Haftalık Bülten
Bu hafta piyasaların yakından takip ettiği en önemli gelişme geçtiğimiz günlerde Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan Corona virüsü salgını oldu. Salgın nedeniyle ölü sayısındaki artış devam ederken Asya Borsalarında sert düşüşler yaşandı. Salı günü ABD Başkanı Trump’ın azledilmesine yönelik Senato’daki yargılamasına başlanmasıyla ABD hisse senetleri satış ağırlıklı bir seyir izledi. Avrupa Merkez Bankası (AMB) Perşembe günü açıkladığı kararında beklentilere paralel olarak faizlerde değişikliğe gitmedi. Euro Bölgesi ekonomisinde enflasyon ile büyüme verilerindeki zayıflama ve IMF’nin 2020 küresel büyüme beklentisini %3,4’ten %3,3’e düşürmesiyle Avrupa Borsalarında negatif yönlü hareketler yaşandı. Haftanın ilk gününde Libya ve Irak’taki arzın aksamasıyla petrolün varili 65 doların üzerine sıçradı. Sonrasında küresel arz bolluğu endişesinin Libya’daki arz aksamasından daha ağır basmasıyla Brent tipi petrolün varili 61 dolara geriledi. Dolar/TL 5,94’ü aşarak 2 haftanın zirvesine yükselirken Euro/TL 6,59 seviyelerine kadar yükseldi. Türkiye’nin CDS priminin 240’lara kadar gerilemesiyle bulunduğumuz haftada BİST100 Endeksi uzun bir ralli sergiledi. Haftaya yükselişle başlayan ve rekor tazeleyen BİST100 Endeksi, yeni rekorunu 124.537 olarak gerçekleştirirken Almanya DAX30 Endeksi de tarihi zirvesini tazeledi. Gün içinde bankalar öncülüğünde satış ağırlıklı bir seyir izleyen endeks 120.761 seviyesine kadar gevşemesine rağmen %0,55 artışla 122.142 seviyesinde haftayı kapattı. 17 Ocak ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 484 milyon dolar artarak 121.950 milyon dolar ile tarihi zirvesini yenilerken tüzel kişilerin döviz mevduatı 580 milyon dolar artarak 75.171 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 200,1 milyon dolar hisse senedi ve 325,3 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı gerçekleştirdi.
Haftanın ilk işlem gününe pozitif başlayan ve seans boyunca rekor denemelerine devam ederek 122.926 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi %0,94 kazançla 122.620 puandan günü tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %10,30’dan, 10 yıllık tahvil faizi %11,09’dan ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %1,82 seviyesinden hafta açılışını yaptı. Dolar endeksi 97,64 seviyesinden haftaya başlarken Euro/Dolar, 1,11 sınırında işlem gördü. Altının onsu 1.556,9 dolardan, altının gramı ise 295 liradan işleme başladı.
Pazartesi günü TCMB olağanüstü genel kurulu Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal’ın başkanlığında toplandı ve TCMB’nin, son yıl karından ayrılan hariç, birikmiş ihtiyat akçesinin tamamının kara katılarak dağıtılması kabul edildi. Merkez Bankası, 35,2 milyar TL kar payı avans tutarı ile 5,3 milyar TL ihtiyat akçesinin hissedarlara dağıtımına başlandığını duyurdu.
Merkezi yönetim brüt borç stoku geçen yılın Aralık sonu itibarıyla 1 trilyon 328,8 milyar lira oldu. Hazine alacakları aynı dönem için 18 milyar lira olarak gerçekleşirken alacak stoku içindeki en yüksek payı 11 milyar lira ile mahalli idareler oluşturdu. Borç stokunun 668,5 milyar lira tutarındaki kısmı Türk Lirası, 660,2 milyar lira tutarındaki bölümü ise döviz bazlı oldu.
Uluslararası Para Fonu (IMF) 2019 yılındaki %2,9’luk küresel büyümenin %3,3’e yükselmesini beklerken 2020 yılına ilişkin küresel büyüme tahminini %3,4’ten %3,3’e düşürdü. 2021’de küresel büyümenin %3,4’e yükselmesi bekleniyor.
Salı günü Hazine ve Maliye Bakanlığı, düzenlediği bono ihalesinde piyasaya 1 milyar 998,8 milyon lira borçlandı. İhalede, 3 ay (91 gün) vadeli kuponsuz hazine bonosunun ilk ihracı yapılırken, basit faiz %9,26, bileşik faiz %9,59 oldu. Nominal teklif 3 milyar 858 milyon, nominal satış 408 milyon ve net satış 399 milyon lira olarak gerçekleşmiştir.
Çarşamba günü İngiltere’de parlamentonun üst kanadı Lordlar Kamarası, İngiltere’nin AB’yle vardığı Brexit anlaşmasını yasalaştıracak tasarının görüşmelerini gerçekleştirdi. Varılan anlaşmaya göre, İngiltere AB’ye yaklaşık 30 milyar sterlin ödeyecek, İngiltere’de yaşayan AB vatandaşlarının haklarını garanti altına alacak ve İrlanda Denizi’nde bir gümrük noktası oluşturulacak. Tasarıyı Kraliçe 2. Elizabeth’in Perşembe günü onaylamasıyla tasarı yasalaştı. Ardından AB Konseyi Başkanı ve Komisyon Başkanı da İngiltere’nin AB’den ayrılma sürecini düzenleyen Brexit anlaşmasını imzaladı. İngiltere ile AB arasında varılan Brexit anlaşmasına göre, ülke 31 Aralık’a kadar fiilen birliğin üyesi kalacak ancak siyasi karar mekanizmalarında yer almayacak.
TCMB tarafından her hafta Perşembe günü açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 10-17 Ocak 2020 haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 200,1 milyon dolar hisse senedi ve 325,3 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) satışı gerçekleştirdi. BİST100 Endeksi, aynı dönemde %2,37 değer kazanırken 2 yıllık gösterge tahvil faizi 98 baz puan düştü. Yılbaşından beri 80,0 milyon dolar hisse senedi alımı ve 528,7 milyon dolarlık DİBS satışı yapan yurtdışı yerleşikler böylelikle 2020 yılında toplam 448,7 milyon dolarlık menkul kıymet satışı gerçekleştirmiş oldu.
Yine Perşembe günü TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 17 Ocak ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 484 milyon dolar artarak 121.950 milyon dolar ile tarihi zirvesini yenilerken tüzel kişilerin döviz mevduatı 580 milyon dolar artarak 75.171 milyon dolara yükseldi. Böylece yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 1.064 milyon dolar artarak 197.122 milyon dolar ile rekor seviyesine ulaştı. 10 Ocak kapanışında 5,8810 olan TCMB dolar alış kuru 17 Ocak tarihinde 5,8684 seviyesine geriledi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı 3.776,1 milyon TL artarak 1.156,8 milyar TL’ye yükseldi. 10-17 Ocak haftasında yurt içinde yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam mevduatı içindeki döviz mevduat payı 0,3 puan azalarak %48,7’ye geriledi.
TÜİK Ocak ayı tüketici güven endeksi verilerini açıkladı. Verilere göre Ocak ayı tüketici güven endeksi bir önceki aya göre %0,1, 2019 Ocak ayına göre %1 artışla 58,8 oldu. Alt endekslere bakıldığında gelecek 12 aya ilişkin genel ekonomik durum beklentisi ve hanenin maddi durum beklentisi endeksinde artış olurken işsiz sayısı beklenti endeksinde düşüş olmuştur.
TCMB, geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği para politikası kurulu toplantısının özetini yayımladı. Yapılan açıklamada “Enflasyon beklentilerinde iyileşme sürüyor. Dezenflasyon süreciyle birlikte toparlanma devam edecek” denildi. Başka bir dikkat çeken nokta ise TCMB, enerji grubu enflasyonunun belirgin bir artış gösterebileceğini bildirmesi oldu.
Avrupa Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmeyerek politika faizini %0, mevduat faizini -%0,50 ve marjinal fonlama faizini %0,25 olarak korudu. Varlık alım programına ise ihtiyaç duyulduğu sürece devam edileceği, programın bankanın ilk faiz artırımına karar vermesinden kısa bir süre önce sonlandırılacağı belirtildi. Ayrıca AMB başkanı Christine Lagarde, enflasyonda ılımlı artış sinyalleri olduğunu belirtti.
ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 18 Ocak ile biten haftada beklentinin altında kalarak 6 bin artışla 211 bin oldu.
Bugün açıklanan Almanya bileşik PMI, 50,5 beklentiye karşın Ocak’ta 51.1 ile 5 ayın zirvesine yükselirken Hizmet PMI verisi 54,2’ye yükseldi. Euro Bölgesi İmalat PMI verilerine göre Ocak ayında 51,2’lik beklentilere karşın sabit kalarak 50,9 seviyesinde gerçekleşti. Almanya’daki toparlanma sinyallerine rağmen aynı tepkiyi veremeyen Euro Bölgesi’nde büyüme 2020 yılının başında zayıf kaldı.
İngiltere CIPS İmalat Sektörü PMI verisi 49,0’lık beklentiye karşın Ocak’ta 49,8 olarak beklentilerin üzerinde gerçekleşti ve böylelikle 2018’den beri en yüksek seviyeye çıktı. İngiltere Merkez Bankası’nın haftaya gerçekleştireceği politika toplantısındaki faiz kararında bu veri etkili olacaktır ve faiz indirimi beklentilerini kırabilir.
ABD imalat PMI verisi Ocak ayında 52,2’lik beklentinin altında 51,7 olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz ay 52,4 olan imalat PMI verisi beklentilerin de üzerinde düşüş gerçekleştirdi. Bileşik PMI verisi ise 53,1 olarak gerçekleşti ve beklenti önceki aya kıyasen 52,7 olarak değişmeyeceği yönündeydi.
Haftanın son işlem gününe pozitif başlayan ve seans içinde 120.760-123.940 bandında dalgalı bir seyir izleyen BİST100 Endeksi, %0,33 düşüşle 122.142 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda ise alıcılı bir seyir izleniyor. ABD 10 yıllık tahvil faizi %1,71’den Türkiye 2 yıllık gösterge tahvil faizi %10,07’den ve 10 yıllık tahvil faizi %10,30’dan işlem görüyor. Dolar endeksi 97,83 seviyesinde, Euro/Dolar 1,1030 seviyesinde bulunuyor.
Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…
9,05x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,8x olan 5 yıllık ortalamasına göre %8,0 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazeledi. Mevcut çarpandaki iskontoyu göz önünde bulundurarak BİST için hala bir miktar potansiyelin bulunduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca Türkiye’nin taşıdığı riskleri dengeleyebilecek büyüme potansiyeli de dikkate alınmalı.
2019’un ilk yarısında politika faizini %24’te tutan TCMB, Temmuz ayında 425, Eylül ayında 325, Ekim ayında 250 ve Aralık ayında 200 baz puan olmak üzere toplamda 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indirdi. 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında Merkez 75 baz puan indirime giderek haftalık repo faizini %11,25’e çekti.
TCMB 2020 Ocak ayı beklenti anketine göre; TÜFE’nin Ocak ayında %1,10, Şubat ayında %0,64, 2020 yılı sonunda %10,01 ve 12 ay sonrasında %9,54 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 6,41, 12 ay sonrasında ise 6,43 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 13,0 milyar dolar, 2021 yılında ise 18,3 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla %3,4 ve %3,7 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %11,53’e, 3 ay sonrasında %10,96’ya, 6 ay sonrasında %10,46’ya ve 12 ay sonrasında ise %9,89’a gerilemesi beklenmektedir. Hali hazırda %10,61 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %10,77 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.