Finans Haberleri Günün Özeti
*Bakan Uraloğlu: Çeşmeli-Kızkalesi Otoyolu Projesi tamamlandığında zamandan toplam 2,2 milyar lira tasarruf sağlayacağız
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, The Ankara Otel’de düzenlenen Çeşmeli-Erdemli-Silifke-Taşucu Otoyolu Projesi Çeşmeli-Kızkalesi Kesimi Finansal Kapanış Töreni’nde gerçekleştirdiği konuşmada, yapım çalışmaları devam eden en önemli kara yolu ulaşım projelerinden Ankara-Kırıkkale-Delice Otoyolu’ndaki çalışmaları yakın zamanda yerinde incelediklerini söyledi.
Bu otoyolla 2,5 saate varan yorucu yolculukları sadece 18 dakikaya indirerek, turizm cenneti Mersin’e ulaşımı bir keyfe dönüştüreceklerine dikkati çeken Uraloğlu, şunları kaydetti: “Otoyolumuz tamamlandığında zamandan 1,9 milyar lira, akaryakıttan 300 milyon lira olmak üzere yıllık toplam 2,2 milyar lira tasarruf sağlayacağız. Çevreye zarar veren araçların karbon emisyonunu 17 bin ton azaltarak doğanın korunmasına katkıda bulunacağız. Yine, Çukurova Havalimanı’na erişimi kolaylaştırarak yerli ve yabancı turistlerin Mersin’e ulaşımını hızlandıracağız. Böylece turizm yatırımları ve gelirlerini artırarak, bölge ekonomisine önemli katkılar sağlayacağız.”
*Türkiye’de geçen yıl demir yolu ile yaklaşık 7 milyon tonluk ihracat yapıldı
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, AA muhabirine geçen yıl demir yolu ile yapılan ihracat taşımalarına ilişkin bilgi verdi. Türkiye’de 2024’te yaklaşık 4,6 milyon ton liman bağlantılı kombine ihraç taşıması gerçekleştirildiğini bildiren Uraloğlu, “İthalat kapsamında da 3,2 milyon ton kombine yük taşıması yapıldı. 2024’te ithalat ve ihracat olmak üzere toplam 7,8 milyon ton liman bağlantılı kombine yük taşımacılığı gerçekleştirildi.” ifadesini kullandı.
Demir yoluyla ihracat taşımalarının, hem sınır kapılarından hem de limanlara demir yolu bağlantısıyla kombine yapıldığını anlatan Uraloğlu, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:
“Ülkemizde geçen yıl demir yollarıyla sınır kapılarından 2 milyon 104 bin ton, liman bağlantılı 4 milyon 562 bin ton ihracat taşıması gerçekleştirildi. Böylece, demir yoluyla 6 milyon 666 bin ton ihracat taşıması yapıldı. Demir yoluyla ihracat Bakü-Tiflis-Kars (Canbaz/Ahılkelek), İran (Kapıköy) ve Avrupa (Kapıkule) sınır kapılarından gerçekleştiriliyor. Liman bağlantılı demir yolu ihracatı da Atakaş ve Aliağa limanları, Mersin International Port (Tırmıl), İsdemir, Assan, Gübretaş, Ekinciler iskeleleri, Limak Port, Çelebi Port (Bandırma), TCDD Alsancak Limanı, Safi Port, DP World, Evyap Port, Tekirdağ Asya Port, Samsun Port, Samsun Yeşilyurt Limanı, NemPort, Zonguldak TTK ve Çatalağzı Eren limanlarından gerçekleştiriliyor.”
*Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı: 8,5 milyon doz şap aşısını sahaya gönderdik
Çeşitli temaslarda bulunmak üzere Bingöl’e gelen Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Valiliği ziyaret etti, Vali Ahmet Hamdi Usta ile görüştü.
Serotip SAT-1 şap hastalığına değinen Yumaklı, şunları söyledi:
“Türkiye’de yeni bir serotip SAT-1 şap hastalığı görüldü. Bunu pandemi gibi düşünün. Nasıl orada insan hareketleri kısıtlanmıştı aynı şekilde bunun ülkemizde yayılmasını engellemek için hızlıca hayvan pazarlarını kapattık, hayvan hareketlerini kısıtladık. Şap Enstitümüz bunun aşısını üretti. Şu ana kadar 8,5 milyon doz aşıyı sahaya gönderdik. Aşılamalar devam ediyor. Önümüzdeki hafta da 2,5 milyon doz aşıyı daha sahaya göndereceğiz. Aşılama yüzde 85’e ulaştığında bütün illerimizde peyderpey hayvan pazarlarını açmaya başlayacağız. Tüketicilerimiz açısından et tedariki perspektifinde herhangi bir sorun olmadığını belirtmek istiyorum.”
*Devlet tahvili, hazine bonosu ve kira sertifikası gelirlerine ilişkin düzenleme yapıldı
Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, devlet tahvili ve hazine bonolarıyla Hazinece kurulan varlık kiralama şirketlerince ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirler için yürürlükte olan indirimli tevkifat oranı (yüzde sıfır) uygulaması 31 Aralık 2025’e kadar uzatıldı.
*Yerel Kalkınma Hamlesi Teşvik Programı için başvurular başladı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, “Doğudan batıya kuzeyden güneye topyekun kalkınma hedefiyle 81 ilimizin gücünü harekete geçiren Yerel Kalkınma Hamlesi Teşvik Programı için başvurular başladı.” ifadesi kullanıldı.
Program, Yerel Kalkınma Hamlesi Programı Uygulama Usul ve Esasları Tebliği ve Yerel Yatırım Konuları Listesi Tebliği temel alınarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğünce yürütülüyor. Programla bölgelerin yetkinlik ve teknoloji üretim düzeyinin artırılmasına, ithal girdilerin yerli olarak üretilmesine ve tedarik zincirinin yerlileştirilmesine katkı sağlanması amaçlanıyor.
*Ticaret Bakanlığı, ABD’nin yeni gümrük vergilerinde Türkiye’nin pozitif ayrıştığına işaret etti
Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump tarafından duyurulan yeni gümrük tarifeleri kapsamında, dünya genelinde yüzde 15 ila yüzde 50 arasında değişen vergi artışlarının yürürlüğe girdiği hatırlatıldı.
ABD ile ticaret anlaşması bulunmayan ülkelerin, bu tarihten itibaren ABD’ye ihraç ettikleri ürünler için daha yüksek tarifelerle karşı karşıya kalacağı vurgulanan açıklamada, “Yeni gümrük vergilerinde Türkiye pozitif ayrıştı. Bu yeni düzenlemede Türkiye’nin en düşük gümrük vergisi uygulanan ülkelerden biri olmaya devam etmesi, ABD nezdinde dengeli ve olumlu bir ticari ortak olarak değerlendirildiğini, Türk ihracatçısının küresel pazarlarda rekabet gücünü koruduğunu ve Türkiye’nin dış ticaretteki güçlü konumunun sürdüğünü göstermektedir. Bu durum, başta Asya ve Latin Amerika ülkeleri olmak üzere çok sayıda ülkeye kıyasla Türkiye açısından önemli bir avantaj yaratmaktadır.” ifadelerine yer verildi.
*2025 yılında sanayi sektörünün istihdam içindeki payı azalırken, hizmetler sektörünün payı arttı
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının (TCMB) blog sayfasında Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve Uzman Zeynep Yılmaz imzası taşıyan analiz yayımlandı. Analizde, şu değerlendirmeler aktarıldı:
“Son veriler dahilinde 2025 yılında sanayi sektörünün istihdam içindeki payı azalırken, hizmetler sektörünün payı arttı. Bu değişimin, orta ve uzun vadede ekonomik kalkınma sürecinin devamıyla birlikte sürmesini ve Türkiye’nin istihdam dağılımının yüksek gelirli ülkelere yakınsamasını bekliyoruz. Öte yandan, Türkiye’de son dönemde işgücü piyasasının hareketli olduğunu ve işinden ayrılan kişilerin büyük bir kısmının yeniden iş bulabildiğini görüyoruz. Bu gözlem işgücü piyasası geneli için olduğu kadar imalat sanayiinde çalışanlar için de geçerli.”
*Türkiye, yılın ilk yarısında 58 fasılda ihracatını artırdı
AA muhabirinin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye’nin ihracatı 2025 yılının ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 4,1 artarak 131 milyar 408 milyon dolara ulaştı. Bu dönemde ihracat 97 faslın 58’inde artarken, ihracatta son yıllarda Cumhuriyet tarihinin rekorları kırıldı, elde edilen başarıda öncü sektörlerin performansları önemli rol oynadı.
*Türkiye’den yılın ilk yarısında Türk cumhuriyetlerine yaklaşık 5,1 milyar dolarlık rekor ihracat
AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, Türkiye’nin Türk cumhuriyetleriyle hem ikili hem de Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) aracılığıyla geliştirdiği ticaret dikkat çekici boyutlara çıktı.
Türkiye’nin Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan’a yaptığı ihracat geçen yılın ilk yarısında 4 milyar 983 milyon 480 bin dolarken, bu yılın aynı döneminde 5 milyar 93 milyon 718 bin dolara yükseldi. Böylece söz konusu ihracat, ilk 6 aylık dönemlerin rekoru olarak kayıtlara geçti. Bu ülkeler arasında en fazla ihracat Kazakistan’a gerçekleştirildi. Bu ülkeye yapılan ihracat, yılın ilk yarısında 1 milyar 510 milyon 122 bin doları aştı.
*ABD Başkanı Trump, karşılıklı tarife oranlarında değişikliğe gitti
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump tarafından imzalanan kararnameyle ABD’nin gümrük vergisi oranlarında değişikliğe gidildiği belirtildi.
Açıklamada, Trump’ın bazı ülkeler için karşılıklılık esasına dayalı tarife oranlarının değiştirilmesinin gerekli ve uygun olduğuna karar verdiği kaydedildi.
Söz konusu kararnamede yer alan ülkelerin belirtilen oranlarda gümrük vergisine tabi olacağı bildirilen açıklamada, listede yer almayan ülkelere ise yüzde 10’luk tarife uygulanacağı belirtildi. Trump tarafından imzalanan kararnameye göre, ülkelere yüzde 10 ila yüzde 41 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi uygulanması öngörülüyor.
Bu kapsamda, Hindistan’a yüzde 25, Endonezya’ya yüzde 19, Irak’a yüzde 35, İsrail’e yüzde 15, Malezya’ya yüzde 19, Norveç’e yüzde 15, İsviçre’ye yüzde 39, Suriye’ye yüzde 41, Tayvan’a yüzde 20 ve Vietnam’a yüzde 20 tarife getirilmesi planlanıyor. Türkiye’ye ise yüzde 15 oranında gümrük vergisi uygulanması öngörülüyor.
*Türkiye’nin çelik ürünleri ihracatı yılın ilk yarısında miktarda yüzde 18,6, değerde yüzde 8,8 arttı
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD), haziran ayı ve yılın ilk yarısına ilişkin çelik üretimi, tüketimi ve dış ticaret verilerini açıkladı. Buna göre, Türkiye’nin ham çelik üretimi, haziranda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 3,5 azalışla 2,9 milyon ton olarak kayıtlara geçti. Ocak-haziran döneminde ise üretim yüzde 1,7 düşüşle 18,3 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Nihai mamul tüketimi de haziranda 2024’ün aynı ayına kıyasla yüzde 8,8 artışla 3,1 milyon tona ulaştı. Yılın ilk 6 ayında nihai mamul tüketimi ise yüzde 2,6 azalışla 18,6 milyon tona geriledi.
*Türkiye’den Suriye’ye doğal gaz akışıyla ülkenin günlük elektrik arzı 10 saate çıkacak
Suriye ile enerji alanında da ilişkilerini ilerleten Türkiye, Aralık 2024’te Baas rejiminin yıkılmasının ardından Suriye’deki hayatın yeniden normalleştirilmesi amacıyla çalışmalara başladı.
Bu kapsamda zarar gören doğal gaz boru hatlarının onarılmasıyla 21 Mayıs’ta Kilis’ten Halep’e uzanan bağlantı tamamlandı. Günlük 6 milyon metreküp gaz taşıma kapasitesine sahip hattan ihracat 2 Ağustos’ta başlayacak. Söz konusu gaz, Halep’teki doğal gaz santralinde elektrik üretme amacıyla kullanılacak ve yaklaşık 1200 megavatlık elektriğe dönüştürülecek. Böylece mevcutta Suriye’de üretilen elektrik miktarı yaklaşık 2 katına çıkacak. Suriye’de günde 3-4 saat süren elektrik arzı bu destekle 10 saate kadar çıkmış olacak.
*Yurtiçi Veriler
Türkiye’de temmuz imalat sanayi PMI 45,9 oldu -İSO
Türkiye’nin çelik ürünleri ihracatı yılın ilk yarısında miktarda yüzde 18,6, değerde 8,8 artış gösterdi.
*Yurtdışı Veriler
Japonya’da haziran ayı işsizlik oranı yüzde 2,5 olarak belirlendi. Bölgede temmuz ayı imalat sanayi PMI 48,9 oldu.
Çin’de temmuz ayı imalat sanayi PMI 50,2 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
İngiltere’de temmuz konut fiyat endeksi aylık bazda yüzde 0,6, yıllık bazda ise yüzde 2,4 arttı.
Almanya’da temmuz ayı imalat sanayi PMI 49,1 oldu.
Avro Bölgesi’nde temmuz ayı imalat sanayi PMI 49,8 olarak gerçekleşti.
İngiltere’de temmuz ayı imalat sanayi PMI 48,2 oldu.
Avro Bölgesi’nde temmuz TÜFE aylık bazda sabit kalırken, yıllık bazda yüzde 2,0 arttı. Çekirdek TÜFE ise, yıllık bazda yüzde 2,3 artış gösterdi.
ABD’de temmuz ayı tarım dışı istihdam verisi 73 bin olarak açıklandı. Öte yandan ülkede temmuz ayı ortalama saatlik kazançlar aylık bazda yüzde 0,3, yıllık bazda ise yüzde 3,9 arttı.
Ayrıca ülkede temmuz ayı işsizlik oranı yüzde 4,2 olarak belirlenirken, temmuz ayı imalat sanayi PMI ise 49,8 olarak gerçekleşti.
*Piyasalarda son durum
BIST 100 endeksi, yatay seyirle 10.775 seviyesinde seyrediyor. Dolar/TL 40,6580’e çıkarken, altının gramı 4 bin 370 liradan satıldı.
Kaynak: Anadolu Ajansı Finans