Farklı ülke para birimleri arasında oluşan fiyatları belirleyen bazı önemli faktörler bulunur. Döviz alım veya satım kararı vermeden önce bilmeniz gereken en önemli konu, döviz kurlarını etkileyen bu faktörlerdir.
Peki, döviz kurunu etkilen faktörler neledir:
1. Arz ve Talep Faktörü
Döviz kurunu etkileyen en önemli faktör arz talep faktörüdür. Arz ve talebinin kesiştiği noktada döviz kuru/kurları belirlenir. Herhangi bir ülkenin döviz talebi ise cari açığını yansıtır. Ülke içinde harcadığımız dövizlerin, ülke içine giren dövizlerden fazla olmasının cari açık problemini meydana getirdiğinden bahsetmiştim.
Arzın talebi geçtiği bir ülke ekonomisinde döviz kurları aşağı yöne hareket eder. Tam tersi talebin yüksek arzın düşük olduğu bir ülke ekonomisinde ise döviz kurları yukarı yöne hareket eder.
Daha iyi anlaşılabilmesi için şöyle anlatayım; ülkemize döviz girişleri (döviz arzı) ne kadar yüksek olursa döviz fiyatları da o kadar düşük olabilecektir. Fakat talep yüksek ve döviz girişleri azsa cari açık durumuna göre döviz fiyatları da o kadar yüksek olacaktır.
Toparlayacak olursam, arz ve talep döviz kurlarını belirleyen en temel faktördür.
2. Enflasyon Faktörü
Döviz kurlarında yaşanabilecek bir yükseliş ithal mal fiyatlarını da etkiler. Döviz kurundaki yükselişin mala yansıması doğal olarak fiyatlar genel düzeyinde de artışa neden olur. Bu açıdan enflasyon ve döviz kurları arasında önemli bir ilişki bulunur. Enflasyon oranının yüksek olduğu bir ülkede üretilen mal fiyatlarının yurt dışına nazaran daha yüksek hale geleceği ithal mallara ve dövize olan talep artar, bu durum ülke parasının döviz karşısında değer kaybetmesine neden olur.
3. Faiz Oranları Faktörü
Döviz kurlarını etkileyen bir diğer faktör de faiz oranları arasındaki farklılıklardır. Sermaye yüksek faiz getirisinin bulunduğu ülkelere doğru kayar. Örneğin, ABD’de faizin yükselmesi sermayenin bu ülkeye kaymasına neden olur, doğal olarak ülkenin para birimi olan Dolar değer kazanır.
4. Sermaye Faktörü
Sermaye hareketleri de döviz kurlarını etkilen faktörler arasında yer alır. Burada önemli olan sermaye hareketliliğinin kısa ya da uzun vadede olup olmamasıyla ilgilidir. Kısa vade amaçlı sermaye hareketleri ekonomiler açısından problem teşkil edebilirken, uzun vadeli sermaye hareketleri ise ülke ekonomisinde olumlu etkiler meydana getirir. Bu açıdan sermaye hareketleri de döviz kurları üzerinde önemli etkilere sahiptir.
5. Siyasi ve Politik Faktörler
Döviz kurlarının belirlenmesinde temelde ekonomik faktörler söz konusu olsa da siyasi ve politik faktörlerde döviz kurlarının yukarı yöne hareket etmesi için yeterli neden oluşturabilir. Örneğin, istikrarsız siyasi ve politik hareketlerin yoğun olduğu ülkelerde döviz kurları yukarı yöne hareket eder. Yine de döviz rezervlerinin güçlü olduğu ya da döviz arzının yüksek olduğu ülkelerde döviz kurlarının yukarı yönlü hareket etmesine siyasi ve politik faktörler neden olarak gösterilemez.