Dolar, TL karşısında reel kaybını arttırıyor
Hızlı başlayan mart ortası sonrası, garip (!) sessizlik içindeki dolar kuru hareketleri görüyoruz. Her yükseliş ve düşüş hali farklı anlamlara gelmeye devam edecektir. Geçen yıl, kasım ayı yazımızı güncellersek değişiklik olmadığını belirtebiliriz: dolar reel kayıplarını devam ettirecektir. Bunu geçmiş yıl tempoları arasında görülen ilişki üzerinden okumaktayız. Hızlı adımlar yavaşlama getirmektedir: tarihsel olarak hız yüksek olduğu için yavaşlama çok daha belirgin olacaktır. Hatta, 20 yıl üzerinden okuma yaparsak, yavaşlamanın neden belirgin olacağını çok daha rahat görebiliriz.
Baskı yoksa trend kımıldamaz
Aslında geçmiş ifadelerimizi farklı şekillerde anlatmış oluyoruz. Parçalar arası ilişkiler üzerinden okumayıp, yakın geçmişe bakarak değerlendirme yapmanın riskli olduğunu vurgulamaya devam ediyoruz. Basitçe; son 20 yılı 4 eşit parçada gördüğümüzde temponun yüksekliği görülüyor ancak her trend hareketi dalgalanmayı da arttırdığı için, giderek sınırlı hareketler oluşmaktadır.
Yukarıdaki son ifadeleri tersten okursak: son 5 yıl hareketinin, son 20 yıl içindeki belirgin konumuna dikkat edilmelidir. Anormallik, yükselişin sonuna gelinmesini gerektirmektedir. Bu anormallik hali bozulmadıkça, geleceğe bakışımızı koruyabiliyoruz. Matematiksel hesaptan bahsettiğimiz için, takvimlerde anormalliğin söndüğü dönemde tekrar yükseliş bekleyebileceğiz. Arada bu konudaki yazıları güncelledikçe zamanlama üzerine de yazabiliriz.
Son 5 yıl etkisi: yükselişteki anormallik piyasayı sınırlıyor
Son 20 yıl üzerinden okursak: ilk 5 yıldaki tempo, sonrasına göre sönük kalıyor ve göreceli zayıflığı düzelmedikçe yeni yükselişler bekleyemeyiz. Bakışımıza göre ilk 5 yıl temposu artmalı ki sonra gelen parçaları (yılları) yukarı doğru hareketlendirebilsin. Model bakışımızın özü budur: fay hatları gibi, ilk hareket oluşmadıkça son hareket de oluşmamaktadır. Hatta son harekette önemli canlanma beklenmemelidir.
Kaba hesapla bakarsak: piyasanın yükseliş iştahına heveslenebilmesi için, reel olarak kazancının negatife gitmesi gerekir. Bunun için de geçmişteki kazancın arayışı içinde olmalıdır. Geçmişte kazanç yoksa, günümüzde de risk iştahı oluşmaz ve yükseliş görülemez.
Haftalık hareketler üzerinden bakış: 2025 de reel kayıpla geçebilir
– temmuz 2024 yazımız reel faiz yükselmesi gerekliği üzerine idi
– etkisi kesintili dönem sonrası devam etmektedir
– kesintili dönemin getirdiği gecikme de yeni hesaplamaları etkileyecektir
– döviz kuru veya dolar kuru üzerinden okursak: reel kayıplarla geçecek yabancı para performansı beklenebilir
– belki yeni giriş kanalı ve tanımlı sermaye akışı beklenebilir
– geçmişi 4 parçalı okumaya devam edersek: yılın son çeyreğine dek reel kazanç etkisi oluşmayacağı için iştah oluşmayacaktır