Haftalık Bülten
Bu hafta piyasaların odağında Fed’in faiz kararı vardı. Amerika Merkez Bankası (Fed), haziran toplantısında, politika faizinde değişikliğe gitmezken faizlerin 2022’ye kadar sıfıra yakın kalacağını belirtti. Bunun üzerine gün sonunda ABD Nasdaq Endeksi, tarihinde ilk defa 10.000 seviyesinin üzerinde bir kapanış gerçekleştirdi. Euro Bölgesi ekonomisi, Covid-19 salgını nedeniyle yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla %3,6 daraldı. Pandemi sürecinde, Euro Bölgesi’nde en fazla daralma Fransa ve İtalya (-%5,3) ekonomisinde gerçekleşti. Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi ise aylık %17,1, yıllık %28 geriledi. OECD küresel küçülme tahminini %6,0, ikinci dalga olması durumunda ise %7,6 olarak açıklarken Türkiye ekonomisi için sırasıyla %4,8 ve %8,1 olarak gerçekleşmesi tahmin ediliyor. Dünya Bankası’nın Küresel Ekonomik Beklentiler Haziran 2020 raporuna göre 2020 küresel ekonomik daralma tahmini %5,2, Türkiye ekonomisi için %3,8 olarak revize edildi. İçsel olarak ise işsizlik ve sanayi üretimi verileri takip edildi. TÜİK tarafından açıklanan işsizlik verilerine göre mart ayında, geçen yılın aynı dönemine göre işsiz sayısı 573 bin kişi azalarak 3 milyon 791 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,9 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti. Sanayi üretimi ise nisanda aylık %30,4, yıllık %31,4 geriledi. Uzun bir aradan sonra hafta başında 111.000 seviyesinin üstünü görmesine rağmen hafta genelinde karışık bir görüntü sergileyen BİST100 Endeksi, haftayı %0,17 kayıpla 109.835 puandan tamamladı. Haftaya 6,77 seviyesinden başlayan Dolar/TL, hafta içinde 6,86 seviyesini test ederken Euro/TL ise 7,63 seviyesinden açılış yaparak hafta içinde 7,80 seviyesinin üzerine çıktı. AMB’nin geçtiğimiz hafta, acil durum tahvil alım programını 1,35 trilyon Euro’ya çıkarmasının Euro’yu desteklemesi ve Fed’in faiz kararının ardından doların değer kaybı nedeniyle Euro/Dolar paritesi hafta içinde 1,14 seviyelerine kadar yükseldi. ABD istihdamında görülen iyileşme, doları desteklerken Fed’in açıklamaları doları 6 majör para birimi karşısında baskıladı. Bu gelişmeler eşiğinde dolar endeksi, bulunduğumuz haftada 95-97 bandında seyretti. Yurt dışı yerleşik yatırımcılar 29 Mayıs-5 Haziran haftasında reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 15,6 milyon dolar hisse senedi satışı yaparken 119,2 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) alımı gerçekleştirdi. Aynı dönemde yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 348 milyon dolar artarak 121.259 milyon dolara yükselirken tüzel kişilerin döviz mevduatı 1.445 milyon dolar artarak 80.746 milyon dolar ile rekor tazeledi. TCMB toplam rezervleri ise geçen hafta 1 milyar 193 milyon dolar artarak 92 milyar 220 milyon dolara yükseldi.
Haftanın ilk gününe pozitif başlayan BİST100 Endeksi, günü %0,35 düşüşle 109.637 puandan tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %9,02, 10 yıllık tahvil faizi %11,88, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,893’ten hafta açılışını yaptı. Dolar/TL 6,77, Euro/TL 7,63 seviyelerinden haftaya başladı. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı haftaya 451,75 seviyesinden başlangıç yaptı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Pazartesi günü düzenlediği tahvil ihalesinde piyasaya 3 milyar 223,4 milyon lira borçlandı. İhalede, 2 yıl (693 gün) vadeli, 6 ayda bir kupon ödemeli, sabit kuponlu devlet tahvilinin yeniden ihracı yapılırken, basit faiz %9,02, bileşik faiz %9,22 oldu.
Almanya sanayi üretimi verisi nisan ayında beklentilerin de üzerinde %17,9 düşüş gerçekleşti. (Beklenti: -%16,8) Cuma günü açıklanan fabrika siparişleri verisi ise nisanda aylık %25,8 azaldı. (Beklenti: -%19,7)
Salı günü, Dünya Bankası’nın Küresel Ekonomik Beklentiler (GEP) Haziran 2020 raporuna göre 2020 küresel ekonomik büyüme tahmini, Ocak 2020’deki tahminine göre 7,7 puan azalarak eksi %5,2, 2021 tahminiyse 1,6 puan artışla %4,2 oldu. Türkiye için ise kurumun 2020 beklentisi bir önceki tahmine göre 6,8 puan azalarak -%3,8 olurken, 2021 tahmini 1 puan artarak %5,0 oldu. Türkiye için, iç talebin kademeli iyileşmesiyle birlikte 2021’de büyümeye dönüş olacağı yönünde beklenti olduğu vurgulandı.
TCMB gönderdiği yazıda firmalardan, son dönemde piyasalarda yaşanan dalgalanmaların ardından, çeyrek dönemlik raporlamaların yanı sıra, haftalık raporlama da yapılmasını istedi ve böylece firmaların döviz pozisyonu haftalık olarak da takip edilecek.
Euro Bölgesi ekonomisi, Covid-19 salgını nedeniyle yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla %3,6 daraldı. Fransa ve İtalya %5,3, İspanya ve Slovakya %5,2 daralarak, Euro Bölgesi ülkeleri arasında en fazla küçülme yaşayan ülkeler oldu. Almanya’nın ihracatı, nisan ayında, Covid-19 salgını nedenli %24 azalarak son 30 yıldaki en büyük düşüşü gerçekleştirdi.
Çarşamba günü, Fed yetkilileri haziran toplantısında politika faizinde değişikliğe gitmeyerek sıfıra yakın seviyede tuttu ve faizler 2022’ye kadar sıfıra yakın kalacağını belirtti. Fed projeksiyonlarına göre ABD ekonomisi için 2020 yılı büyüme tahmini %2,0’dan -%6,5’e geriledi.
TÜİK verilerine göre Türkiye genelinde 15+ yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 573 bin kişi azalarak 3.971.000 kişi oldu. İşsizlik oranı 0,9 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 1,1 puanlık düşüş ile %15,0 oldu.
TÜİK’in dış ticaret endeksi verilerine göre nisan ayında ihracat birim değer endeksi, yıllık bazda %3,8, ithalat birim değer endeksi %12,4 geriledi. Endeks, bu dönemde gıda, içecek ve tütünde %3,4 ve ham maddelerde (yakıt hariç) %3 artarken, yakıtlarda %67,4 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) %0,9 düştü.
OECD küresel küçülme tahminini %6,0, Covid-19 salgınında 2. dalga olması durumunda %7,6 olarak açıkladı. 2021’de ise %5,2 genişleme öngörülmektedir. OECD, Türkiye ekonomisinin %4,8 daralmasını bekliyor. Virüs pandemisinde ikinci dalga yaşanması durumunda ise bu daralmanın %8,1 olacağı öngörüldü. İkinci dalga yaşanmaması durumunda Türkiye ekonomisi için 2021 yılı için büyümenin %4,3, 2020 yılı ortalama TÜFE beklentisi %10,6, 2021 beklentisi %9,1 oldu. Salgında ikinci dalganın yaşanmadığı senaryoda, ABD ekonomisi için bu yıl %7,3 daralma ve gelecek yıl için %4,1 büyüme tahmininde bulunurken ikinci dalganın yaşanması durumunda sırasıyla %8,5 daralma ve %1,9 büyüme öngörüldü.
ABD’de tüketici fiyat endeksi mayısta aylık %0,1 düştü, yıllık bazda da %0,1 arttı. TCMB tarafından her hafta Perşembe günü açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 29 Mayıs-5 Haziran haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 15,6 milyon dolar hisse senedi satışı yaparken 119,2 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) alımı gerçekleştirdi. Ekonomilerin, Covid-19 salgının etkilerinden sıyrılıp kademeli olarak yeni normale dönmeye başlamasıyla risk iştahının artması ve CDS priminin 500’ün altına gerilemesi, piyasalardaki fiyatlamalara yansıdı. BİST100 Endeksi 29 Mayıs-5 Haziran tarihleri arasında %4,27 değer kazanmış olup 2 yıllık gösterge tahvil faizi ise 91 baz puan azalmıştır.
Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 5 Haziran ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 348 milyon dolar artarak 121.259 milyon dolara yükselirken tüzel kişilerin döviz mevduatı 1.445 milyon dolar artarak 80.746 milyon dolar ile rekor tazeledi. Yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 5 Haziran ile biten haftada 1.793 milyon dolar artarak 202.005 milyon dolar ile rekor kırdı. 29 Mayıs kapanışında 6,7894 olan TCMB dolar alış kuru 5 Haziran tarihinde 6,7476 seviyesine geriledi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 3,7 milyar TL artarak 1.363,1 milyar TL oldu.
Altın rezervleri, 57 milyon dolar düşüşle 36 milyar 610 milyon dolara inerken brüt döviz rezervi 55 milyar 610 milyon dolara yükseldi.
ABD’de işsizlik maaşı başvuruları geçen hafta 1,90 milyondan 1,54 milyona indi. Dün açıklanan ÜFE verisi mayıs ayında aylık %0,4 artış, yıllık %0,8 düşüş gösterdi.
TCMB verilerine göre bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalararası dahil) 5 Haziran ile biten haftada 1 milyar 207 milyon 60 bin lira artarak 3 trilyon 54 milyar 39 milyon 903 bin liradan 3 trilyon 55 milyar 246 milyon 963 bin liraya çıktı.
Bugün açıklanan TÜİK verilerine göre sanayi üretimi, koronavirüsün şu ana kadar ülkemizde etkilerini en çok hissettirdiği ay olan nisan ayında, aylık %30,4 ve yıllık %31,4 düştü. Yine aynı dönemde sabit fiyatlarla perakende satış hacmi ise aylık bazda %21, yıllık bazda %19,3 azaldı.
TCMB verilerine göre, cari işlemler hesabı nisanda 5 milyar 62 milyon dolar açık verirken, bunun sonucunda 12 aylık cari işlemler açığı 3 milyar 291 milyon dolar oldu.
Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi, nisan ayında önceki aya kıyasla %17,1’lik rekor düşüş kaydederken yıllık bazda %28 geriledi. İngiltere ekonomisi nisanda yıllık %20,4 ile rekor seviyede daraldı.
Haftanın son işlem gününe düşüşle başlayan ve 107.833 seviyesine kadar gerileyen BİST100 Endeksi %0,62 kazançla 109.835 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda pozitif bir seyir izleniyor. Türkiye 2 yıllık gösterge tahvil faizi %9,29, 10 yıllık tahvil faizi %12,31’den ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,679 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 97 sınırında bulunurken Euro/Dolar paritesi 1,1250 seviyesinin üzerinde. Altının onsu 1.736,4 dolardan, gramı ise 381,7 liradan alıcı buluyor.
Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…
8,56x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,5x olan 5 yıllık ortalamasına göre %9,6 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini gördü. Mevcut çarpanda iskonto olmasına rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.
2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75 ve 19 Şubat’taki toplantısında ise 50 baz puanlık indirime gitti. Korona virüs salgını nedeniyle 17 Mart’ta, planlı toplantısından 2 gün önce, olağanüstü toplanarak 100 baz puan indirime giden TCMB, 22 Nisan toplantısında 100 baz puan ve 21 Mayıs toplantısında 50 baz puan daha indirim yaparak haftalık repo faizini %8,25’e çekti.
Mayıs ayında %1,36 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; 2020 yılı sonunda %9,38 ve 12 ay sonrasında %9,20 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,02, 12 ay sonrasında ise 7,22 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 7,2 milyar dolar, 2021 yılında ise 16,8 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla -%1,3 ve %4,6 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %8,39’a, 3 ay sonrasında %8,11’e, 6 ay sonrasında %7,97’ye ve 12 ay sonrasında ise %7,86’ya gerilemesi beklenmektedir. Hali hazırda %12,24 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %11,16 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.
Kaynak: Bizim Menkul Haftalık Bülten