Piyasa Döngülerini Okumak: TUR ETF ve BIST100 analiz bulguları sentezi
Eski yazıların uzantısı olarak devam ediyoruz: TUR borsa yatırım fonunun 2013 zirvesi ve sonrasındaki keskin düşüş dönemini, BIST100’ün 20 yıllık aylık getiri verilerinden elde edilen trend süresi ve döngü analizleri ile harmanlayarak inceler. Nicel bulgular, piyasa döngülerinin rastgele değil, ölçülebilir matematiksel kalıplara (3 aylık, 18 aylık döngüler) sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Tarihsel örnekler ve istatistiksel modeller, yatırımcıların aşırı iyimserlik (“yanılsamalar diyarı”) ve geç aşamada katılım tuzaklarından kaçınarak, döngüsel davranışları öngören stratejik bir perspektif geliştirmelerine olanak tanır. Analiz, trend devamlılığının ortalama 2-3 ay olduğunu, güçlü döngülerin ise 4-6 ay sürdüğünü göstermekte ve bu çerçevede TUR borsa yatırım fonunun 2013’teki zirve-düşüş döngüsü yeniden değerlendirilmektedir.
Türkiye yatırım fonu (TUR) özelinde 2013 baharında yaşanan 54$’lık zirve ve sonbahardaki 15$’a varan keskin düşüş, yalnızca likidite şoklarının veya dış faktörlerin (“Taper Tantrum”) değil, aynı zamanda yapısal piyasa döngülerinin tipik bir tezahürüdür. BIST100 aylık getirileri üzerine yapılan nicel analiz, piyasalarda trend sürelerinin ortalama ‘2.2 ay’ olduğunu ve trendlerin rastgele değil,’3 aylık ve 18 aylık belirgin döngüler’ izlediğini göstermektedir. TUR grafiğinde görülen 2013’teki uzun yükselişi, bu bağlamda, bir “birikimsel gezinti süreci” halinden ziyade, boğa döngüsünün olağan sınırlarına (ortalama 5.2 ay) yaklaşan ve doğal bir ters dönüşü davet eden bir aşamaydı.
Aşırılık seviyeleri
Geçmişte vurgulandığı gibi, “zirve seviyeler genellikle piyasanın aşırı ısındığını gösterir”. Piyasadan gelen nicel bulgular bunu destekler niteliktedir: ‘6 aydan uzun süren trendlerin %85 olasılıkla 1-2 ay içinde tersine döndüğü’ tespit edilmiştir. 2013 zirvesi, yatırımcı psikolojisindeki aşırı iyimserliğin (“yanılsamalar diyarı”) yanı sıra, döngüsel bir tamamlanma sinyali olarak da okunabilir. Yatırımcıların “kısa vadeli kazançlara odaklanması”, uzun vadeli stratejik bakışı bulandırmış ve düzeltmenin şiddetini artıran bir faktör olmuştur.
“Döngüler matematikseldir” saptaması, analiz bulgularıyla somutluk kazanmaktadır. Piyasa rejimleri (boğa, ayı, yan) ortalama ‘4-5 ay’ sürmekte ve aralarındaki geçişler belirli bir olasılık matrisine uymaktadır. Örneğin, ‘güçlü boğa rejiminden sonra %30 olasılıkla yan piyasaya, %20 olasılıkla hafif ayı piyasasına geçiş’ gözlenmiştir. 2013’teki “yatırım derecesi yükseltmesi ve küresel likidite bolluğu” ile tetiklenen boğa piyasası, bu rejimin tipik ömrünü doldurduğunda, dış şok (“Taper Tantrum”) ters dönüş için katalizör işlevi görmüştür. Esas “kırılma sebebi”, makalede belirtildiği gibi, “birikimsel yükseliş”in kendisi ve bunun döngüsel modellere dahil edilememesidir.
Strateji uygulanacaksa
Duygusal tepkilerden ziyade, bu nicel döngüsel çerçeveye dayalı bir model geliştirmektir.
Örneğin:
1.Trend Başlangıcı: Ocak, Temmuz, Eylül aylarında başlayan trendlerin devam etme olasılığı (%65-72) yüksektir.
2.Trend Olgunluğu:3 aydan uzun süren trendlerde dikkatli olunmalı, 6. ay potansiyel bir maksimum süre olarak görülmelidir.
3.Rejim Değişimi: Güçlü bir trend sonrası, yan piyasaya veya hafif bir ters rejime geçiş beklentisiyle pozisyonlar gözden geçirilmelidir.