Ekonomi ve Finans Haberleri – (19.10.2021)

*Cumhurbaşkanı Erdoğan: Avrupalı siyasetçiler İslam düşmanlığını siyasi ranta çevirmenin hesabını yapıyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Avrupalı siyasetçilerin toplumu kanser hücresi gibi saran İslam düşmanlığıyla mücadele etmek yerine bunu istismar etmenin, siyasi ranta çevirmenin ve oya devşirmenin hesabını yaptıklarını belirtti. “TRT World Forum 2021″e video mesaj gönderen Erdoğan, “İnsanı merkeze alan, adaleti ve hakkaniyeti önceleyen, güçlünün haklı olduğu değil haklının güçlü olduğu küresel bir düzen kurulana kadar mücadelemizi sürdüreceğiz” ifadelerini kullandı

*Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Altun: Küresel krizlere karşı yeni bir yaklaşıma ihtiyaç var
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, terörden insani meselelere, iklim değişikliğinden Kovid-19’a kadar küresel krizlerin ortaya çıkmasının, ulusların büyük stratejilerini tasarlamada yeni bir yaklaşıma ihtiyacı olduğunu gösterdiğini vurguladı

*Türkiye’nin dünya ihracatından aldığı pay ilk kez yüzde 1’in üzerine çıktı
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Türkiye’nin dünya ihracatından aldığı payın Cumhuriyet tarihinde ilk kez yüzde 1’in üzerine çıktığını bildirdi. Bakan Muş, “Bu rakam, 1980’de yüzde 0,14, 2000’de yüzde 0,43 idi. Artık Türk ürünleri, dünyanın dört bir yanına ihraç ediliyor. Bu başarı Türkiye’nin” açıklamasında bulundu

*Bakan Pakdemirli: Yeşil Kalkınma Devrimi’ni gerçekleştirmede Türkiye öncü rolü üstelenecek
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’nin “Yeşil Kalkınma Devrimi”ni gerçekleştirmede öncü rol üsteleneceğini belirterek, “Sürdürülebilir tarım uygulamalarının geliştirilmesi ve iklim değişikliği ile mücadele açısından, AB’nin ‘Avrupa için Yeşil Mutabakat’ kapsamında, sağlıklı ve çevre dostu bir gıda sistemi için çalışmalarımıza başladık” dedi

*Türkiye geleceğin muharebe ortamına hazırlanıyor
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, Türkiye’nin ürettiği platformlar ve alt sistemlerinin yetenekleri sayesinde savunma sanayisinde artık bir pazar değil, aktör konumuna dönüştüğünü belirterek, geleceğin muharebe ortamının en önemli unsurları için de çalışmalar yürüttüklerini bildirdi

*Hazine iki ihalede yaklaşık 4,9 milyar lira borçlandı
Hazine ve Maliye Bakanlığı, bugün düzenlediği bono ve tahvil ihalelerinde 4 milyar 938,3 milyon lira borçlanmaya gitti. Bakanlık, ilk ihalede 8 ay (238 gün) vadeli, kuponsuz hazine bonosunun yeniden ihracını yaptı.İhalede basit faiz yüzde 18,03, bileşik faiz yüzde 18,58 oldu. İkinci ihalede 7 yıl (2520 gün) vadeli, 6 ayda bir kupon ödemeli değişken faizli devlet tahvilini yeniden ihraç etti. İhalede dönemsel faiz yüzde 9,67 oldu

*İngiltere Başbakanı Johnson, iklim değişikliğinin Kovid-19’dan daha tehlikeli olduğunu söyledi
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, iklim krizinin, yeni tip koronavirüs salgınından çok daha kötü olduğunu belirterek özel sektörün iklim kriziyle mücadele için “trilyonlar” harcaması gerektiğini bildirdi.Boris Johnson, teknoloji şirketi Microsoft’un kurucusu Bill Gates’in de katıldığı başkent Londra’daki Bilim Müzesi’nde düzenlenen “Küresel Yatırım Zirvesi”nde iş dünyasının liderlerine hitap etti. Salgınının, hükümetlerin ve özel sektörün küresel sorunların üstesinden gelmek için nasıl birlikte çalışması gerektiğini gösterdiğini söyleyen Johnson, bunun iklim değişikliğine karşı mücadelede de uygulanması gereken bir ders olduğunu ifade etti

*ABD’de konut başlangıçları 5 ayın en düşük seviyesine geriledi
ABD’de konut başlangıçları, geçen ay yüzde 1,6 azalışla 1 milyon 555 bine gerileyerek 5 ayın en düşük seviyesine indi. Ülkede inşaat izinleri de eylülde yüzde 7,7 azalarak 1 milyon 589 bine düştü

*Tedarik zincirindeki kaos küresel ekonomik büyümeyi tehdit ediyor
Artan ham madde fiyatlarından limanlardaki yoğunluklara, tedarik zincirindeki sıkıntılar yoğun bir şekilde devam ediyor. Arz darboğazları, şimdiden bazı ülkelerde ekonomik toparlanmayı engelleme sinyali veriyor. Tedarik zincirinde yaşanan sıkıntıların, üretimi gelecek yıla kadar küresel çapta kısıtlayacağı tahmin ediliyor. Moody’s Analytics Kıdemli Ekonomisti Tim Uy, “Küresel tedarik zinciri aksamalarının en erken 2023 yılına kadar tamamen düzelmesi pek olası değil” diye konuştu

*Avrupa’da gaz santrallerinin yüzde 22’si, ABD’de yüzde 31’i zarar ediyor
Londra merkezli finansal düşünce kuruluşu Carbon Tracker tarafından hazırlanan “Gazı Beklemeye Al” başlıklı raporda, Avrupa’da faaliyet gösteren 835 ve ABD’de işletmede olan 2 bin 200 doğal gaz santralinin finansal durumu analiz edildi.Doğal gaz fiyatlarında salgın öncesi seviyelerin dikkate alındığı analizde, Avrupa ve İngiltere’de toplam 43 gigavat ve ABD’de 159 gigavat kapasiteli doğal gaz santrallerinin hali hazırda zararına çalıştığı hesaplandı. Bir başka deyişle, Avrupa’daki santrallerin yüzde 22’si ve ABD’deki santrallerin ise yüzde 31’i zarar ediyor

*OECD’den demografik değişim nedeniyle “2060 yılı” uyarısı
OECD, ekonomik olarak gelişmiş ülkelerin, nüfus yaşlandıkça daha düşük ekonomik büyümenin yanı sıra emeklilik ve sağlık hizmetleri kaynaklı artan maliyetlerle karşı karşıya kalacağı uyarısında bulundu. Raporda, “Yaşlanan nüfus ve yavaşlayan verimlilik artışları, OECD’nin 38 üyesi ve G20 ülkeleri arasında şu anda yüzde 3 olan ortalama ekonomik büyümeyi 2060’ta yüzde 1,5’e çekecek. Salgın krizinde teşviklerle artan kamu borçlarının geri ödeme maliyetleri, nüfus yaşlandıkça emeklilik ve sağlık hizmetlerinin finansmanı gibi uzun vadeli eğilimlerin maliyetinin altında kalacak” ifadelerine yer verildi

*Küresel doğrudan yabancı yatırımlar ilk yarıda yüzde 78 arttı
UNCTAD tarafından hazırlanan “Yatırım Eğilimleri Monitörü” raporu yayımlandı. Rapora göre, yılın ilk yarısında 2020’nin aynı dönemine kıyasla küresel doğrudan yabancı yatırımların yüzde 78 artarak 852 milyar dolara yükseldiği kaydedildi. Raporda, yılın ilk yarısında söz konusu yatırımların beklenenden daha güçlü bir toparlanma ivmesi gösterdiğine vurgu yapılarak, “Yılın ocak-haziran dönemindeki artış, 2020’de Kovid-19 salgınının sebep olduğu kaybın yüzde 70’inden fazlasını telafi etti” denildi

*7. Sürdürülebilir Gıda Zirvesi
FAO Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü ve Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu, “Dünya tarım ve gıda sistemleri, herkesin her yerde yeterli ve erişilebilir yiyecek ve gıdaya kavuşması için yapılandırılmak durumundaBir taraftan 2050’de 10 milyara ulaşması beklenen dünya nüfusunu mutlaka besleyebilmemiz, diğer taraftan da gezegenimizi koruyabilmemiz gerekiyor” dedi. Ülker CEO’su Mete Buyurgan“Ülker olarak en önemli ham maddemiz buğday. 2023 yılına geldiğimizde ihtiyacımızın yüzde 50’sine yakınını Aliağa buğdayıyla karşılamayı planlıyoruz” şeklinde konuştu

*Cezayir milli petrol şirketi Sonatrach: Türkiye, Ceyhan Petrokimya Projesi’ne büyük önem veriyor
Cezayir milli petrol şirketi Sonatrach Direktörü Tevfik Hakkar, Adana’da kurulacak petrokimya tesisine Türk yönetiminin büyük önem verdiğini söyledi. Hakkar, Türkiye’nin Ceyhan Petrokimya Projesi’ne büyük önem verdiğini, bunun da polipropilen tüketen en büyük alanlardan birinde yer alan ülkenin ilk petrokimya projesi olmasından kaynaklandığını belirtti. Hakkar, petrokimya projesinin yatırım miktarının 1,7 milyar dolar olduğunun altını çizdi

*Uzmanlar, AB ortak stratejik rezervinin enerji krizini çözemeyeceğini öngörüyor
Avrupa Politikaları Çalışmaları Merkezi Araştırma Görevlisi İrina Kustova, “Ortak stratejik gaz rezervi oluşturulması fikri mevcut krizde etkili olamayacaktır” dedi. Avrupa Politika Merkezi Analisti Marco Giuli, “Mevcut krizi stratejik rezerv çözemez. Her durumda, siyasi müzakereler, gereken finansal ve idari kaynaklar zaman alacaktır” değerlendirmesinde bulundu

*Bütçeden 67 programa ödenek aktarılacak
TBMM’ye sunulan 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’nde eğitimden güvenliğe, varlık yönetiminden sağlığa, tarımdan ulaşım ve sanayi programlarına kadar çok sayıda programa ayrılan ödenekler belli oldu. Bu kapsamda, en yüksek ödeneğin ayrıldığı program 246,6 milyar lirayla hazine varlıklarının ve yükümlülüklerinin yönetimi olurken, bunu 217 milyar lirayla sosyal güvenlik, 158,3 milyar lirayla yerel yönetimlerin güçlendirilmesi izledi. Temel eğitime 105, 8 milyar lira, tedavi edici sağlık programına 82 milyar lira, tarım programına 43,1 milyar lira, sanayinin geliştirilmesine 20,9 milyar lira, sürdürülebilir çevre ve iklim değişikliği yönetimine 2,7 milyar lira ödenek ayrıldı

*TİM/Gülle: İGE sayesinde ihracatçılar teminatsız krediye ulaşabilecek
TİM Başkanı İsmail Gülle, İhracatı Geliştirme AŞ’nin özellikle KOBİ seviyesindeki ihracatçıların finansman erişimindeki yaşadıkları güçlükleri gidermek için kurulduğunu belirterek, “İhracatçının iki temel sorunu vardı. Birincisi, kredi oluşturmak, ikincisi de teminat mektubu oluşturmak. İGE sayesinde ihracatçılar teminatsız TİM’in kefaletiyle oluşacak bir sistemle krediye direkt ulaşabilecek ve çok büyük hacimleri kullanabilecek” ifadelerini kullandı

*İTO Başkanı Avdagiç’ten “ilk konutunu alana tapu harcı ve KDV desteği verilsin” önerisi
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye’nin yılda 750 bin yeni konuta ihtiyacı olduğunu belirterek, “Konut sahipliliğini artırarak kira artışlarını dengelemek için 2 önerimiz var. Sadece 150 metrekareye kadar, ilk kez konut alacaklardan tapu harcı olan yüzde 2’yi devlet, 6 ay ya da 1 yıl süreyle almayabilir. Ayrıca yine 150 metrekare ile sınırlı olmak üzere yüzde 18 KDV’ye tabi ilk konutta vergi yüzde 1’e düşürülebilir” dedi

*TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Toplantısı
TÜSİAD Başkanı Simone Kaslowski, “Yıllardır zirve sonuçlarında, Türkiye’den aday ülke diye bahsetmeyen AB’de komisyonun son idari şema değişikliklerinde Türkiye’yi güney komşu kategorisinden Orta Doğu-Kuzey Afrika masasına almış olduğunu derin bir üzüntü ve tepkiyle karşılıyoruz.” dedi. Ekonomist Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’nin 2002-2006 döneminde toplam faktör verimliliğinin ABD’nin en hızlı dönemini bile geçtiğini belirterek, “Bu, Türkiye’nin potansiyelini gösteriyor. Türkiye’nin, doğru kurumları kurduğu zaman, insan kaynaklarına, teknolojiye, bilime ve özellikle insan haklarına tahakküme son veren adalete önem verdiği zaman çok hızlı büyümesi mümkün” şeklinde konuştu

*İnternetten gıda alışverişi yüzde 196 arttı
ETBİS verilerine göre, bu yılın ilk yarısında Türkiye’de toplam ticaretin yüzde 17,6’sı online platformlar üzerinden gerçekleştirilirken, internetten gıda alışverişi yüzde 196 arttıEminoğlu, en uygun fiyata ulaşma imkanı, işlemlerdeki hız, iade süreçlerinin kolaylığı ve tüm bunlara eklenen pandemi etkisiyle e-ticarette son dönemlerde gözlenen hızlı yükselişin devam ettiğini kaydetti

*Türkiye’de 2022’de 358 fuar gerçekleştirilecek
TOBB, 2022 Yılı Fuar Takvimi’ne göre, 115’i uluslararası olmak üzere 358 fuar organize edilecek. En yoğun fuar programı, 63 ile mart ayında gerçekleşecek

*Vergi gelirlerinde yüzde 19,4 artış hedefleniyor
TBMM’ye sunulan bütçe teklifinde, 2022 yılında vergi gelirleri tahsilatının 1 trilyon 430 milyar lira olarak gerçekleşmesi beklenirken, bunun yaklaşık 220,8 milyar lirasının ÖTV’den, 275,1 milyar lirasının da dahilde alınan KDV’den geleceği hesaplandı. Gelecek yıl ÖTV gelirlerinde yüzde 12,3, dahilde alınan KDV gelirlerinde de yüzde 20,4 artış öngörüldü. Devletin gelecek yıl 2021 gerçekleşme tahminlerine göre gelir vergisinden yaklaşık yüzde 28,3 artışla 262,6 milyar lira, kurumlar vergisinden yüzde 12,2 artışla 183 milyar lira gelir elde etmesi bekleniyor

*Harçlardan gelecek yıl 44,7 milyar lira gelir bekleniyor
Devletin kasasına 2022’de tapu harçlarından 24,9 milyar lira, yargı harçlarından 8,7 milyar lira girmesi öngörülüyor. Gelecek yıl pasaport ve konsolosluk harçları ile trafik harçlarının bütçeye katkısının 1,7’şer milyar lira olacağı tahmin ediliyor

*Düzenleyici ve denetleyici kurumlara 2022 yılı için 10,2 milyar lira bütçe ayrıldı
Düzenleyici ve denetleyici kurumların 2022 yılı bütçesinden alacağı pay 10,2 milyar lira olarak belirlendi. Söz konusu kurumlar arasında en yüksek payı 7 milyar lirayla BTK alacak

*Tarımsal girdi fiyat endeksi ağustosta yıllık yüzde 28,74, aylık yüzde 0,93 arttı
TÜİK, ağustos ayına ilişkin Tarım-GFE verileringöre, endeks ağustosta bir önceki aya kıyasla yüzde 0,93, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 15,50, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 28,74 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 20,77 yükseldi

*Otomotiv sektöründen 9 ayda 8,8 milyar dolarlık “yan sanayi” ihracatı
Türkiye’den ocak-eylül döneminde 8 milyar 774 milyon 829 bin dolarlık “otomotiv yan sanayi” ürünü ihraç edildi. Otomotiv yan sanayi ürünü ihracatı, ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 35 arttıİhracatın yaklaşık 4’te 1’i otomotivde en büyük pazar olan Almanya’ya gerçekleştirildi

*Piyasalarda son durum
BIST 100 endeksi yüzde 0,9 artışla 1.430 puana çıktı. Dolar/TL yüzde 0,2 azalışla 9,3170’e gerilerken, altının gramı 532 liradan satıldı

Kaynak: Anadolu Ajansı Finans