Challenger, Gray & Christmas’ın ekim ayına dair yayınladığı rapora göre, ABD’deki işverenler tarafından duyurulan işten çıkarma sayısı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %175’lik keskin bir artışla 153 bin 74 kişiye ulaştı. Bu rakam, son 22 yılın en yüksek ekim ayı işten çıkarma sayısı olarak öne çıkarken, işgücü piyasasında derinleşen belirsizliği gözler önüne seriyor. Ocak-ekim döneminde ise işten çıkarmalar, 2023’ün ilk 10 ayına göre %65 artış göstererek 1 milyon 99 bin 500 kişiye ulaştı. Bu veriler, 2020’den bu yana en yüksek 10 aylık işten çıkarma sayısını temsil ederken, 2024 yılı genelinde açıklanan işten çıkarmaların %44 üzerine çıkması, piyasalardaki yapısal dönüşümün boyutlarını ortaya koyuyor.
Sektörlere Göre İşten Çıkarmalarda Dikkat Çeken Artışlar ve Planlanan İşe Alımlardaki Gerileme
Ekim ayı itibarıyla teknoloji sektöründe işten çıkarmalar %17 artışla 141 bin 159’a, perakende sektöründe %145’lik sert yükselişle 88 bin 664’e, medya alanında ise %26’lık artışla 16 bin 680’e ulaştı. İşten çıkarmaların başlıca nedenleri arasında Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) ile ilişkilendirilen faktörler öne çıkarken, piyasa ve ekonomik koşullar ile iş gücü azaltımları ikinci sırayı aldı. Bununla birlikte, planlanan işe alım sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %35 azalarak 488 bin 77’ye geriledi ve 2011’den bu yana en düşük 10 aylık seviyesini gördü. Bu durum, şirketlerin geleceğe yönelik belirsizlikler karşısında temkinli bir tutum sergilediğini gösteriyor.
Yapay Zeka ve Ekonomik Koşullar: İşgücü Piyasasını Şekillendiren Dinamikler
Challenger, Gray & Christmas Kıdemli Başkan Yardımcısı Andy Challenger, ekim ayındaki işten çıkarmaların hızının ortalamanın oldukça üzerinde seyrettiğini vurgulayarak, pandemi sonrası istihdam patlamasının ardından yaşanan düzeltme sürecine dikkat çekti. Yapay zeka uygulamalarının yaygınlaşması, tüketici ve kurumsal harcamalardaki azalma ile maliyet artışları, şirketleri kemer sıkma ve istihdam dondurma kararlarına yönlendiriyor. Challenger, işten çıkarılanların yeni iş bulmakta zorlandığını belirterek, bu durumun işgücü piyasasını daha da gevşetebileceği uyarısında bulundu. 2003 yılındaki teknolojik dönüşüme benzer şekilde, günümüzde de yıkıcı teknolojilerin işgücü manzarasını kökten değiştirdiği gözlemleniyor.
ETHUSD 3,299.97 dolardan işlem görüyor ve %3.64 düşüş yaşadı. XPUSDT 2.2281 seviyesinde bulunuyor ve %4.90 geriledi. PEPEUSDT, Pepe coin fiyatı 0.00000539 düzeyinde, %6.42 azaldı. BTCUSD 101,187.81 dolardan işlem görüyor ve %2.61 düşüş gösterdi.
Halka arz endeksi ise 171,134.21 seviyesinde, %1.29 yükselişle öne çıkıyor. XAGTRYG, gram altın, 64.43, XAGUSD 47.7310, XAUTRYG 5,374.34 ve XAUUSD 3,970.065 düzeylerinde sırasıyla %0.57, %0.61, %0.16 ve %0.25 düşüş yaşadı.
XU100, Borsa endeksi 11,073.27 puanla %0.94 yükseldi. USDTRY 42.10957, DJI 46,865.14, DXY 99.777 ve EURUSD 1.15373 seviyelerinde sırasıyla %0.07, %0.94 düşüş ve %0.39, %0.39 değişim gösterdi. VIX endeksi ise 20.05 puanla %11.39 yükselişle dikkat çekiyor.
Grafik TradingView’den
KOZAL 27.20 TL desteğinin hafif üzerinde keşif uçuşu yapıyor. Bilirsiniz, desteğe inmeyi seven bir kağıt. Ichimoku Cloud (9,26,52,26) göstergesinde 25.82 ve Pivot Points Fibonacci 26.1733 seviyelerini takip ediyor.
Williams Percent Range (14) -15.91 ve Pivot Points Fibonacci 26.1733 ile teknik olarak güçlü bir konumda. Hisse başına kazanç büyümesi %0.79 ve toplam varlık büyümesi %46.43 olarak kaydedilmiş.
KOZAL, son bir ayda %18.95, üç ayda %547.13 ve bir yılda %2.52’lik piyasa değeri performansı sergiledi. Hacim değişimi son dört saatte %35.13 artış gösterdi.
KOZAL için destek seviyeleri 25.82 TRY ve 26.17 TRY olarak belirlenirken, direnç seviyeleri 27.32 TRY ve 28.00 TRY olarak öngörülmektedir. Altın uçmasına rağmen süpertrend yeterince güçlü al sinyali üretemedi ve yine destekleri konuşuyoruz.
Sonuç itibariyle, rapor, ABD işgücü piyasasında yaşanan dönüşümün sadece ekonomik koşullardan değil, aynı zamanda teknolojik ilerlemelerden de kaynaklandığını ortaya koyuyor. Şirketlerin verimlilik odaklı stratejileri ve maliyet yönetimi, işten çıkarmaların artmasında belirleyici rol oynarken, planlanan işe alımlardaki düşüş, piyasadaki temkinli yaklaşımın bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, işgücü piyasasının geleceğinin, teknolojik adaptasyon ve ekonomik toparlanma sürecine bağlı olarak değişiklik gösterebileceğini görüyor. Diğer yandan iş saatlerinde azalma ve yapay zeka ile müreffeh bir yaşam için de vatanımızda yenilikler olmalıdır. Bunu fırsat bilmeli ve kaliteli bir şekilde nüfus artış hızımızı artırmalıyız. Kendi yapay zeka modelimizi Aselsan ve Tübitak ile acilen geliştirmeliyiz.
Okan Özdemir