Ekonomi ve Finans Haberleri – (5.10.2021)

*Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kriter Dergisine mülakat verdi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Batı’nın üstün olduğu şeklindeki sorun üreten anlayışın sonuna geldik. Bunu artık herkes sorguluyor ve kabul ediyor” dediCumhurbaşkanı Erdoğan, Paris İklim Anlaşması’na ilişkin, “Glasgow’da yapılacak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’ndan önce, ‘karbon nötr’ hedefli anlaşmanın onay aşamasını tamamlamayı planlıyoruz. Yatırım, üretim, istihdam politikalarımızda köklü değişikliğe yol açacak bu süreci, 2053 vizyonumuzun ana unsurlarından biri olarak kabul ediyoruz” ifadesini kullandı

*Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Altun’dan sosyal medyadaki erişim sorununa ilişkin açıklama
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, sosyal medyada dün yaşanan erişim sorununa ilişkin, “Dünyaya ‘alternatifsiz’ denilen küresel sosyal medya şirketlerinin ne denli kırılgan ve düzensiz bir yapı içerisinde olduğunu gösteren bu sorun, bizlere de milli bir siber anlayışın önemini bir kez daha hatırlatmıştır” değerlendirmesinde bulundu

*Bakan Varank: Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı Dijital Dönüşüm Çağrımız açıldı
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında “Dijital Dönüşüm” çağrısının açıldığını duyurdu. Çağrıya son başvuru tarihinin 3 Kasım 2021 olduğunu belirten Varank, konuya ilişkin detaylara ulaşılabilecek internet adresine (hamle.gov.tr/Home/CagriPlani) de paylaşımında yer verdi

*Sınır güvenliği ve tesis korumada Türk firmalarına ihracat fırsatı
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir“Entegre çözümleri paket halinde sunabildiğimiz müddetçe hem sınır güvenliği hem de hassas tesis koruma konusunda dünyada çok önemli bir pazarda çok büyük oyuncu olabiliriz. Buna özellikle dikkati çekmek ve firmalarımızı bu hususta iş birliğine davet etmek istiyorum. Bir alana onlarca müteşebbisin girmesi yerine boşluk bulunan diğer alanların tespit edilip oralara yatırım yapılması konusunda hassasiyet gösterilmesi gerekiyor” dedi

*Merkez Bankası Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı
TCMB Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na göre, eylül ayında enflasyondaki yükselişte enerji ve hizmet fiyat gelişmeleri belirleyici olurken, temel mal ve gıda gruplarının enflasyona katkısı azaldı. Raporda, “Hizmet grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte okul ve üniversitelerin açılmasıyla birlikte bağlantılı sektörlerde gerçekleşen güçlü fiyat artışlarının etkisi belirleyici olduUluslararası enerji fiyatları petrol, doğal gaz ve kömür fiyatları öncülüğünde kayda değer bir yükseliş gösterdi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, taze meyve ve sebze fiyatlarında eylülde son iki aydır gözlenen yüksek artışlar sonrası bir miktar düzeltmeye işaret etti” ifadelerine yer verildi

*Reel efektif döviz kuru endeksi eylülde yükseldi
TCMB tarafından yayımlanan geçici verilere göre, 2003=100 bazlı reel efektif döviz kuru endeksi, TÜFE bazında eylülde bir önceki aya kıyasla 0,27 puan artarak 63,09’a çıktı. Endeks, ağustosta 62,82 düzeyinde bulunuyordu. Bu dönemde Yİ-ÜFE bazında reel efektif döviz kuru endeksi de 0,44 puan artarak 79,06’dan 79,50’ye yükseldi. Türk lirasının değeri, eylülde 2020’nin aynı ayına göre TÜFE bazında 0,78 puan, Yİ-ÜFE bazında ise 8,09 puan arttı

*Hazine 12,6 milyar lira borçlandı
Hazine ve Maliye Bakanlığı, bugün düzenlediği 2 tahvil ihalesinde 12 milyar 639,2 milyon lira borçlanmaya gitti. Bakanlık, ilk ihalede 4 yıl (1561 gün) vadeli, 6 ayda bir yüzde 1,35 reel kupon ödemeli, TÜFE’ye endeksli devlet tahvilini yeniden ihraç etti. İhalede reel basit faiz yüzde 3,02, reel bileşik faiz yüzde 3,04 oldu. İkinci ihalede ise 5 yıl (1792 gün) vadeli, 6 ayda bir yüzde 8,45 kupon ödemeli, sabit kuponlu devlet tahvili yeniden ihraç edildi. İhalede basit faiz yüzde 18,12, bileşik faiz yüzde 18,94 oldu

*ABD’de dış ticaret açığı ağustosta rekor seviyeye yükseldi
ABD’de dış ticaret açığı, ağustosta aylık bazda yüzde 4,2 artışla 73,3 milyar dolara yükselerek rekor seviyeye ulaştı. ABD’nin ihracatı ağustosta yüzde 0,5 artışla 213,7 milyar dolara, ithalatı da yüzde 1,4 yükselerek 287 milyar dolara çıktı

*IMF, küresel büyüme tahmininin bu yıl yüzde 6’nın altında kalacağını öngörüyor
IMF Başkanı Kristalina Georgieva, küresel ekonomik büyüme tahmininin bu yıl yüzde 6’nın biraz altına düşmesinin beklendiğini ifade ederek, büyümedeki ayrışma, enflasyon ve borçların; toparlanmanın önündeki zorluklar olduğunu bildirdi

*AB liderleri, artan enerji fiyatlarını ve stratejik gaz rezervi oluşturulmasını tartışacak
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB üyesi ülke liderlerinin, stratejik doğal gaz rezervi oluşturulması ve elektrik fiyatlarının gaz fiyatlarından ayrıştırılması konularını görüşeceğini bildirdi. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “AB, doğal gaz ihtiyacının yüzde 90’ını ve petrolün de yüzde 97’sini ithal ediyor. Bu yüzden tedarikçilere çok bağımlıyız” dedi.Yüksek enerji fiyatlarının doğal gaz fiyatlarındaki ciddi artıştan kaynaklandığına işaret eden von der Leyen, yenilenebilir enerji fiyatlarının halihazırda sabit kaldığını söyledi

*AB, vergi “kara listesini” güncelledi
Avrupa Birliği (AB), vergi alanında iş birliği yapmayan ülkeleri içeren kara listesinden 3 ülkeyi çıkarttı. Kara listede, Amerikan Samoası, Fiji, Guam, Palau, Panama, Samoa, Trinidad ve Tobago, ABD Virjin Adaları ve Vanuatu yer aldı

*Avro Bölgesi’nde ÜFE ağustosta arttı
Avro Bölgesi’nde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirlerinin yumuşadığı ağustosta bir önceki aya göre yüzde 1,1, 2020’nin aynı ayına göre ise yüzde 13,4 yükseldi

*Çin, bankaların kömür ve elektrik üreticilerine açtığı kredileri kesmesini yasakladı
Çin Bankacılık ve Sigortacılık Düzenleme Komisyonu, yayımladığı yazılı açıklamada, kurumlardan üreticilerin kredi ihtiyaçlarını karşılamalarını, kış aylarında ortaya çıkabilecek ısınma problemlerine duyarlı olmalarını istedi. Açıklamada, kredi koşullarını sağlayan kömür santralleri, kömür madenleri ve diğer işletmelere açılan kredilerin kesilmesi ve geri çekilmesinin kesinlikle yasaklandığı belirtildi

*Japonya’nın 100. başbakanı Kişida Fumio kabinesiyle göreve başladı
Japonya’da meclis oturumunda ülkenin 100. başbakanı seçilen ve kabinesiyle görevine resmen başlayan Kişida Fumio, ekonominin “düze çıkarılması” sözü verdi

*Normalleşmeyle artan talep, ham madde fiyatını yükseltiyor
Tüm dünyayı etkisi altında bırakan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını süresince durgunlaşan talebin normalleşme süreciyle artışa geçmesi, ham madde fiyatlarındaki yükselişi ve küresel enflasyon oranlarının artmasını beraberinde getiriyor. IHS Markit Başekonomisti Timo Klein, “Pandeminin çok yoğun hissedildiği zamanlarda ekonomik aktivitedeki zorunlu düşüş, bastırılmış tüketici ve yatırımcı talebini, ekstra harcamayı finanse etmek için gerekli likiditeyi yarattı. Bu durum kısıtlamalar kaldırıldıktan sonra tedarikçilerin 2021’deki talep artışını karşılayabilmelerini zorladı” diye konuştu

*Enerji krizi, ithalatçı ülkelerde ekonomik kırılganlıkları artırabilir
EBRD Dönüşüm Etkisi ve Küresel Ekonomi Direktörü Alexander Plekhanov, “Yüksek fiyatlar, Rusya gibi ekonomisi enerji gelirlerine bağlı ülkelere fayda sağlayacakBu fiyatlar, gayri safi yurt içi hasılasında enerji giderleri önemli yer tutan zayıf ekonomileri ise negatif etkileyecek” dedi

*Orta Asya’da Almatı ile hızlanan TAV, Afrika ve Balkanlar’a odaklandı
TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, Kazakistan’da Almatı Havalimanı’nın Orta Asya’daki ilk operasyonları olduğunu, bölgedeki yeni yatırım fırsatlarını değerlendireceklerini belirterek, “Halihazırda Orta Asya’da diğer ülkelerle de görüşmelere başladık. Afrika ve Balkanlar’da da takip ettiğimiz, hatta baya ilerlediğimiz ve müracaat edip yeterlilik aldığımız ihaleler var” değerlendirmesinde bulundu

*”Perakende Dünyasında Neler Oluyor? Küresel Yeni Müşteri” toplantısı
BMD Başkanı Sinan Öncel, “Ham madde ve enerji maliyetleri ile küresel enflasyon perakende sektörünü zorluyor, perakende sektörünün borçluluk oranı da sektör için önemli bir sorun olmaya devam ediyor.” ifadelerini kullandı. TİM Başkanı Gülle, “İhracatımız hızla artıyor. Eylül ayında 20 milyar dolar eşiğini aşıp 21 milyar dolara yaklaştık. Ocak-Eylül döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36 artış ile 161 milyar dolara ulaştık. Yılı hedefimizin çok üzerinde bir ihracatla kapatacağız” şeklinde konuştu

*Türk yazılım şirketi Etiya Kanadalı Quebecor Media’dan yatırım aldı
Etiya Kurucu Ortağı ve CEO’su Aslan Doğan“Bu yatırım, sadece startup’lar değil, Etiya gibi Türkiye’nin kurumsal yazılım şirketlerinin de yatırım alması açısından oldukça önemliBiz de bu topraklarda doğup büyümüş bir şirket olarak global yazılım pazarındaki yerimizi sağlamlaştırıyoruz” açıklamasında bulundu

*Yapılandırma Kanunu kapsamında 152,7 milyar lira alacak yapılandırıldı
Vergi ve diğer bazı borçların yapılandırılmasına ilişkin düzenlemeleri içeren 7326 sayılı Kanun kapsamında vergi dairelerine 5 milyon 804 bin 861 mükellef başvuruda bulunurken, 152 milyar 663 milyon lira alacak yapılandırıldı

*Genel devlet açığının GSYH’ye oranı 2020’de yüzde 4,7 oldu
Genel devlet açığının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı geçen yıl için yüzde 4,7 olarak gerçekleşirken, genel devlet açığı 235 milyar 256 milyon lira olarak tahmin edildi. Toplam harcamalar aynı yıl 1 trilyon 810 milyar 867 milyon lira olurken, harcamaların GSYH içindeki payı da yüzde 35,9 olarak kayıtlara geçti

*Tarım, gıda ve içecek sektörü, 8 ayda 13,8 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi
TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre, 2021’in ilk 8 ayında tarım, gıda ve içecek sektöründe ihracat, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,8 artarak 13,8 milyar dolara, ithalat yüzde 14,6 artarak 10,6 milyar dolara ulaştı. En çok ihracat yapılan 5 ülke Irak, Almanya, Rusya, ABD ve İtalya oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 35,5’ini oluşturdu

*Türkiye’nin otomotiv ihracatının yüzde 64,5’i AB ülkelerine yapıldı
Sektörün ocak-eylül döneminde AB ülkelerine dış satımı, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 20 artarak 13 milyar 695 milyon 361 bin dolar olduİlk sıradaki Almanya’ya 3 milyar, ikinci sıradaki Fransa’ya 2,3 milyar dolarlık ihracat yapıldı

*İnşaat sektöründeki firma sayısı 10 yılda yüzde 43,2 artarak 127 bine ulaştı
Sektörde çalışan sayısı 2020’de 1,1 milyon kişi olarak kayıtlara geçti. Geçen yıl sektörde 23 bin 475 küçük ölçekli, 3 bin 869 orta ölçekli ve 486 büyük ölçekli firma faaliyet gösterdi

*İstanbullu şirketler ihracatta rekor kırdı
İstanbullu şirketlerin dış satımı, eylülde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33,2 artışla 8 milyar 496 milyon 698 bin dolara ulaşarak aylık bazda rekora imza attı. Söz konusu dönemde İstanbullu şirketlerin dış satımı, değer bazında 2 milyar 139 milyon 871 bin dolar artış kaydetti

*Tarımsal desteklerden kesinti yapılmamasına ilişkin teklif sektör temsilcilerini memnun etti
Tarım sektörü ve çiftçilerin desteklenmesi amacıyla yapılan ödemelerden kesinti yapılmamasını içeren kanun teklifi sektör temsilcileri tarafından olumlu karşılandı. Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği Genel Başkanı Mehmet Ali Ünal, “Bu teklif çiftçilerimize yapılacak büyük bir kolaylıktır. Hem onlara sembolik bir jest olacak hem de maddi girdi sağlayacaktır” dedi

*Piyasalarda son durum
BIST 100 endeksi yüzde 0,3 düşüşle 1.390 puana geriledi. Dolar/TL yatay seyirle 8,8620 seviyesinden işlem görürken, altının gramı 499 liradan satıldı

Kaynak: Anadolu Ajansı Finans