Yatırıma Başlarken En Temel Sorular
Sermaye piyasalarında en çok sorulan soruların başında “Hisse senetleri nasıl alınır?”, “Borsa ile forex arasındaki fark nedir?” ve “Riskleri nasıl yönetebilirim?” gibi konular geliyor. Yatırımcıların kafasını en çok karıştıran noktalar ise genelde getiri beklentileri ve risk yönetiminde netlik eksikliği oluyor.
Hisse Senedi Nasıl Alınır?
Bir aracı kurumda hesap açarak, mobil veya internet şubesi üzerinden dilediğiniz hisseyi satın alabilirsiniz. Alım-satım işlemleri genellikle birkaç tıklama ile tamamlanır.
Hangi Hisseyi Seçmeliyim?
Yaygın bir soru ancak en iyi hisseyi seçmek için elimizde sihirli bir küre yok ama büyüme hızı, kârlılık, borçluluk, değerleme ve sektör trendleri gibi belli başlı kriterler var. “Kısa vadede mi, uzun vadede mi kazanç daha yüksek?” Burada önemli olan, şirketin finansal sağlığına, sektörüne ve büyüme potansiyeline bakmaktır. Sonuçta, hisse seçiminde amaç sadece bugünkü yıldızları değil, yarının potansiyel devlerini de radara almaktır.
Kriterler: Büyüme ve Kârlılık
- Gelir Artışı (Revenue Growth): Şirketin satışları son yıllarda düzenli artıyor mu?
- Net Kâr Marjı (Net Income Margin): Satıştan ne kadar kâr kalıyor? Yüksek marj, sürdürülebilirlik iş
- Kârlılık Rasyoları (ROE, ROIC): Sermaye ne kadar verimli kullanılıyor? Yüksek oranlar, yönetim başarısını gö
Değerleme: Fırsat mı, Balon mu?
F/K Oranı (P/E Ratio): Fiyat, kâra göre pahalı mı, ucuz mu? Sektör ortalamasıyla kıyasla.
PEG Oranı: Sadece kâr değil, büyüme de önemli! PEG 1’in altı genellikle “uygun değer” sinyali verir.
PD/DD (Price/Book): Özellikle finans ve sanayi şirketlerinde önemli.
Borçluluk ve Sağlamlık: Krizde Ayakta Kalmak
Borç/Özsermaye (Debt/Equity): Borç yükü makul olmalı; krizlerde şirketin ayakta kalma şansını artırır.
Cari Oran (Current Ratio): Kısa vadeli borçları ödeme gücü.
Analist Değerlendirmeleri ve Hedefler
Analist Hedef Fiyatı: Piyasanın beklentisi ne? Yükseliş potansiyeli yüksek olanlar caziptir.
Konsensüs Tavsiyesi: “Strong Buy” gibi güçlü öneriler, genellikle kurumsal yatırımcı ilgisinin işareti.
Sektör ve Trendler
Hangi sektör büyüyor? Teknoloji, sağlık, yapay zekâ gibi alanlara bak.
Makroekonomik rüzgârlar ve şirketin bulunduğu ülkenin ekonomik yapısı da önemli.
Temettü: Pasif Gelirin Kısa Yolu
Temettü, bir şirketin elde ettiği kârı ortaklarıyla belli dönemlerde paylaşmasıdır. Hissedarlar, temettüyü genellikle nakit (hesabınıza yatırılır) veya yeni hisse şeklinde alabilir. Temettü almak için, şirketin temettü dağıtım tarihi öncesinde hisse sahibi olmak yeterlidir. Hangi gün elinizde hisse olması gerektiği, “kayıt tarihi” olarak açıklanır.
Temettü almak için adımlar:
- Temettü dağıtımı açıklayan şirketin hissesine sahip olun.
- Kayıt tarihinde elinizde hisse bulundurun.
- Temettü ödemesi genellikle birkaç gün sonra hesabınıza geçer.
- Şirketler temettü dağıtımıyla hem yatırımcıyı ödüllendirir, hem de finansal sağlığını gö Ancak temettü ödemek her zaman zorunlu değildir; bazı şirketler kârı büyüme için şirkette tutmayı tercih edebilir.
Endeksler: Piyasaların Nabzı
Endeks, belirli bir sektörün ya da tüm borsanın genel performansını ölçen göstergedir. Örneğin, BIST 100 endeksi Borsa İstanbul’daki en büyük 100 şirketin ortalama değer hareketini temsil eder. S&P 500, Amerika’daki en büyük 500 şirketi bir araya getirir.
Endeks nasıl takip edilir?
Finansal platformlardan gerçek zamanlı endeks değerini izleyebilirsiniz.
Endeksin artışı veya düşüşü, genel piyasa hissiyatını gösterir.
Endeks fonları, endeksteki şirketlerin aynısını portföyde tutarak benzer getiri sağlar.
Teknik mi, Temel mi? Hangi Analiz Daha Etkili?
Temel analiz: Şirketin finansalları, sektör durumu, yönetim kalitesi gibi unsurları inceler. Uzun vadede değerli şirketleri belirlemeye yarar.
Teknik analiz: Fiyat ve hacim grafiklerini kullanır, trend ve formasyonları izler. Kısa vadeli al-sat fırsatlarında öne çıkar.
Kısa vadede teknik analiz, uzun vadede ise temel analiz daha fazla tercih ediliyor. En iyi sonuç için iki yaklaşım birlikte kullanılır.
Fonlar mı, Hisseler mi? Küçük Yatırımcı İçin Avantajlar
Fonlar: Çeşitlendirme sağlar, profesyonel yönetilir, riski yayar. Özellikle yeni başlayanlar ve küçük yatırımcılar için güvenli liman.
Hisseler: Daha yüksek getiri potansiyeli, ancak dalgalanma ve risk de daha fazla. Şirket seçimini iyi yapmak gerekir.
Velhasıl kelam: Kendi Yolunu Çiz
Kriterleri belirle, birkaç hisseyi takip listene ekle, düzenli olarak finansal tablolarını ve haber akışını kontrol et. Sermaye piyasalarında akıllı yatırımın yolu, doğru soruları sormaktan geçiyor. Her yatırımın risk-barındırdığını ve piyasa koşullarının sürekli değiştiğini belirtmiş olalım.
Unutma: “En iyi hisse” yoktur, “sana en uygun hisse” vardır.
Elif Özsağlam