yola çıktığı 1 Ağustos’tan 15 Ekim’e kadar Karadeniz limanlarından taşınan tahılın yüzde 63’ünün Avrupa ülkelerine sevk edildiğini belirterek, “Tahılın yüzde 24’ü Asya, yüzde 13’ü Afrika ülkelerine ulaştırılmış, Tahıl Koridoru’ndan taşınan 7,5 milyon ton tahılın sadece yüzde 5,6’sı az gelişmiş ülkelere gitmiştir. Geri kalan yüzde 94,4’lük kısmı ya gelişmekte olan ya da gelişmiş ülkelerin limanlarına bırakılmıştır” diye konuştu
*Bütçe uygulama sonuçları
Bütçe gelirleri eylülde 206 milyar 940 milyon lira, giderleri 285 milyar 567 milyon lira olarak hesaplandı. Merkezi yönetim bütçesinden ocak-eylül döneminde 2 trilyon 20 milyar 760 milyon lira harcama yapıldı, bütçe gelirleri 1 trilyon 975 milyar 260 milyon lira oldu. Bu dönemde vergi gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 103,8 artarak 1 trilyon 647 milyar 965 milyon liraya çıktı
*Kısa vadeli dış borç stoku ağustosta 138,1 milyar dolar oldu
Kısa vadeli dış borç stoku, ağustosta 2021 sonuna kıyasla yüzde 13,6 artarak 138,1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Söz konusu dönemde bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 8,2 artarak 55,6 milyar dolar, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku da yüzde 15,4 yükselerek 50,9 milyar dolar oldu
*Ekonomiye ilişkin “torba” kanun teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi
Ekonomiye ilişkin düzenlemeler içeren Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi
*IMF’den Almanya’ya enerji krizinde 2023 kışı uyarısı
IMF Birinci Başkan Yardımcısı Gita Gopinath, Almanya’daki enerji krizinin yakın zamanda ortadan kalkmayacağını belirterek, “Bu kış zor olacak ancak 2023 kışı daha da kötü olabilir.” ifadesini kullandı. Gopinath, enerji krizinin yakın zamanda ortadan kalkmayacağını, Almanya’nın buna hazırlanması gerektiğini vurguladı. Gopinath, ülkede yenilenebilir enerjinin yaygınlaşmasının önemli ölçüde hızlandırılması gerektiğini aktararak, “Almanya’nın diğer ülkelerden güvenilir olan enerji kaynaklarına ihtiyacı var. Federal hükümet her ikisi üzerinde de çalışıyor ve bu gerekli” değerlendirmesinde bulundu
*Bank of America’nın net karı 3. çeyrekte düştü
ABD’nin büyük bankalarından Bank of America’nın net karı, bu yılın 3. çeyreğindeki net karı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 8 azalarak 7,1 milyar dolara geriledi. Banka, 2021’in üçüncü çeyreğinde 7,7 milyar dolarlık net kar açıklamıştı. Bank of America’nın hisse başına karı da bu yılın 3. çeyreğinde 0,81 dolara indi. Bankanın hisse başına karı, 2021’in aynı döneminde 0,85 dolar seviyesindeydi
*New York Fed imalat endeksi, ekimde beklenenden fazla düştü
ABD Merkez Bankası (Fed) New York Şubesi imalat endeksi, ekimde eksi 9,1 değerine gerileyerek sektörde piyasa beklentilerinin üzerinde daralma olduğuna işaret etti. Bu dönemde beklentilerin üzerinde düşüş kaydeden ve imalat sektöründeki daralmanın devam ettiğine işaret eden verinin, eksi 4 değerini alması öngörülüyordu. Endeks, eylül ayında eksi 1,5 değerinde gerçekleşmişti
*Türkiye ve Danimarka, verimli bölgesel ısıtma ve soğutma sistemlerinin yaygınlaştırılmasına odaklanıyor
Danimarka Enerji Ajansı Küresel İşbirliği Merkezi Direktörü Ole Emmik Sorensen, Türkiye ile Danimarka’nın Stratejik Sektör İşbirliği Programı kapsamında bölgesel ısıtma ve elektrik sektörünün modellemesine odaklanacağını belirterek, “Şu an yenilenebilir enerji potansiyelinden en iyi şekilde faydalanmak için elektrik sektörünün modellemesi ve planlanmasına yönelik çalışmalara da başlıyoruz” açıklamasında bulundu
*Eurowings, pilotların 3 günlük grevi nedeniyle yüzlerce uçuşu iptal etti
Alman hava yolu şirketi Lufthansa’nın iştiraki Eurowings, gece yarısından itibaren şirket pilotlarının 3 günlük greve çıkması nedeniyle yüzlerce uçuşunu iptal edilmek zorunda kaldı.Bu iptaller 10 binden fazla yolcuyu etkiledi.Pilotların iş bırakma eylemi bugün 00.00’da başladı ve 19 Ekim Çarşamba günü saat 23.59’a kadar devam edecek
*10. İslam İktisadı Atölyesi’nin sonuç bildirgesi yayımlandı
İlim Kültür Eğitim (İLKE) Vakfı çatısı altında faaliyetlerini sürdüren İKAM tarafından 14-16 Ekim tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilen “10. İslam İktisadı Atölyesi”nde ekonomik krizler konusu ele alındı. İslam İktisadı Araştırma Merkezi (İKAM) tarafından organize edilen “10. İslam İktisadı Atölyesi”‘nin sonuç bildirgesinde “İslam ekonomisi ve finansının krizle başa çıkma noktasında kullandığı kurum ve organizasyonlar güçlü bir potansiyele sahiptir. İslam iktisadının risk paylaşımını önceleyen genel prensibinin yatırım projelerinde değerlendirilmesi, aşırı bolluk ve deflasyon durumlarını önleyerek dengeli bir yapının ortaya çıkmasını sağlayacaktır” ifadelerine yer verildi
*Dünya helal pazarının büyüklüğü 10 trilyon dolara koşuyor
Dünya Helal Zirvesi Konsey Başkanı ve Discover Events Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Ete, “İslami finansın 3,5 trilyon dolar, gıda ve içecek sektörünün 2 trilyon dolar, helal turizm sektörünün 400 milyar dolar, kozmetik sektörünün 200 milyar dolar, muhafazakar giyimin ise 240 milyar doların üzerinde bir büyüklüğe ulaşacağı tahmin ediliyor. Helal ekonomisinin yakın zaman içerisinde küresel pazarı şekillendirmesi de bekleniyor. Ülkemizde faaliyetlerine devam eden Helal Akreditasyon Kurumu’nun aktif çalışmaları ve düzenlediğimiz Helal Expo gibi etkinliklerle Türkiye’nin helal pazarından aldığı payı 5 yılda 400 milyar doların üzerine taşımayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu
*AB ve ASEAN havacılık anlaşması imzaladı
Avrupa Birliği (AB) ile Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) arasında uçuşları artırmak için “dünyanın ilk bloklar arası havacılık anlaşması” imzalandı. Endonezya’nın Bali kentinde bugün imzalanan “ASEAN-EU CATA” adlı havacılık anlaşması, AB ve ASEAN üyesi 37 ülke arasındaki bağlantıyı ve ekonomik kalkınmayı destekleyecek
*TBB Başkanı Alpaslan Çakar, ABD’de temaslarda bulundu
TBB Yönetim Kurulu Başkanı Alpaslan Çakar, IMF ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantıları kapsamında Washington’da gerçekleştirilen Uluslararası Finans Enstitüsü programına katıldı. Çakar, “Kovid-19 nedeniyle ara verilen toplantıların yeniden fiziki olarak yapılması temasları daha etkili hale getirdi. Küresel ekonominin gündeminde çözüm bekleyen çok sayıdaki önemli konu üzerine değerli görüşmeler yapıldı” dedi
*OSD Başkanı Cengiz Eroldu, otomotiv sanayisini değerlendirdi
OSD Başkanı Cengiz Eroldu, Türkiye’deki otomotiv üretiminde Türkiye’nin büyümesine paralel olarak yüzde 4,4 seviyesinde adetsel bir artış olduğunu belirterek, “Bu da tabii beraberinde doğal olarak bir kapasite kullanımında iyileşme getiriyor. Yüzde 60 olan kapasite kullanımımız ilk 9 ay sonunda yüzde 66’ya yükselmiş oldu. İhracat adetlerinde de 2,4’lük bir artış var. Bu ne demek? Aslında iç piyasada bir miktar daha yerlinin payı artıyor” diye konuştu
*Yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları 1 trilyon lirayı aştı
TSPB’nin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından derleyerek hazırladığı eylül ayına ilişkin “Finansal Piyasa Özet” verileri açıklandı. Buna göre, yerli yatırımcıların pay senedi varlıklarının eylül sonu itibarıyla 1 trilyon 36 milyar liraya ulaştığını bildirdi.Yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları 30 Eylül itibarıyla 2021 sonuna göre yüzde 97,4, son bir yılda ise yüzde 157 arttı. Borsa İstanbul pay senedi piyasasında bakiyeli yatırımcı sayısı 9 ayda 313 bin artarak 2 milyon 688 bine çıktı
*Emtia piyasası satış baskısından kurtulamıyor
Geçen hafta kahve yüzde 9,5, gümüş ve paladyum yüzde 9,3, altın yüzde 3, buğday yüzde 2,2, platin yüzde 1,8, pamuk yüzde 1,4, kakao yüzde 1 ve pirinç yüzde 0,5 değer kaybetti. Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, ”ABD’de enflasyon verisinin beklentilerin üzerinde gelmesi, emtialar genelinde satışlara yol açtı” değerlendirmesinde bulundu
*Tarım ve Orman Bakanlığı, TMO’nun un ve yem regülasyonu çalışmasını sürdüreceğini duyurdu
Tarım ve Orman Bakanlığı, Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) 2022/23 sezonunda da un ve yem regülasyonu çalışmasına devam edeceğini açıkladı. Bakanlık, “TMO tarafından gerçekleştirilecek arpa satışı için besici ve yetiştiricilerimizin talepleri 24 Ekim’e kadar üretici örgütleri aracılığıyla alınacak. Arpa satış fiyatı, piyasa fiyatlarının yaklaşık yüzde yirmi altında olmak üzere ton başına 5 bin 250 lira olarak belirlendi” ifadelerine yer verdi
*Hava araçlarına yerli “kara kutu” geliyor
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonunda, hava araçları için yurt dışından temin edilen “kara kutu” ve en kritik bileşeni “çarpışmaya dayanıklı bellek modülü” yerlileştiriliyor. ASELSAN’ın öz kaynaklı özgün geliştirme çalışmaları sonunda ortaya çıkacak ürünlerle hem askeri platformların uçuş verilerinin güvenliği sağlanacak hem de sektörün ihtiyacı yerli imkanlarla karşılanacak
*Yerli ve milli metaverse platformu gözünü dünyaya dikti
“Türkiye’nin ‘metaverse’ teknolojisine en fazla yatırım yapan şirketi” olarak çalışmalarını yoğunlaştıran BİTES, yerli ve milli metaverse platformu XperVerse ile eğitim, sağlık ve askeri alanlardaki faaliyetlerini turizme, sigortacılığa ve kurumsal alana taşıyor. Geliştirdiği teknolojilere 2023 yılı itibarıyla yenilerini eklemeye hazırlanan BİTES, daha gerçekçi, yapay zekaya dayalı, kullanıcı dostu bir metaverse platformuyla global bir marka oluşturmayı hedefliyor
Kaynak: Anadolu Ajansı Finans