Küresel Finansal Kriz tekrarlar mı?

2007 yılında ABD menşeli yatırım bankası Lehman Brothers’ın batması ile, kapitalist dünya 1939’dan o yana yaşamadığı ve asla ikinci kez yaşamayacağını düşündüğü bir hastalığa yakalandı: Küresel Finansal Kriz (KFK).

KFK ABD’de başlamasına rağmen, dalgalar halinde önce Avrupa, sonra da Gelişmekte Olan Ülkelere (GOÜ, Piyasalar = GOP) yayıldı. Bazı ekonomiler hala 2008 GSYH büyüklüklerine erişemediler. KFK’in nedenlerini en iyi anlatan kuram Hyman Minsky’nin finansal kırılganlık kuramıdır (hipotezi). Çok kabaca, bu kuram, kapitalist finansal sistemin hiçbir dış etkiye maruz kalmasa dahi zaman içinde spekülatif ve sürdürülmesi imkansız bir yapıya kavuşacağı kehanetini yapar. Ardından, spekülatif finansal davranışları bozacak bir olumsuz gelişme yaşanır, ve sistem çöker. Sonra da Fed, BoJ ve AMB gibi kurumlar sayesinde “reset” eder.

Chekov (Uzay Yolu’nda teğmen olan değil, Rus yazar olan) “Eğer romanın başında duvarda asılı bir silahtan bahsedersen, roman içinde o silah patlamak zorunda” demiş. FÖŞ de Chekov (yazar olan) kafasında bir dahi. Eğer manşette KFK’den bahsedip bir soru sormuşsa, makalede muhakkak cevabı verir. Cevabı bilmese de verir, çünkü bir makaleyi makale yapan geçmişin analizi değil, geleceğe rehberlik etmesi.

FÖŞ hemen cevabı versin o zaman: Yüzyılın ikinci KFK’ne yakalanma ihtimali hızla yükseliyor. Halen %10 civarında olan bu risk, kışın en az %25’e çıkacak. 2022’de ise finansal krizin tekrarlaması olasılığı %50’den az değil.

Finansal krizlerin başlıca semptomu aşırı değerli borsa veya finansal araçlar değil, onları şişiren mentalite. Bu mentalite yeni bir fırsat görür, onun ekonomi, Borsa’ya kote, ya da tahvil ihraç eden şirketlerin kaderini değiştireceğine kendini inandırır ve spekülatif yatırımlar yapar.

Yazının devamı için TIKLAYINIZ!