Güçlü Dolar Zayıf Dolar: Altının Yakıtı
ABD doları yıl genelinde yaklaşık %9 değer kaybederek 2017’den bu yana en kötü performansını sergiledi. Reuters’ın son anketine göre, yatırımcılar arasında dolarda önümüzdeki üç ayda toparlanma bekleyenlerin oranı kasımdaki %6’dan %30’a çıktı. Dolar zayıfladığında, altın diğer para birimleri karşısında daha ucuz hale gelir ve talep artar.
Faiz Oranları: Fed’in Kararı Altını Sarsar
Faizler düştüğünde, getirisiz bir varlık olan altının cazibesi artar. Son dönemdeki yükselişin büyük kısmı, faiz indirimi beklentisiyle hızlandı.
Enflasyon ve Güvenli Liman Arayışı
Enflasyon korkuları ve jeopolitik belirsizlikler, yatırımcıları varlıklarını koruma arayışına yöneltti. Özellikle kripto paralara olan ilginin de “dijital altın” benzetmesiyle yükseldiği 2025 yılında, fiziksel altın hâlâ güvenli liman olarak güçlü talep gördü.
Talep ve Arz Dinamikleri
Merkez bankalarının rezerv artırımları, mücevher ve teknoloji sektöründeki talep, altın fiyatlarını yukarı çekerken; madencilik üretimi ve geri dönüşüm oranları da arz tarafında belirleyici. Ayrıca büyük fonların altın ETF’lerine yönelmesi, fiyat hareketlerini hızlandırabiliyor.
Altın fiyatlarında son bir yılda %55,12’lik ralliye öncülük eden faktörler, sadece bir değil, birçok dinamiğin birleşiminden doğuyor.
Fiyatı Sürükleyen 8 Güç
1. Maden Üretimi:
Arz tarafında altın madenciliği kritik. Yeni madenlerin devreye girmesi veya üretimdeki aksaklıklar, toplam piyasa arzını ve dolayısıyla fiyatları doğrudan etkiler. Arzda ani bir artış fiyatları baskılayabilir, düşüş ise yukarı çekebilir.
2. İstikrarsız Finansal Koşullar:
Küresel belirsizlikler ve kriz dönemlerinde altın, güvenli liman olarak öne çıkar. 2025’te ABD’de faiz indirimi beklentileri ve borsalardan çıkışlar, altın talebini artıran başlıca unsurlardı. Son haftalarda ABD hisse fonlarından 3,52 milyar dolar çıkış yaşanırken, altın ve değerli metaller fonlarına 293 milyon dolar giriş oldu.
3. Mücevher Talebi:
Özellikle Hindistan ve Çin gibi ekonomilerde, mücevher sektörü altın talebinin önemli bir kısmını oluşturur. Düğün sezonları ve kültürel etkinlikler fiyatlarda dalgalanmalara neden olabilir.
Mücevher sektöründeki talep ve endüstride altına olan ihtiyaç, fiyatın tabanını oluşturuyor. Özellikle Asya ülkelerinde düğün sezonları ve teknolojideki gelişmeler, bu “sessiz yakıtı” sürekli besliyor.
4. Endüstriyel Talep:
Elektronikten uzay teknolojisine kadar çeşitli sektörlerde altın kullanılır. Endüstriyel talepteki artışlar, piyasadaki fiziksel altının bir kısmını kilitleyerek fiyatları destekler.
5. Yatırım Kaynaklı Talep:
ETF’ler, vadeli işlemler ve fiziksel altın yatırımı, fiyat hareketlerinde belirleyici rol oynar. Son gelişmelerde iShares Physical Gold gibi ürünlere yeni girişler ve altın destekli menkul kıymetlerin ihraç edilmesi, yatırımcı ilgisini gösteriyor.
6. Servet Saklama:
Enflasyon, para birimi değer kaybı ve jeopolitik riskler karşısında altın, servet koruma aracı olarak öne çıkıyor. 2025’te yaşanan küresel para politikası belirsizliği, altının korunma fonksiyonu için talebi artırdı.
7. Hedge Etme:
Portföylerde riskten korunmak için altının kullanılması, özellikle hisse ve tahvil piyasalarında oynaklık arttığında öne çıkıyor. Hedge fonları ve büyük yatırımcılar, volatiliteye karşı altına yöneldiğinde fiyatlar yukarı çekilebiliyor.
8. Kolaylaşan Altın Yatırımı:
Dijital altın ürünleri, ETF’ler ve yeni nesil finansal araçlar sayesinde altına yatırım yapmak her zamankinden daha erişilebilir hale geldi. Bu da hem bireysel hem kurumsal talebi artırarak fiyatları destekliyor.
Merkez Bankaları ve ETF’ler: Kurumsal Motor
Merkez bankalarının rezerv artırımları ve altın ETF’lerine olan fon girişleri, fiyatı yukarı çeken bir diğer kurumsal güç. Son aylarda ETF ihraçlarında ve fiziki altın varlıklarına talepte belirgin artışlar görülüyor. Örneğin, iShares Physical Gold ETC’nin yeni ihraçları, kurumsal talebin sürdüğünü gösteriyor.
Finansal Belirsizlik ve Jeopolitik Riskler
Küresel piyasalarda faiz, enflasyon ve siyasi risklerin artması, yatırımcıları “sigorta görevi” gören altına itiyor. Özellikle ABD’de faiz indiriminin neredeyse kesinleşmesiyle riskli varlıklardan çıkış, altına ek yakıt sağladı.
Ürün İnovasyonu ve Dijitalleşme
Dijital altın ürünleri, stablecoin’ler ve kolaylaşan yatırım araçları, yeni nesil yatırımcıların piyasaya girişini hızlandırıyor. Bu, altının yakıt deposunu büyütürken fiyat dinamiklerini de hızlandırıyor.
Sürpriz Faktör: Endüstri ve Yatırımcıların Rolü
Son dönemde hem endüstriyel talepteki artış hem de yeni nesil yatırım ürünlerinin piyasaya sürülmesi, klasik talep dinamiklerine yeni bir boyut kazandırıyor. Bu, fiyatların kısa sürede büyük sıçramalar yapmasını kolaylaştırıyor.
Unutma: Tüm Dinamikler Birlikte Çalışıyor
Altın fiyatı, bu faktörlerin etkileşimiyle şekillenir; bir faktördeki değişim, diğerlerini tetikleyebilir ya da dengede tutabilir. Bu yüzden yatırımcıların sürekli olarak hem arz-talep hem de küresel risk ortamını izlemeleri gerekir.
Sonuç:
Altının “yakıtı” çok katmanlı. Makroekonomik ortam, jeopolitik riskler, kurumsal talepler ve ürün inovasyonları, fiyatların 2025 yılında rekor kırmasına neden oldu. Her yeni gelişme, altının yakıt deposuna yeni bir katkı sağlıyor.
Elif Özsağlam