Piyasalarda dalgalı seyir sürüyor.
Gündem merkez bankaları ve enflasyon ağırlıklı. Avrupa Merkez Bankası’nın son toplantısında önümüzdeki döneme ilişkin yol haritası netleşti. Toplantının ardından yapılan açıklamalarda; Varlık alım programının 1 Temmuz’da bitirileceği, Temmuz’da 25 baz puanlık faiz artışına niyetli olunduğu, orta vadeli enflasyon görünümü devam ederse veya bozulursa Eylül toplantısında daha büyük bir faiz artışının uygun olacağı vurgulandı. 50 baz puanlık faiz artırımı eylül toplantısında masadaki seçenekler arasında şeklinde değerlendirmeler yapıldı. Ayrıca bu yıl ve gelecek yıl için enflasyon tahminleri yukarı çekildi. Buna göre, 2022 yılı enflasyon tahmini yüzde 5.1’ten yüzde 6.8’e, 2023 tahmini yüzde 2.1’den yüzde 3.5’e, 2024 tahmini yüzde 1.9’dan yüzde 2.1’e yükseltildi. Oldukça “şahin” olarak değerlendirilen bu tavrın ardından Avrupa başta olmak üzere dış borsalarda satışlar, tahvil faiz oranlarında yükselişler görüldü. Sonuç olarak, Avrupa Merkez Bankası (ECB), ABD Merkez Bankası’nı takip edeceğini, faiz artışı ve parasal sıkılaşma politikasına yönelik adımları temmuz ayından itibaren fiilen uygulamaya başlayacağını beyan etmiş oldu. ABD Merkez Bankası (Fed), küresel piyasalar ve merkez bankaları için en önemli referanslardan biridir. Fed para politikaları belirleyici olmaya devam ediyor. Gelişmiş ülke merkez bankaları benzer politika uygulamalarına geçerken diğer yandan gelişen ülke merkez bankalarından da faiz artırım haberleri gelmeye devam ediyor. Hindistan, Şili, Polonya geçen hafta faiz artırımına gittiler. Rusya ise özel durumu (savaşta olması) nedeniyle ekonomiyi desteklemek üzere tekrar faiz indirdi. Rusya Merkez Bankası, politika faizini yüzde 11’den yüzde 9,5’e düşürdü. Bir de faiz indirimine giden Çin var. Çin ekonomisinde salgın hastalığa bağlı kapanmaların etkisiyle soğuma başlamıştı. Ayrıca Çin’de mevcut faiz enflasyonun üzerinde seyrediyor. Merkez bankası faizi %3.70, enflasyon %2.30 seviyelerinde. İndirim için marjları var. Türkiye ise ekonomide büyümeyi önceleyen politikası nedeniyle düşük faiz (eksi faiz) uygulayan ülkeler arasında. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “faiz artırmayacağız, faiz düşürmeye devam edeceğiz” açıklaması özellikle para ve döviz piyasaları tarafından fiyatlamaya konu oldu. Yüksek enflasyon, sıkı para politikaları ve devam eden faiz artırım süreci, ekonomilerde zayıflama sinyalleri borsalarda temkinli görünümü de beraberinde getirmiş durumda.
ABD’de mayıs enflasyon verileri (TÜFE) beklentilerin üzerinde %8.6 olarak açıklandı (beklenti %8.3, geçen ay %8.3). Bu veri son 40 yılın zirvesi olarak kaydedildi. Aylıkta ise TÜFE %1.0 oldu (beklenti %0.7, geçen ay %0.3). Son açıklanan veriyle birlikte ABD’de enflasyonda zirvenin görülüp görülmediği tartışmaları azalabilir. Kısa bir geri çekilmenin ardından yükseliş tekrar ivme kazanmış görülüyor. Enflasyon verisinin açıklanması sonrası dış borsalarda satıcılı seyir derinlik kazanırken ABD tahvil faiz oranlarında yükseliş, ABD dolarında değer kazanımı devam etti. Dolar Endeksi’nde 104.00 seviyesi test edildi ve ABD 10 yıllık faiz oranında %3.14 seviyesinin üzeri görüldü. Bu görünüme bağlı olarak altının ons fiyatında düşüş eğilimi korunuyor. Ancak 1.825 seviyesine çekildikten sonra sert sayılabilecek bir tepki alımı geldi. Petrol fiyatında ise yükseliş hareketi korunmakla birlikte ivme kaybı var. AB’nin Rusya petrolüne karşı kısmi ambargo kararı ve talepte artış beklentisi, ABD stoklarında azalma fiyatı destekliyor. Buna karşılık Çin Şanghay’da salgın hastalıkla ilgili bazı vakaların görülmesi, OPEC ve Rusya liderliğindeki müttefiklerinin ham petrol üretim artışı, Venezuela’nın bazı ABD petrol şirketlerine yeniden lisans vermeye başlaması yükselişi sınırlayan gelişmeler. Ayrıca ABD dolarındaki değer kazanımı, geniş ölçekte merkez bankalarının sıkı para politikalarıyla global ekonomideki yavaşlama beklentilerini de dikkate almak gerekecek. Diğer yandan ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, “ABD ekonomisinin resesyon yaşayacağını düşünmediğini” söyledi. Benzin fiyatlarının yakın zamanda düşmesinin pek olası olmadığını belirten Yellen, daha yüksek enerji ve gıda fiyatları riskleri gördüğünü, belirtti. Cuma günü enflasyon açıklayan diğer ülke Çin oldu. Çin’de geçen ay %1.9 olan TÜFE, mayısta yıllık %2.3 olarak açıklandı. Mayıs ayında salgın hastalığa bağlı kapanmaların kaldırılması talebi canlandırmaya başlamış görülüyor. Enerji ve gıda fiyatlarındaki artışlar, tedarik yollarındaki sıkıntıların enflasyona etkilerini bir süre daha sürdüreceğe benziyor.
Bu hafta gündem yine yoğun ve önemli. 15 Haziran’daki ABD Merkez Bankası (Fed) toplantısı daha yakından takip edilecek. Yüksek enflasyon nedeniyle beklentiler 50 baz puanlık artırım yönünde. Bu karar çıkarsa piyasa beklentisi dahilinde olacağı için fazlaca dalgalanmaya neden olmayabilir. Ancak 50 baz puanın üzerinde bir artırım veya toplantı sonrası daha şahin açıklamalar gelirse piyasanın tepkisi farklı olacaktır. Ayrıca Cuma günkü enflasyon sonrası temmuz ve eylül toplantıları için de 50 baz puanlık artırım olasılığı biraz daha kuvvetlendi. 75 baz puanlık artırım ihtimal dahilinde olsa da çok güç kazanmış görülmüyor. Önümüzdeki hafta Fed toplantısı dışında İngiltere ve Japonya Merkez Bankaları toplantıları, Almanya, İtalya, Fransa enflasyon verileri (TÜFE), ABD ÜFE açıklamaları var. Yüksek enflasyona karşılık getiri arayışı tekrar hisse senetlerini öne çıkarır mı? Bu yöndeki algı tazelenir mi? Bunun için gündemin biraz rahatlaması ile piyasalardaki dengenin sağlanması gerekecek.
TCMB tarafından açıklanan haftalık “yurtdışı yerleşiklerin hisse senetleri ve tahvil bono işlemleri” yakından takip edilen veriler arasında. Borsa İstanbul’da hisse senetlerinde son aylarda devam eden yabancı satışları 03 Haziran ile biten haftada yerini 129.4 milyon dolarlık alıma bıraktı. Tahvil bonoda (DİBS) ise 40.9 milyon dolarlık çıkış vardı. Ancak cuma günü itibariyle hisse senetlerinde yabancı takas saklama payı %35’in altına salınım göstermiş durumda (%34.65). Bir önceki haftaki alımların geçen hafta pek devamı gelmiş görülmüyor. Diğer yandan bankalardaki yurtiçi yerleşiklerin yabancı para mevduatı 214 milyar dolar seviyesinde yatay seyrini korurken benzer görünüm 102 milyar dolar seviyelerinde seyreden TCMB brüt rezervleri için de söz konusu. Ayrıca Türkiye’nin 5 yıllık risk priminde 800 seviyesinin aşılması, eurobondlarda bazı vadelerde
%10 seviyesinin üzerinin test edilmesi kayda değer gelişmeler. Hazine ve Maliye Bakanlığı, BDDK, SPK , TCMB tarafından silsile olarak açıklanan yeni düzenlemelerin piyasalara etkisi sınırlı kaldı.
Zorlaşan gündem, yükselişini sürdüren enflasyon ve merkez bankalarının parasal sıkılaştırma politikaları nedeniyle borsalarda zayıf görünüm öne çıkmış durumda. Borsalarda satış baskısı korunmakla birlikte geri çekilmelerde tepki alımlarının görüldüğü ancak direnç seviyelerinin geçilmekte zorlanıldığı görünüm korunabilir.