Fed mesajı borç depreminin camını araladı

Fed ve AMB’nın uzun süredir sıkı sıkıya sarıldığı “enflasyon geçici, kasmayın” söylemi, Salı gecesi Jay Powell’in Senato’da yaptığı sunumdan sonra tarihin tozlu raflarına kalktı. Eğer Omicron tüm dünyayı evine kapatıp, ülkeden-ülkeye mal ve insan trafiğini engellemezse, Fed 2022 yılı içinde en az 2 kez 25 baz puan faiz artırımı yapacak. Bu durumda Euro/dolar düşer, diğer koşullar sabit kalmak şartıyla da Dolar Endeksi 102-105 aralığına yükselebilir. Bu gelişmelerin 3Ç2021 itibarıyla $296 trilyona şişen dünya borçları üstünde yaratacağı olumsuz etkiyi tartışmak lazım.

Bu konu Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. Biz dış borç yeniden finansmanı GSYH’ye oranı en yüksek ülkelerden biriyiz. Ek olarak, özel sektör de burnuna kadar borçlu. Fed’in para politikasını sıkılaştırması, kredi akımlarını ne ölçüde etkiler?

Dünya ekonomisini az-çok takip edenler, “Yahu, ortada baba gibi Omicron var, daha etkisinin boyutları belli değil. Kışın tüm dünya evine kapanırsa, Fed yine geri adım atmak zorunda kalmaz mı?” diyecekler. Bu görüş kıraathane sohbetinden bir replik de değil. Dünyaca tanınmış uzmanlar da (Mesela Rubini) küresel borç yükünün Fed’in faizleri fazla artırmasına izin vermeyeceği öne sürer. Teorik çalışma yapan ekonomistler (başkan Erdoğan hariç) daha da ileri giderek, dünya borçlarının çevrilebilmesi için çok uzun süre reflasyon ortamında kalınılması gerektiğini iddia eder. Yani, dünya ekonomisi hem hızlı büyümeli (Hazineler borcu ödeyecek vergi, şirketler nakit akımı edinsin), hem de yüksek enflasyon üretmeli ki (nominal faizi sabit borçların reel değerini düşer), bu devri daim çarkı dönsün. Naçizane ekleyeyim, reel faizlerin de çok uzun süre sıfır veya çok düşük artı düzeyde seyretmesi de borcun yeniden çevrilebilmesi için gerekli.

Tüm bunlara katılırım da, düşüncem, Fed’i korkutanın manşet enflasyonun enflasyon beklentilerine sızma hızı derim. Yani, artık çalışanlar daha yüksek ücret istiyor. Konut ve borsa balonları şişti. Tüketici güven anketlerinde hane halkının 1-3 yıl vadede enflasyonun düşmesini beklemedikleri ortaya çıkıyor. Fed enflasyon beklentileri hedefin üstünde kemikleşirse, çekirdek enflasyonu düşürmenin Erdoğan’ı iktidardan indirmek kadar zor olduğunu biliyor elbette. Bu yüzden onu gözleyen üç beladan kendi modellerine göre en az öldürücü olanı seçmiş olacak.

Yazının devamı için TIKLAYINIZ!