Bu bütçeyle 2021 zor geçecek

Biraz önce ParaAnaliz’e bir analiz girdim. Başlık 2021 iflaslar yılı olacak”dı. Biraz sonra da Gelişmekte Olan Ülkeler’in borç sorunsalını yazacağım. Bütün yatırım bankası ve fon yönetim şirketlerinin büyük umutlarla bşaladığı 2021 doğal olarak 2020’ye göre daha parlak bir ekonomik performansa şahitlik edecek. Ama, Dünya Bankası Başekonomisti ve borç krizleri uzmanı Prof Carmen Reinhart’ın dediği gibi, “Reboundla kalıcı toparlanmayı karıştırmayalım”. 2021’in “iyi” görünmesinin başlıca sebebi 2020’de dünya ekonomisinin, 2008’den bu yana en çetin sarsıntısını yaşaması.

Halbuki, salgın bugün bitse dahi, dünya ve takip ettiğim ekonomiler “yara izlerini” uzun süre taşıyacklar. Bir anlamda, dünyanın kaderi de “uzun Covid” denilen, hastalık iyileştikten sonra aylarca süren fonksiyon bozukluklarına benzeyecek.

Bu yara izlerinden önde gelenlerinden biri ise borç bağımlılığı. Bir anlamda uzun süre hastanede kalan hastanın opioid türü ağır kesicilere alışmasına benziyor. Geçen sene dünya borç yükü $10 trilyon arttı. Bir önceki $10 trilyon borç artışı 7 yıl sürmüştü! Eğer dünya Covid-19 öncesinden dah hızlı bir büyüme patikasına geçmezse, bu borç ancak sürekli değeri düşen bir dolar ve belki bir onyıl sıfırda kalacak Fed faizi sayesinde ödenebilir. Fakat, bu senaryoda da dünya ciddi bir enflasyon dalgası ile boğuşur.

Türkiye de öyle Reuters’in iddia ettiği gibi %4 filan büyüyemez. Nedenlerini bundan önceki iki makalemde arz ettim. İlkin, büyümenin motoru olan kurumlar Sevgili Başkanım Erdoğan tarafından imha edildi. İkincisi, ciddi bir dış finansman eksiğimiz var. Üçüncüsü, Türkiye Covid-19 ve Sanayi 4.0’ün üretim alanında getirdiği devrim mahiyetindeki gelişmeler nedeniyle uzun süre çift haneli kalıcı işsizlikle uğraşacak.

Bu gelecekte elimizi güçlendirmek için bize çok ciddi bir bütçe reformu lazım. Aksi halde, 2021 yılında bütçe açığı/GSYH patladığı gibi, kamu borcu/GSYH oranı da %40’dan %45-50’lere doğru yükselerek risk primini yüksek tutar. Yani, bütçe açığı dış finansmana erişimi de güçleştirir.

Yazının devamı için TIKLAYINIZ!